Wikipedia

Dzieje Narodu i Państwa Polskiego

seria wydawnicza
Ten artykuł dotyczy serii wydawniczej. Zobacz też: Historia Polski, która rozumiana jest jako dzieje Narodu i Państwa.

Dzieje Narodu i Państwa Polskiego – seria wydawnicza, która ukazywała się nakładem Krajowej Agencji Wydawniczej (KAW) w latach 1986–2001. Na serię składa się 66 woluminów, z których każdy posiada własny tytuł oraz numer i omawia odrębny okres dziejów Polski (lub określony temat ujęty monograficznie), od jej początków do II wojny światowej.

Dzieje Narodu i Państwa Polskiego, tom Łokietkowe czasy

Koncepcja serii

edytuj

Zgodnie z przyjętymi założeniami redakcyjnymi, celem serii było:

... upowszechnienie wiedzy o dziejach ojczystych, zwłaszcza wśród młodego pokolenia Polaków i kształtowanie umiejętności wyciągania wniosków z przeszłości własnego narodu i narodów sąsiednich.

..., "Nauk przemożnych perła"; Kraków 1986, s. 2 okładki

Dzieje Narodu i Państwa Polskiego miały mieć charakter popularnonaukowy dzięki atrakcyjnej i przystępnej formie. Wysoki poziom naukowy i rzetelność treści gwarantować miało natomiast zaangażowanie jako autorów wybitnych polskich historyków. Pozostawiono im swobodę w zakresie indywidualnego opracowania poszczególnych tematów w formie eseju historycznego, na podstawie wyników własnych, najnowszych badań[a].

Założenia redakcyjne i wydawnicze

edytuj

Całość materiału, o łącznej objętości 960–1000 arkuszy wydawniczych, stanowić miała największe dzieło zbiorowe polskich historyków. Podzielono go na 3 tomy, obejmujące odpowiednio dzieje Polski:

  • średniowiecznej (do końca XV w.),
  • nowożytnej (do roku 1795),
  • w okresie rozbiorów oraz dwudziestolecia międzywojennego (do wybuchu II wojny światowej).

Dwa pierwsze tomy, liczące łącznie 40 wolumenów, miał przygotować zespół redakcyjny krakowskiego ośrodka Krajowej Agencji Wydawniczej, zaś tom trzeci, obejmujący 24 tematy redakcja warszawska. Poszczególne zeszyty planowano wydawać równolegle w ramach wymienionych tomów, w masowym nakładzie 160 tys. egzemplarzy. Teksty uzupełniać miały liczne ilustracje, w tym bogata ikonografia i materiały pomocnicze jak kalendaria, czy tablice synchronistyczne[b].

Pierwotnie kolegium redakcyjne zespołu krakowskiego tworzyli:

W skład redakcji naukowej zespołu warszawskiego weszli:

Od strony graficznej serię opracował Marian Sztuka.

Realizacja

edytuj

Wydawanie poszczególnych zeszytów rozpoczęto w roku 1986 – ukazały się wówczas dwa pierwsze wolumeny. Do roku 1989 prace nad serią przebiegały sprawnie i zgodnie z założeniami. W latach 1987–1989 łącznie wydano 33 zeszyty, a nakład każdego z nich (z wyjątkiem zeszytu I-15) wyniósł 160.350 egzemplarzy.

Zestawienie liczby zeszytów wydanych w poszczególnych latach, w ramach tomów I – III

edytuj
Rok Tom I Tom II Tom III Razem
1986 1 0 1 2
1987 1 1 7 9
1988 4 4 4 12
1989 4 3 5 12
1990 1 1 2 4
1991 1 0 4 5
1992 1 2 0 3
1993 0 1 0 1
1994 2 4 2 8
1995 0 0 0 0
1996 1 2 0 3
1997 0 1 0 1
1998 1 1 0 2
1999 2 1 0 3

W latach 90. XX wieku kolejne zeszyty ukazywały się zdecydowanie rzadziej, a nakład stopniowo malał. W roku 1990 obniżono go do 100.000 sztuk, zaś w kolejnym do 80.000, a następnie do 60.000 sztuk. W latach 1992–1993 nakład wynosił 50.000 egzemplarzy, by w roku 1994 obniżyć się do 45.000, a w roku 1996 do zaledwie 20.000 egzemplarzy. Dla kilku ostatnich wolumenów, wydanych w latach 1996–1999 w Warszawie, zrezygnowano z podawania wielkości nakładu.

