Długopole-Zdrój
Długopole-Zdrój (niem. Bad Langenau) – wieś uzdrowiskowa w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Bystrzyca Kłodzka.
wieś | |
Dom zdrojowy | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Wysokość |
370–400[2] m n.p.m. |
Liczba ludności (III 2011) |
568[3] |
Strefa numeracyjna |
74 |
Kod pocztowy |
57-520[4] |
Tablice rejestracyjne |
DKL |
SIMC |
0851324 |
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego | |
50°14′40″N 16°37′54″E/50,244444 16,631667[1] |
Położenie
edytujDługopole-Zdrój to mała miejscowość o długości około 1 km, leżąca nad Nysą Kłodzką, w Obniżeniu Bystrzycy Kłodzkiej, na wysokości około 370–400 m n.p.m.[2]
Podział administracyjny
edytujW latach 1945–1954 siedziba gminy Długopole Zdrój. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Długopole Zdrój. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Zmiana nazwy
edytujW 1946 roku wprowadzono urzędowo nazwę Długopole Zdrój, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Bad Langenau[5].
Historia
edytujNajstarsze wzmianki o Długopolu pochodzą z 1346 roku i mówią o nadaniu tutejszego sołectwa von Glubosom z Zamku Szczerba[6]. W roku 1381 znajdujący się w pobliżu młyn należący do von Glubosów został przez nich podarowany jako uposażenie szpitalowi w Bystrzycy Kłodzkiej. Młyn wypracowywał dla szpitala zyski aż do ok. 1630 r. Od 1563 roku aż do wojny trzydziestoletniej na terenie uzdrowiska znajdowała się kopalnia ałunu[2]. W czasie Wojny Trzydziestoletniej po zawaleniu się sztolni Gab Gottes (Stąpanie Boga) zaczęła wypływać woda zawierająca kwas węglowy i uniemożliwiła dalsze wydobycie ałunu. W 1705 r. dr C. Ohm podaje w spisie źródeł leczniczych Śląska i Hrabstwa Kłodzkiego źródło żelaziste Długopola. W 1762 r. miejscowy młynarz Wolf umieścił nieopodal swego domu kadź do kąpieli zasilaną przez żelazistą wodę[6].
W 1802 r. powstaje już właściwe uzdrowisko znane w Europie jako Bad Langenau[2]. Rozpoczęto prowadzenie leczniczych kąpieli. Do 1817 r. teren uzdrowiska znajdował się w ręku rodziny Wolf, a następnie został zakupiony przez podkomorzego miasta Habelschwerdt (ob. Bystrzyca Kłodzka). Wybudowano pierwszy zakład kąpielowy z 16 kabinami wyposażonymi w drewniane wanny. W 1819 r. wybudowano nad źródłem Emilia drewnianą pijalnię wód oraz drewniany dom zdrojowy[2]. W 1839 r. uzdrowisko zostało sprzedane dr. Juliusowi Hancke z Wrocławia[6]. Wtedy następuje najbardziej intensywny rozwój uzdrowiska. Dzięki inwestycjom powstawały pensjonaty, urządzenia lecznicze oraz miejsca rekreacyjne (powiększono powierzchnię Parku Zdrojowego)[6]. Od 1844 r. wykonywało się w Długopolu zabiegi borowinowe[2]. W 1875 r. doprowadzono do uzdrowiska linię kolejową, a w 1882 r. powstał dworzec[6]. W 1876 r odkryto nowe źródło wody Eliza, a w 1904 r. Renata[2]. W latach 1926–1945 uzdrowisko było własnością Leo Langego, a następnie Paula Polloka, jego zięcia. Aż do 1945 r. uzdrowisko działało tylko w sezonie letnim[2]. W tym czasie liczba miejsc dla kuracjuszy wynosiła 700.
W czasie II Wojny Światowej uzdrowisko przystosowano do wybudowanego leśnego szpitala wojskowego. Działania wojenne nie zniszczyły miejscowości jednak urządzenia sanatoryjne zostały skradzione bądź wywiezione w głąb Niemiec.
Po roku 1945 Długopole-Zdrój stało się samodzielną miejscowością. W 1946 r. część pensjonatów i szpitali uzdrowiskowych przejęło Państwowe Przedsiębiorstwo Uzdrowiskowe Długopole-Zdrój. Intensywnie rozwija się od 1956, kiedy otwarto tam ośrodek rehabilitacyjny przeznaczony do rehabilitacji osób po wirusowym zapaleniu wątroby. W latach 1958–1964 odrestaurowano Zakład Przyrodoleczniczy. W 1970 r. oddany został po rewitalizacji do użytku park zdrojowy. W 1966 r. uzdrowisko połączono z innym znanym uzdrowiskiem z terenu Kotliny Kłodzkiej, Lądkiem-Zdrój w jeden zespół organizacyjno-administracyjny. W 1997 r. uzdrowisko nawiedziła powódź tysiąclecia czyniąc wielkie szkody.
