Chlorochina

Chlorochina
	enancjomery chlorochiny: R na górze, S na dole
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	N4−(7-chlorochinolin-4-ylo)-N1,N1-dietylopentano-1,4-diamina
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	Chloroquini phosphas; Chloroquini diphosphas; Chloroquini sulfas
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C18H26ClN3
Masa molowa	319,87 g/mol
Wygląd	białe lub bezbarwne kryształy, bez zapachu, o gorzkim smaku
	Identyfikacja
Numer CAS	54-05-7; 50-63-5 (fosforan)
PubChem	2719
DrugBank	DB00608
SMILES
	CCN(CC)CCCC(C)NC1=C2C=CC(=CC2=NC=C1)Cl
InChI
	InChI=1S/C18H26ClN3/c1-4-22(5-2)12-6-7-14(3)21-17-10-11-20-18-13-15(19)8-9-16(17)18/h8-11,13-14H,4-7,12H2,1-3H3,(H,20,21)
	InChIKey
	WHTVZRBIWZFKQO-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Rozpuszczalność w wodzie
	10,6 mg/l; 50 g/l (difosforan)
Temperatura topnienia	289 °C
logP	4,63
Zasadowość (pKb)	pKBH+ 10,1
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki; sól fosforanowa
Uwaga
Zwroty H	H302
Zwroty P	brak zwrotów P
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanej karty charakterystyki; sól fosforanowa
	Szkodliwy; (Xn)
Zwroty R	R22
Zwroty S	S22, S24/25
Numer RTECS	VB2360000
Dawka śmiertelna	LD50 623 mg/kg (szczur, doustnie)
	Podobne związki
Pochodne	hydroksychlorochina
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	P01 BA01
Stosowanie w ciąży	kategoria C
Farmakokinetyka
Działanie	przeciwmalaryczne, przeciwreumatyczne, przeciwpasożytnicze
Procent wchłaniania	100% (doustnie)
Okres półtrwania	1–2 miesięcy
Wiązanie z białkami; osocza i tkanek	ok. 55%
Metabolizm	wątrobowy
Wydalanie	z moczem
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	doustnie
	Multimedia w Wikimedia Commons

Chlorochina (łac. Chloroquinum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny, pochodna chinoliny. Stosowana jako lek pierwotniakobójczy, znosi ostry atak malarii, pełzaka czerwonki i lamblii jelitowej; działa także przeciwzapalnie. Obecnie często stosuje się jej analogi^[6]. Amerykańska Agencja Żywności i Leków (FDA) zatwierdziła jej stosowanie przeciw malarii i amebiozie pozajelitowej w 1949 r.^[3]^[7] Związek wykazuje również aktywność przeciwwirusową, np. przeciw flawiwirusom, retrowirusom i koronawirusom^[8], w tym wirusom SARS^[9].

Farmakokinetyka

Szybko wchłania się z przewodu pokarmowego. Maksymalne stężenie w osoczu krwi osiąga po 4–6 godzinach. Biologiczny okres półtrwania jest zmienny i wynosi zazwyczaj 10–30 dni.

Wskazania

profilaktyka i leczenie malarii
reumatoidalne zapalenie stawów
czerwonka pełzakowata
toczeń rumieniowaty
leczenie skórnych zmian wywołanych uczuleniem na światło

Podczas pandemii COVID-19, w lutym 2020 r. grupa robocza z Department of Science and Technology of Guangdong Province oraz Health Commission of Guangdong Province zaleciła podawanie chlorochiny osobom zakażonym w lekkich, średnich i ciężkich przypadkach zapalenia płuc wywołanych tym wirusem^[10]^[11]. Opublikowana w maju 2020 r. w The Lancet analiza wykazała niższą przeżywalność szpitalną u osób przyjmujących ten lek przy jednoczesnym wzroście ryzyka powikłań (zaburzenia rytmu serca)^[12], jednak publikacja ta została wkrótce wycofana przez autorów w wyniku krytyki odnośnie do jej poprawności i zaleceń niezależnych recenzentów^[13].

W 2021 r. zespół pod kierunkiem Przemysława Jodłowskiego z Politechniki Krakowskiej zaproponował podawanie chlorochiny w matrycy cyrkonowych sieci metaloorganicznych, dzięki czemu ograniczone zostały efekty uboczne działania chlorochiny, jak arytmia i przerost mięśnia sercowego^[14].