Zespół warszawski zakończył pracę w roku 1994, przy czym w roku 1991, na prośbę czytelników, zmieniono liczbę zeszytów składających się na tom trzeci, z zaplanowanych 24 do 25[c]. Zespół krakowski pracował do roku 1999, jednakże ostatnich 8 zeszytów wchodzących w skład tomów pierwszego i drugiego zostało wydanych w Warszawie, a nie w Krakowie.

Pomimo zbieżnych założeń redakcyjnych i wspólnego projektu graficznego tomy "krakowskie" różnią się szczegółami od tych przygotowanych przez redakcję warszawską. Wszystkie zeszyty mają identyczny format (wynoszący 27 cm, a więc nieco mniejszy od rozmiaru A4), jednak w przypadku tych składających się na tomy pierwszy i drugi zastosowano oprawę klejoną miękką, zaś tworzących tom trzeci oprawę zeszytową. Pozostałe różnice i cechy charakterystyczne zestawiono w tabeli.

Cecha Tom I oraz II Tom III
I strona okładki podzielona na 3 części:
  • na górze, na białym tle tytuł i nazwisko lub nazwiska autorów,
  • na środku reprodukcja lub zdjęcie,
  • na dole tytuł serii białą czcionką na niebieskim tle.
 podzielona na 3 części:
  • na górze, na białym tle tytuł i nazwisko lub nazwiska autorów,
  • na środku reprodukcja,
  • na dole tytuł serii czcionką magenta na czarnym tle.
III strona okładki różne treści (kalendaria, drzewa genealogiczne, tablice synchronistyczne, reprodukcje, wskazówki bibliograficzne, tabele i zestawienia, mapy lub spisy wydanych zeszytów głównie tablice synchronistyczne, rzadziej wskazówki bibliograficzne lub reprodukcje
IV strona okładki podzielona na 3 części:
  • na górze, na białym tle opis serii, numer tomu i cena[d],
  • na środku, w ramce reprodukcja lub zdjęcie, ewentualnie mapa[e],
  • na dole logo KAW i adres redakcji krakowskiej (lub warszawskiej dla 8 zeszytów wydanych w Warszawie).
 podzielona na 3 części:
  • na górze, na białym tle opis serii, numer tomu i cena,
  • na środku, w ramce mapa, ewentualnie reprodukcja lub zdjęcie[f],
  • na dole logo KAW i adres redakcji warszawskiej.
Liczba stron
  • 80 (20 zeszytów) lub
  • 72 (19 zeszytów) lub
  • 68 (zeszyt II-39)
 80
Kolorowe ilustracje
  • 16 stron (17 zeszytów) lub
  • 8 stron (20 zeszytów) lub
  • brak (zeszyty: I-01, I-04, I-06)
 brak

Redakcji nie udało się zrealizować założeń dotyczących objętości serii. Poszczególne zeszyty liczą od 9,8 do 12,48 arkusza wydawniczego, a całość nie przekracza 800 arkuszy.

Poszerzenie serii o tom IV

edytuj

W roku 2001 Krajowa Agencja Wydawnicza rozszerzyła serię Dzieje Narodu i Państwa Polskiego o tom czwarty, który miał obejmować historię Polski od wybuchu II wojny światowej. Wydano zeszyt IV-1 oraz zapowiedziano publikację zeszytów IV-18, IV-19 oraz IV-20[g]. W skład nowego kolegium redakcyjnego weszli[h]:

Od strony graficznej tom czwarty opracował Lesław Sławiński, zmieniając dość znacząco pierwotną koncepcję serii. Zrezygnowano m.in. z białego tła na okładkach, na dole I strony okładki pozostawiono natomiast tytuł serii (białą czcionką na niebieskim tle). Objętość zeszytu zwiększono do 144 stron.

