Wikipedia

Cerkiew św. Dymitra w Jaworniku Ruskim

Cerkiew św. Dymitra w Jaworniku Ruskim – dawna drewniana greckokatolicka cerkiew parafialna, później użytkowana jako kościół rzymskokatolicki, znajdująca się w Jaworniku Ruskim, w gminie Bircza, w powiecie przemyskim.

Cerkiew św. Dymitra w Jaworniku Ruskim
Zabytek: nr rej. A-315 z dnia 18.11.1982 i 19.09.1990[1]
Ilustracja
Cerkiew i dzwonnica
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Jawornik Ruski

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Wezwanie

św. Dymitra

Położenie na mapie gminy Bircza
Mapa konturowa gminy Bircza, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Jawornik Ruski, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Jawornik Ruski, cerkiew”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Jawornik Ruski, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu przemyskiego
Mapa konturowa powiatu przemyskiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Jawornik Ruski, cerkiew”
Ziemia49°43′54,1″N 22°18′52,2″E/49,731694 22,314500
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj

Cerkiew zbudowano w 1882 roku w miejsce starszej świątyni pod tym samym wezwaniem, istniejącej co najmniej do 1830 roku. Po II wojnie światowej cerkiew była użytkowana przez parafię rzymskokatolicką w Borownicy jako kościół filialny, do czasu zbudowania nowego, murowanego kościoła około 2000 roku. Obecnie stoi nieużytkowana. Hierarchowie Cerkwi greckokatolickiej rozpoczęli w 2008 roku starania o zwrot budynku[2].

  •  
    Widok od strony prezbiterium
  •  
    Dzwonnica
  •  
    Elewacja północna

Architektura i wyposażenie

edytuj

Orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej. Trójdzielna: wydłużone prezbiterium zamknięte trójbocznie, szersza kwadratowa nawa i prostokątny babiniec z przedsionkiem. Przy prezbiterium od północy zakrystia. Wszystkie ściany szalowane pionowym deskowaniem. Nad każdą z części osobne dachy kalenicowe, kryte blachą, zwieńczone baniastymi hełmami z żelaznymi krzyżami[3].

W cerkwi znajduje się polichromia o motywach figuralnych i geometrycznych, oraz niemal kompletny ikonostas (brakuje królewskich wrót) z końca XIX wieku o wystroju klasycystycznym.

Otoczenie świątyni

edytuj

Obok cerkwi znajduje się murowana trójkondygnacyjna dzwonnica parawanowa, służąca jako brama. Na przycerkiewnym cmentarzu kilka starych, kamiennych nagrobków, w tym fundatora i dobroczyńcy cerkwi - księdza Teodora Bekiusza, zmarłego w 1887[2].

Proboszczem tej parafii był ojciec Mychajła Werbyckiego - twórcy melodii ukraińskiego hymnu państwowego, a sam Michał został w niej ochrzczony[2].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2018-07-17].
  2. ↑ a b c Krzysztof Zieliński: Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego. PRO CARPATHIA, Rzeszów 2015, s. 103. ISBN 978-83-61577-68-3.
  3. ↑ Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda: Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja. Wydawnictwo Rewasz, Pruszków 2011, s. 216, 217. ISBN 83-89188-08-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Cerkiew_św._Dymitra_w_Jaworniku_Ruskim&oldid=73469208”