Przeciwwskazania

nadwrażliwość na lek
wada słuchu lub wzroku
niewydolność wątroby lub nerek
łuszczyca
padaczka
zmiany w obrazie krwi

Działania niepożądane

zaburzenia wzroku
zmiany w obrazie krwi
osłabienie słuchu
bóle brzucha
nudności
wymioty
brak apetytu
bóle i zawroty głowy
spadki ciśnienia tętniczego
zmiany w zapisie EKG
niepokój
pobudzenie
drgawki
skórne reakcje alergiczne
utrata włosów

Preparaty

Na świecie

Aralen, Chloroquine^[3]

W Polsce

Arechin^[15]

Dawkowanie

Doustnie. Dawkę i częstotliwość stosowania ustala lekarz w zależności od tolerancji oraz stanu chorego. Zwykle w toczniu rumieniowatym i przewlekłym reumatoidalnym zapaleniu stawów 0,15–0,3 g dziennie przed snem.

Uwagi

Podczas dłuższego stosowania należy kontrolować obraz krwi, okresowo dokonywać kontroli okulistycznych, unikać nasłonecznienia i naświetlania promieniami UV. Chlorochina może spowodować zaburzenia widzenia, dlatego odradza się prowadzenie pojazdów oraz obsługę maszyn w trakcie jej przyjmowania.

Przypisy

↑ ^a ^b Farmakopea Polska VI, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2002, s. 1176, ISBN 83-88157-18-3 .
↑ ^a ^b ^c Chloroquine, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 2719 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Chloroquine, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00608 (ang.).
↑ ^a ^b Chloroquine diphosphate salt (nr C6628) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.
↑ Chloroquine, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2012-07-06] (ang.).
↑ M.A.A.M.A.A. Al-Bari M.A.A.M.A.A., Chloroquine analogues in drug discovery: new directions of uses, mechanisms of actions and toxic manifestations from malaria to multifarious diseases, „Journal of Antimicrobial Chemotherapy”, 70 (6), 2015, DOI: 10.1093/jac/dkv018, PMID: 25693996 (ang.).
↑ Aralen®. Chloroquine phosphate, USP. For Malaria and Extraintestinal Amebiasis. FDA, 1949. [dostęp 2020-03-13].
↑ AndreaA. Savarino AndreaA. i inni, Effects of chloroquine on viral infections: an old drug against today’s diseases?, „The Lancet. Infectious Diseases”, 3 (11), 2003, s. 722–727, DOI: 10.1016/s1473-3099(03)00806-5, PMID: 14592603 (ang.).
↑ Martin J.M.J. Vincent Martin J.M.J. i inni, Chloroquine is a potent inhibitor of SARS coronavirus infection and spread, „Virology Journal”, 2, 2005, s. 69, DOI: 10.1186/1743-422X-2-69, PMID: 16115318, PMCID: PMC1232869 (ang.).
↑ Multicenter collaboration group of Department of Science and Technology of Guangdong Province and Health Commission of GuangdongM.D.S.T.G.P.H.C.G. Province, Expert consensus on chloroquine phosphate for the treatment of novel coronavirus pneumonia, „Chinese Journal of Tuberculosis and Respiratory Diseases”, 43, 2020, E019, DOI: 10.3760/cma.j.issn.1001-0939.2020.0019, PMID: 32075365 (chiń.).
↑ Chlorochina – nadzieja, szansa na leczenie chorych z koronowirusem [online], openin.pl [dostęp 2020-03-13] .
↑ Mandeep R.M.R. Mehra Mandeep R.M.R. i inni, Hydroxychloroquine or chloroquine with or without a macrolide for treatment of COVID-19: a multinational registry analysis, „The Lancet”, 2020, S0140673620311806, DOI: 10.1016/S0140-6736(20)31180-6, PMID: 32450107, PMCID: PMC7255293 (ang.).
↑ Mandeep R.M.R. Mehra Mandeep R.M.R., FrankF. Ruschitzka FrankF., Amit N.A.N. Patel Amit N.A.N., Retraction–Hydroxychloroquine or chloroquine with or without a macrolide for treatment of COVID-19: a multinational registry analysis, „The Lancet”, 2020, DOI: 10.1016/S0140-6736(20)31324-6, PMID: 32485145, PMCID: PMC7260510 (ang.).
↑ Przemysław J.P.J. Jodłowski Przemysław J.P.J. i inni, Cracking the Chloroquine Conundrum: The Application of Defective UiO-66 Metal–Organic Framework Materials to Prevent the Onset of Heart Defects—In Vivo and In Vitro, „ACS Applied Materials & Interfaces”, 13 (1), 2021, s. 312–323, DOI: 10.1021/acsami.0c21508 [dostęp 2024-06-27] (ang.).
↑ Chlorochina [online], Medycyna Praktyczna [dostęp 2020-03-13] .