Ze względu na wszczęcie postępowania układowego wobec KAW w maju 2002 roku, które ostatecznie zakończyło się likwidacją przedsiębiorstwa w roku 2004, kolejne zeszyty tomu czwartego nie zostały wydane[1].

Wznowienie serii

edytuj

W roku 2009 seria została wznowiona przez Wydawnictwo Templum[2]. Ukazały się trzy zeszyty, wydane w Wodzisławiu Śląskim:

Spis woluminów w podziale na tomy

edytuj
  • I tom:
Lp. Tytuł Autor Tom Miejsce wydania Rok wydania Nakład ISBN
1. Od Prasłowian do Polaków Jerzy Strzelczyk I-01 Kraków 1987 160 350 ISBN 83-03-02015-3
2. Pierwsze państwo polskie[i] Gerard Labuda I-02 Kraków 1989 160 350 ISBN 83-03-02969-X
3. Korona i infuła Od monarchii do poliarchii[j] Gerard Labuda I-03 Kraków 1996 20 000 ISBN 83-03-03659-9
4. Cedynia, Niemcza, Głogów, Krzyszków Karol Olejnik I-04 Kraków 1988 160 350 ISBN 83-03-02038-2
5. Przerwany hejnał Tomasz Jasiński I-05 Kraków 1988 160 350 ISBN 83-03-02041-2
6. Testament Krzywoustego Andrzej Jureczko I-06 Kraków 1988 160 350 ISBN 83-03-02040-4
7. Pierścień Kingi Jerzy Wyrozumski I-07 Warszawa 1999 b.d. ISBN 83-03-03697-1
8. Łokietkowe czasy Henryk Samsonowicz I-08 Kraków 1989 160 350 ISBN 83-03-02745-X
9. Wielki król i jego następca Feliks Kiryk I-09 Kraków 1992 50 000 ISBN 83-03-03266-6
10. O Rzeczpospolitą Obojga Narodów[k] Juliusz Bardach I-10 Warszawa 1998 b.d. ISBN 83-03-03692-0
11. Grunwald 1410 Edward Potkowski I-11 Kraków 1994 45 000 ISBN 83-03-03641-6
12. Koncyliaryści, heretycy i schizmatycy...[l] Jadwiga Krzyżaniakowa I-12 Kraków 1989 160 350 ISBN 83-03-02615-1
13. Warna 1444 Wincenty Swoboda I-13 Kraków 1994 45 000 ISBN 83-03-03629-7
14. Wojna trzynastoletnia[m] Marian Biskup I-14 Kraków 1990 100 350 ISBN 83-03-03076-0
15. Nauk przemożnych perła Feliks Kiryk I-15 Kraków 1986 110 000 ISBN 83-03-01194-4
16. Państwo pierwszych Jagiellonów[n] Wacław Uruszczak I-16 Warszawa 1999 b.d. ISBN 83-03-03698-X
17. W cieniu katedr i zamków[o] Michał Rożek I-17 Kraków 1988 160 350 ISBN 83-03-02330-6
18. Rady Kallimacha Krzysztof Baczkowski I-18 Kraków 1989 160 350 ISBN 83-03-02502-3
19. Złoty wiek[p] Michał Rożek I-19 Kraków 1991 60 000 ISBN 83-03-03265-8
  • II tom:
Lp. Tytuł Autor Tom Miejsce wydania Rok wydania Nakład ISBN
1. Dogonić Europę[q] Andrzej Wyczański II-20 Kraków 1987 160 350 ISBN 83-03-01824-8
2. Spory królów ze szlachtą w złotym wieku[r] Anna Sucheni-Grabowska II-21 Kraków 1988 160 350 ISBN 83-03-02039-0
