Wikipedia

Dzwonecznik

Dzwonecznik (Adenophora Fisch.) – rodzaj roślin z rodziny dzwonkowatych. Obejmuje 62 gatunki[4][5][6]. Występują głównie w Azji Wschodniej[7][8], jedynie dwa gatunki rosną dziko w Europie[7][4]. W Polsce rośnie dziko jeden gatunek – dzwonecznik wonny A. liliifolia[9]. Rośliny te rosną w widnych lasach i w zbiorowiskach trawiastych[6]. Kwiaty zapylane są zwykle przez pszczoły[6].

Dzwonecznik
Ilustracja
Adenophora pereskiaefolia
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

dzwonkowate

Rodzaj

dzwonecznik

Nazwa systematyczna
Adenophora Fisch.
Mém. Soc. Imp. Naturalistes Moscou 6: 165. 1823[3]
Typ nomenklatoryczny

A. verticillata (Pallas) F. E. L. Fischer = A. triphylla (Thunb.) A.DC.[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Kilka gatunków uprawianych jest jako rośliny ozdobne. Dzwonecznik wonny uprawiany i spożywany jest w Japonii jako warzywo korzeniowe. Bulwiaste korzenie A. triphylla używane są w Chinach w ziołelecznictwie[4].

Dzwonecznik wonny

Morfologia

edytuj
Pokrój
Wszystkie należące tu gatunki są bylinami[7]. Mają grube, trwałe korzenie i zwykle prosto wzniesioną łodygę[10]. Osiągają zwykle do 1,5 m wysokości[6].
Liście
Pojedyncze. Dolne liście często są długoogonkowe, o blaszce sercowatej, tworzą przyziemną rozetę liściową[10]. Liście łodygowe skrętoległe, naprzeciwległe lub okółkowe[8][6][10].
Kwiaty
Zebrane w wierzchotki (czasem zredukowane do pojedynczych kwiatów) tworzące groniasty lub wiechowaty kwiatostan złożony[10][8]. Kielich składa się z 5 wolnych działek, bez łatek między działkami[8]. Korona powstaje w wyniku zrośnięcia w 5 płatków i ma kształt dzwonkowaty lub lejkowaty, w górnej części z wolnymi końcami płatków rozcięte są zwykle nie bardziej niż do połowy długości korony[8][10]. Pręcików jest 5. Ich nitki są wolne, rzadko zrośnięte, w dole spłaszczone i orzęsione. Pylniki są równowąskie i zwykle dłuższe od nitek[8][10]. Zalążnia jest dolna,trzykrotna, z licznymi zalążkami[8][10]. Pojedyncza szyjka słupka zwieńczona jest trzema, zwiniętymi na końcach znamionami[8][6][10]. U nasady słupka znajduje się mięsisty pierścień będący wytworem dna kwiatowego[6][8].
Owoce
Torebki zwieńczone trwałymi działkami kielicha[10], z licznymi nasionami, otwierające się trzema porami u dołu[6][10].
 
Adenophora triphylla var. japonica

Systematyka

edytuj
Pozycja systematyczna

Rodzaj w obrębie rodziny dzwonkowatych Campanulaceae klasyfikowany jest do podrodziny Campanuloideae[11].

Wykaz gatunków[5]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
  3. ↑ a b Adenophora. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-07-11].
  4. ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 15, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  5. ↑ a b Adenophora. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-07-11].
  6. ↑ a b c d e f g h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 326. ISBN 0-333-74890-5.
  7. ↑ a b c Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  8. ↑ a b c d e f g h i Bogumił Pawłowski, Jasiewicz Adam (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XII. Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 89.
  9. ↑ a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 24, ISBN 978-83-62975-45-7.
  10. ↑ a b c d e f g h i j Deyuan Hong, Thomas G. Lammers & Laura L. Klein: Adenophora Fischer. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-07-11].
  11. ↑ Genus: Adenophora Fisch.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-07-11].
  12. ↑ a b c d e Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.
  13. ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 15. ISBN 978-83-925110-5-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dzwonecznik&oldid=70133175”