Bibliografia

Indeks leków Medycyny Praktycznej 2005. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna. ISBN 83-7430-006-X.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[FP6-1] Farmakopea Polska VI, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2002, s. 1176, ISBN 83-88157-18-3 .

[PubChem-2] Chloroquine, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 2719 (ang.).

[DB-3] Chloroquine, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB00608 (ang.).

[SA-4] Chloroquine diphosphate salt (nr C6628) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.

[CID-5] Chloroquine, [w:] ChemIDplus [online], United States National Library of Medicine [dostęp 2012-07-06] (ang.).

[Al-Bari-6] M.A.A.M.A.A. Al-Bari M.A.A.M.A.A., Chloroquine analogues in drug discovery: new directions of uses, mechanisms of actions and toxic manifestations from malaria to multifarious diseases, „Journal of Antimicrobial Chemotherapy”, 70 (6), 2015, DOI: 10.1093/jac/dkv018, PMID: 25693996 (ang.).

[FDA-7] Aralen®. Chloroquine phosphate, USP. For Malaria and Extraintestinal Amebiasis. FDA, 1949. [dostęp 2020-03-13].

[Savarino-8] AndreaA. Savarino AndreaA. i inni, Effects of chloroquine on viral infections: an old drug against today’s diseases?, „The Lancet. Infectious Diseases”, 3 (11), 2003, s. 722–727, DOI: 10.1016/s1473-3099(03)00806-5, PMID: 14592603 (ang.).

[Vincent-9] Martin J.M.J. Vincent Martin J.M.J. i inni, Chloroquine is a potent inhibitor of SARS coronavirus infection and spread, „Virology Journal”, 2, 2005, s. 69, DOI: 10.1186/1743-422X-2-69, PMID: 16115318, PMCID: PMC1232869 (ang.).

[Guangdong-10] Multicenter collaboration group of Department of Science and Technology of Guangdong Province and Health Commission of GuangdongM.D.S.T.G.P.H.C.G. Province, Expert consensus on chloroquine phosphate for the treatment of novel coronavirus pneumonia, „Chinese Journal of Tuberculosis and Respiratory Diseases”, 43, 2020, E019, DOI: 10.3760/cma.j.issn.1001-0939.2020.0019, PMID: 32075365 (chiń.).

[openin-11] Chlorochina – nadzieja, szansa na leczenie chorych z koronowirusem [online], openin.pl [dostęp 2020-03-13] .

[Mehra-12] Mandeep R.M.R. Mehra Mandeep R.M.R. i inni, Hydroxychloroquine or chloroquine with or without a macrolide for treatment of COVID-19: a multinational registry analysis, „The Lancet”, 2020, S0140673620311806, DOI: 10.1016/S0140-6736(20)31180-6, PMID: 32450107, PMCID: PMC7255293 (ang.).

[Mehra2-13] Mandeep R.M.R. Mehra Mandeep R.M.R., FrankF. Ruschitzka FrankF., Amit N.A.N. Patel Amit N.A.N., Retraction–Hydroxychloroquine or chloroquine with or without a macrolide for treatment of COVID-19: a multinational registry analysis, „The Lancet”, 2020, DOI: 10.1016/S0140-6736(20)31324-6, PMID: 32485145, PMCID: PMC7260510 (ang.).

[14] Przemysław J.P.J. Jodłowski Przemysław J.P.J. i inni, Cracking the Chloroquine Conundrum: The Application of Defective UiO-66 Metal–Organic Framework Materials to Prevent the Onset of Heart Defects—In Vivo and In Vitro, „ACS Applied Materials & Interfaces”, 13 (1), 2021, s. 312–323, DOI: 10.1021/acsami.0c21508 [dostęp 2024-06-27] (ang.).

[mp-15] Chlorochina [online], Medycyna Praktyczna [dostęp 2020-03-13] .

[6]

[3]

[7]

[8]

[9]

[1]

[2]

[4]

[5]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]