3. Wielkie bezkrólewia Stanisław Płaza II-22 Kraków 1988 160 350 ISBN 83-03-02329-2
4. Król i kanclerz Stanisław Grzybowski II-23 Kraków 1988 160 350 ISBN 83-03-02440-X
5. Rokosz Zebrzydowskiego Henryk Wisner II-24 Kraków 1989 160 350 ISBN 83-03-02616-X
6. Hetmani Rzeczypospolitej Zdzisław Żygulski II-25 Kraków 1994 45 000 ISBN 83-03-03630-0
7. Sarmatyzm Stanisław Grzybowski II-26 Warszawa 1996 b.d. ISBN 83-905570-0-2
8. Wojny kozackie w dawnej Polsce Zbigniew Wójcik II-27 Kraków 1989 160 350 ISBN 83-03-02744-1
9. Liberum veto Zbigniew Wójcik II-28 Kraków 1992 50 000 ISBN 83-03-03477-4
10. Potop Bożena Popiołek II-29 Warszawa 1998 b.d. ISBN 83-03-03691-2
11. Epizod reformacyjny Wacław Urban II-30 Kraków 1988 160 350 ISBN 83-03-02501-5
12. Rokosz Lubomirskiego Stanisław Płaza II-31 Kraków 1994 45 000 ISBN 83-03-03578-9
13. Odsiecz Wiednia 1683 Zdzisław Żygulski II-32 Kraków 1994 45 000 ISBN 83-03-03639-4
14. Rzeczpospolita na rozdrożu 1696–1736 Andrzej Link-Lenczowski II-33 Kraków 1994 45 000 ISBN 83-03-03638-6
15. O skutecznym rad sposobie Henryk Olszewski II-34 Kraków 1989 160 350 ISBN 83-03-02770-0
16. Początek końca Władysław Andrzej Serczyk II-35 Warszawa 1997 b.d. ISBN 83-03-03689-0
17. Blaski i cienie baroku[s] Michał Rożek II-36 Kraków 1992 50 000 ISBN 83-03-03556-8
18. By Polaków zrobić obywatelami Kamilla Mrozowska II-37 Kraków 1993 50 000 ISBN 83-03-03557-6
19. Stanisław August nie tylko mecenas[t] Aleksandra Zgorzelska II-38 Warszawa 1996 b.d. ISBN 83-905570-5-3
20. Witaj majowa jutrzenko Jerzy Michalski II-39 Warszawa 1999 b.d. ISBN 83-03-03696-3
21. Naczelnik w sukmanie Andrzej Zahorski II-40 Kraków 1990 160 350 ISBN 83-03-03052-3
  • III tom:
Lp. Tytuł Autor Tom Miejsce wydania Rok wydania Nakład ISBN
1. Ostatnie lata Pierwszej Rzeczypospolitej Zofia Zielińska III-41 Warszawa 1986 160 350 ISBN 83-03-01151-0
2. Polska zniewolona 1795–1806 Stanisław Grodziski, Eligiusz Kozłowski III-42 Warszawa 1987 160 350 ISBN 83-03-01912-3[u]
3. Małe państwo wielkich nadziei Barbara Grochulska III-43 Warszawa 1987 160 350 ISBN 83-03-02003-X
4. Od Kongresu Wiedeńskiego do Nocy Listopadowej Jerzy Skowronek III-44 Warszawa 1987 160 350 ISBN 83-03-02060-9
5. Powstanie Listopadowe Tadeusz Łepkowski III-45 Warszawa 1987 160 350 ISBN 83-03-01972-4