Demografia
edytujW roku 1988 miejscowość miała 570 stałych mieszkańców. Trzynaście lat później (w marcu 2001 r.) ich liczba mieszkańców spadła do 568 osób.
Uzdrowisko
edytujDla uzdrowiska Długopole-Zdrój określono następujące profile lecznicze: choroby ortopedyczno-urazowe, choroby naczyń obwodowych, choroby układu trawienia, choroby reumatologiczne, cukrzyca, choroby krwi i układu krwiotwórczego[7].
Atrakcją zabiegową są tzw. suche kąpiele dwutlenkiem węgla. Występują tu szczawy alkaiczne. Podstawową działalnością jest leczenie i rehabilitacja osób z chorobami wątroby. Poza tym prowadzona jest rehabilitacja kobiet po mastektomii, leczy się cukrzycę, nerwicę, choroby gastryczne. Łagodny klimat służy astmatykom, oraz osobom z chorobami układu krążenia[6].
Na terenie uzdrowiska znajdują się 3 szpitale uzdrowiskowe (Mieszko, Ondraszek, Dąbrówka), sanatorium uzdrowiskowe (Fortuna), przychodnia uzdrowiskowa, zakład przyrodoleczniczy. Uzdrowisko Długopole-Zdrój posiada park zdrojowy z pijalnią, pijalnię w zakładzie przyrodoleczniczym oraz ścieżki zdrowia[8].
Na obszarze uzdrowiska znajdują się 3 źródła wody leczniczej – należą do nich ujęcia[9]:
- „Emilia” – woda słabo zmineralizowana 0,08% wodorowęglanowa, wapniowa, magnezowa, radonowa, żelazista
- „Kazimierz” – woda mineralna 0,11% wodorowęglanowa, wapniowa, magnezowa, sodowa, żelazista
- „Renata” – woda mineralna 0,13% wodorowęglanowa, wapniowa, magnezowa, sodowa, krzemowa, żelazista.
Zabytki
edytujW wojewódzkim rejestrze zabytków na liście zabytków wpisane są obiekty:[10]:
- kościół ewangelicki, z XIX/XX wieku, po 1945 roku był w nim magazyn, następnie został przebudowany na pensjonat i kawiarnię[6],
- park uzdrowiskowy z początku XIX wieku, z publicznym ujęciem wody mineralnej[6],
- łazienki, obecnie Zakład Przyrodoleczniczy „Karol”, ul. Zdrojowa 16, z 1839 roku, przebudowany w latach 1870–1871,
- drewniana hala spacerowa, obecnie Dom Zdrojowy, ul. Zdrojowa 8, z początku XX wieku, przebudowana w 1930 roku.
Inne zabytki[2]:
- liczne domy mieszkalne i pensjonaty z XIX i XX wieku,
- w Parku Zdrojowym znajduje się pamiątkowy głaz z 1960 roku, upamiętniający XV-lecie wyzwolenia miejscowości.
Turystyka
edytujPrzez miejscowość przebiega Główny Szlak Sudecki ze Świeradowa-Zdroju do Prudnika (odcinek z Przełęczy Spalona do Wilkanowa[6]).
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 24235
- ↑ a b c d e f g h i Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1993, s. 103–107. ISBN 83-85773-06-1.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 228 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
- ↑ a b c d e f g h i Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 314, 315. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ (§ 10. Statut Uzdrowiska Długopole-Zdrój) Uchwała Nr XLVI/407/09 Rady Miejskiej w Bystrzycy Kłodzkiej z dnia 28 sierpnia 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2009 r. Nr 207, poz. 3744).
- ↑ Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XLVI/407/09 Rady Miejskiej w Bystrzycy Kłodzkiej z dnia 28 sierpnia 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2009 r. Nr 207, poz. 3744).
- ↑ (§ 12. Statut Uzdrowiska Długopole-Zdrój) Uchwała Nr XLVI/407/09 Rady Miejskiej w Bystrzycy Kłodzkiej z dnia 28 sierpnia 2009 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2009 r. Nr 207, poz. 3744).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 62. [dostęp 2012-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 marca 2017)].
Bibliografia
edytuj- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 15: Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy. Wrocław: I-BiS, 1994, ISBN 83-85773-06-1.
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak , Iwona Chomiak , Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .
Linki zewnętrzne
edytuj- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona