Brzoza cukrowa, b. wiśniowa (Betula lenta L.) – gatunek drzewa z rodziny brzozowatych. Występuje w stanie dzikim we wschodniej części Stanów Zjednoczonych; na przedgórzach i w górach (Appalachy). Pojedyncze stanowiska na zachód od Appalachów nie dochodzą do Missisipi.

Brzoza cukrowa
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bukowce

Rodzina

brzozowate

Rodzaj

brzoza

Gatunek

brzoza cukrowa

Nazwa systematyczna
Betula lenta L.
Sp. pl. 2:983. 1753
Synonimy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg
Mapa zasięgu

Morfologia

edytuj
 
Pokrój
 
Kora
 
Liście i owocostan
Pokrój
Drzewo dorastające w ojczyźnie do 20–25 m. U młodych drzew korona jest stożkowata, natomiast u starszych kopulasta.
Kora: Młode drzewa mają fioletowobrązową korę (ciemniejsza od kory brzozy żółtej), lecz z wiekiem staje się ona matowo ciemnoszara[4]. Na powierzchni liczne przetchlinki. Nie łuszczy się.
Pędy
Młode nagie, ciemnobrunatne, po roztarciu przyjemnie pachnące.
Pąki
Ostre i odstające.
Liście
Błyszczące. Mają jajowaty kształt o sercowatej podstawie i zaostrzonym wierzchołku. Mają do 12 cm długości. Są regularnie podwójnie ząbkowane. Większy ząbek jest ostro zakończony i znajduje się na końcu każdego nerwu. Młode listki są owłosione, lecz szybko stają się nagie. Owłosienie pozostaje jedynie na spodzie liści w kącikach nerwów[4]. Posiadają 9-18 par nerwów. Ogonek liściowy jest długi i owłosiony. Ma do 2,5 cm długości.
Kwiaty
Zebrane w kwiatostanach kotkowatych. Pojawiają się późną wiosną[4].
Owoce
Zebrane w późno rozsypujące się owocostany, jajowatego kształtu, skierowane ku górze, osiągające do 3 cm długości.

Biologia i ekologia

edytuj

Występuje jako dominujący składnik drzewostanu w wilgotnych, żyznych, chłodnych lasach górskich z bukiem wielkolistnym, liriodendronami, klonami, lipami, dębami w Appalachach. Rośnie także na urwiskach i stromych stokach. Kwitnie późną wiosną, jest wiatropylna i wiatrosiewna.

Zastosowanie

edytuj

W północno-wschodnich stanach USA jedno z podstawowych źródeł drzewa przemysłowego. Przez Indian wykorzystywane jako roślina lecznicza (środek przeciwgorączkowy i przeciwzapalny), oraz jako źródło soku brzozowego. Do Europy sprowadzona w 1759. Mniej ceniona od brzozy żółtej ze względu na kolor kory. W Polsce całkowicie wytrzymała na mróz.

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-07] (ang.).
  3. Betula lenta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. a b c Johnson O., More D.: Drzewa. Warszawa: Multico, 2009, s. 184. ISBN 978-83-7073-643-9.