6. Wielka Emigracja po Powstaniu Listopadowym Jerzy Zdrada III-46 Warszawa 1987 160 350 ISBN 83-03-02125-7
7. Od konspiracji do kapitulacji Jerzy Skowronek III-47 Warszawa 1989 160 350 ISBN 83-03-02579-1
8. Za Waszą i naszą wolność Marian Zgórniak III-48 Warszawa 1987 160 350 ISBN 83-03-02020-X
9. Powstanie Styczniowe Stefan Kieniewicz III-49 Warszawa 1987 160 350 ISBN 83-03-02058-7
10. Początki cywilizacji przemysłowej na ziemiach polskich[v] Juliusz Łukasiewicz III-50 Warszawa 1988 160 350 ISBN 83-03-02469-8
11. Społeczeństwo polskie 1864–1914[w] Ireneusz Ihnatowicz III-51 Warszawa 1988 160 350 ISBN 83-03-02471-X
12. Swobody fabryk i ziemi ![x] Jerzy Myśliński III-52 Warszawa 1988 160 350 ISBN 83-03-02239-3
13. Od Stojałowskiego do Witosa Andrzej Zakrzewski III-53 Warszawa 1988 160 350 ISBN 83-03-02510-4
14. Rok 1905 Feliks Tych III-54 Warszawa 1990 100 000 ISBN 83-03-02915-0
15. Przetrwać nad Wartą 1815–1914[y] Witold Jakóbczyk III-55 Warszawa 1989 160 350 ISBN 83-03-02503-1
16. Galicja 1859–1914 Polski Piemont ?[z] Józef Buszko III-56 Warszawa 1989 160 350 ISBN 83-03-02732-8
17. Wygrać Polskę 1914–1918 Tomasz Schramm III-57 Warszawa 1989 160 350 ISBN 83-03-02730-1
18. Pierwsze lata Drugiej Rzeczypospolitej Andrzej Garlicki III-58 Warszawa 1989 160 350 ISBN 83-03-02731-X
19. Rządy Sejmu 1921–1926 Tomasz Nałęcz III-59 Warszawa 1991 100 000 ISBN 83-03-02916-9
20. Z Sulejówka do Belwederu Andrzej Garlicki III-60 Warszawa 1990 100 000 ISBN 83-03-02889-8
21. Pod rządami Marszałka Andrzej Garlicki III-61 Warszawa 1994 50 000 ISBN 83-03-03644-0
22. Ostatnie lata Polski niepodległej Paweł Piotr Wieczorkiewicz III-62 Warszawa 1991 100 000 ISBN 83-03-03222-4
23. Gospodarka Drugiej Rzeczypospolitej Zbigniew Landau, Jerzy Tomaszewski III-63 Warszawa 1991 100 000 ISBN 83-03-03085-X
24. Kultura Drugiej Rzeczypospolitej Daria Nałęcz III-64 Warszawa 1991 80 000 ISBN 83-03-03432-4
25. Polityka zagraniczna Polski międzywojennej Stanisław Sierpowski III-65 Warszawa 1994 50 000 ISBN 83-03-03645-9
Lp. Tytuł Autor Tom Miejsce wydania Rok wydania Nakład ISBN
1. Kampania 1939 roku Paweł Piotr Wieczorkiewicz IV-1 Warszawa 2001 b.d. ISBN 83-88072-53-6
... ... ... ... ... ... ... ...
18. Kryzysy w PRL Jerzy Eisler IV-18 - - - zeszyt nie ukazał się
19. Młodzież w PRL Krzysztof Lesiakowski IV-19 - - - zeszyt nie ukazał się
20. Państwo–Kościół w PRL Jan Żaryn IV-20 - - - zeszyt nie ukazał się

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Koncepcję serii i założenia redakcyjne przedstawiono w słowie Od redakcji zamieszczonym w zeszytach I-15 (II strona okładki), III-41 (str. 1) oraz III-42 (str. 1).
  2. ↑ Jak wyżej.
  3. ↑ Informacja ta została zamieszczona na II stronie okładki zeszytu III-63, a następnie na IV stronie okładki zeszytów III-64, III-61 i III-65. Na okładkach zeszytów wydawanych po roku 1991 w Krakowie nadal podawano nieaktualną liczbę 24 tematów.
  4. ↑ Numeru tomu brak na okładce zeszytu I-15, zaś ceny nie zamieszczono na okładkach zeszytów: I-2, I-7, I-14 (tylko napis, bez kwot), I-16, II-29, II-39.
  5. ↑ Mapy lub ich reprodukcje zamieszczono na okładkach zeszytów: I-2, I-7, I-9, I-16, II-20, II-21, II-23, II-31, II-34, II-37.
  6. ↑ Reprodukcje lub zdjęcia zamieszczono na okładkach zeszytów: III-42, III-51, III-52, III-53, III-64.
  7. ↑ Porównaj IV strona okładki zeszytu IV-1.
  8. ↑ Zobacz II strona okładki zeszytu IV-1.
  9. ↑ Tytuł w brzmieniu z II strony okładki: Pierwsze państwo polskie – Zjazd Gnieźnieński – Korona Królestwa Bolesława Chrobrego i jej losy
  10. ↑ Tytuł w brzmieniu z II strony okładki oraz z wykazów zeszytów wydanych (por. zeszyty IV-I, I-7 oraz I-16): Korona i infuła
  11. ↑ Tytuł w brzmieniu z II strony okładki: O Rzeczpospolitą Obojga Narodów Dzieje związku Polski z Litwą do schyłku XVIII w
  12. ↑ Tytuł w brzmieniu z II strony okładki: Koncyliaryści, heretycy, schizmatycy w państwie pierwszych Jagiellonów; tytuł w brzmieniu z wykazów zeszytów wydanych (por. zeszyty IV-I, I-7 oraz I-16): Koncyliaryści, heretycy i schizmatycy
  13. ↑ Tytuł w brzmieniu z II strony okładki: Wojna trzynastoletnia i powrót Polski nad Bałtyk w XV w
  14. ↑ Tytuł w brzmieniu z II strony okładki: Państwo pierwszych Jagiellonów 1386–1444
  15. ↑ Tytuł w brzmieniu z II strony okładki: W cieniu katedr i zamków. O polskiej sztuce średniowiecznej
  16. ↑ Tytuł w brzmieniu z II strony okładki: Złoty wiek. Szkice o sztuce renesansowej
  17. ↑ Tytuł w brzmieniu z II strony okładki: Dogonić Europę czyli Polska w czasach Zygmunta I (1506–1548)
  18. ↑ Tytuł w brzmieniu z II strony okładki: Spory królów ze szlachtą w złotym wieku. Wokół egzekucji praw
  19. ↑ Tytuł w brzmieniu z II strony okładki: Blaski i cienie baroku. Szkice o sztuce polskiej XVII i XVIII wieku
  20. ↑ Tytuł w brzmieniu z II strony okładki oraz z wykazów zeszytów wydanych (por. zeszyty IV-I, I-7 oraz I-16): Stanisław August – nie tylko mecenas
  21. ↑ Zeszyt został wydrukowany z błędnym numerem ISBN i pod takim został zarejestrowany w katalogu Biblioteki Narodowej, prawidłowa cyfra kontrolna dla tego numeru to 0, a nie 3.
  22. ↑ Tytuł w brzmieniu z wykazów zeszytów wydanych (por. zeszyty IV-I, I-7 oraz I-16): Początki cywilizacji przemysłowej
  23. ↑ Tytuł w brzmieniu z wykazów zeszytów wydanych (por. zeszyty IV-I, I-7 oraz I-16): Społeczeństwo polskie w latach 1864-1914
  24. ↑ Tytuł w brzmieniu z wykazów zeszytów wydanych (por. zeszyty IV-I, I-7 oraz I-16): Swobody, fabryk i ziemi!
  25. ↑ Tytuł w brzmieniu z wykazów zeszytów wydanych (por. zeszyty IV-I, I-7 oraz I-16): Przetrwać nad Wartą
  26. ↑ Tytuł w brzmieniu z wykazów zeszytów wydanych (por. zeszyty IV-I, I-7 oraz I-16): Galicja 1859-1914. Polski Piemont?
  27. ↑ Zeszyty planowane zamieszczono według informacji z IV strony okładki zeszytu IV-1.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Upadłość KAW: Gdzie sens? Gdzie logika?. Biblioteka Analiz, 18.02.2004. [dostęp 2019-03-11]. (pol.).
  2. ↑ Dzieje Narodu i Państwa Polskiego (Reaktywujemy serię !!!!). [dostęp 2018-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-04)].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Dzieje_Narodu_i_Państwa_Polskiego&oldid=74906648”