Boża odpłata

Boża odpłata lub kara Boska to wyraz bożej sprawiedliwości wymierzonej osobie lub grupie ludzi w odpowiedzi na jakieś działania.

Wiele^{[doprecyzuj!]} kultur ma historię o tym, jak bóstwo wymierzało karę poprzednim mieszkańcom ich ziemi, powodując ich zagładę. Przykładem odpłaty Bożej jest występująca w wielu kulturach historia o wielkiej powodzi, która zniszczyła całą ludzkość, opisana w Eposie o Gilgameszu, hinduskich Wedach lub Księdze Rodzaju (6:9–8:22), pozostawiając „wybranych” ocalałych. W pierwszym przykładzie jest to Utnapisztim, a w ostatnim Noe. Wzmianki w Nowym Testamencie i Koranie o człowieku imieniem Nuh (Noe), któremu Bóg nakazał zbudować arkę, również sugerują, że jeden człowiek i jego naśladowcy zostali ocaleni w wielkiej powodzi.

Inne przykłady z hebrajskiej literatury religijnej obejmują pomieszanie języków budowniczych Wieży Babel (Rdz 11:1–9), zniszczenie Sodomy i Gomory (Rdz 18:20–21, 19:23–28) (Koran 7: 80–84)^[3] oraz Dziesięć Plag, które spadły na starożytnych Egipcjan za prześladowanie narodu Izraela (Wyjścia, rozdziały 7–12).

Judaizm i chrześcijaństwo

Boża odpłata również jako Gniew Boży to antropomorficzne wyrażenie postawy, jaką według niektórych ma Bóg wobec grzechu^[4] jest wielokrotnie wspominana w Biblii. Jest również przywoływana jako zemsta którą wymierza Bóg swoim wrogom lub prześladowcom swojego narodu. W księdze Izajasza 35:4 czytamy:

Powiedzcie małodusznym: «Odwagi! Nie bójcie się! Oto wasz Bóg, oto - pomsta; przychodzi Boża odpłata; On sam przychodzi, by zbawić was».

Biblia hebrajska

Zniszczenie Sodomy i Gomory, John Martin, 1852

W Starym Testamencie idea Bożej odpłaty wyrażana jest jako bezpośrednie odniesienie do sprawiedliwości Boga (m.in.: Hi 4:7; 34:11; Ps 37; 62:12; 91; 92; Prz 24:12; Ez 18:4) lub przejawia się w aktach wykonywanej kary, m.in:

Rdz 3:14–24 - Klątwa rzucona na Adama i Ewę oraz wygnanie z ogrodu Eden w wyniku nieposłuszeństwa
Rdz 4:9–15 – Klątwa rzucona na Kaina po zabiciu przez niego brata Abla
Rdz 6–7 – Wielki potop jako kara za szalejące zło i Nefilim
Rdz 11:1–9 – Pomieszanie języków przy budowie Wieży Babel
Rdz 19:23–29 – Zniszczenie Sodomy i Gomory; ludzie, którzy nie mają wartości odkupieńczej
Rdz 38:6–10 – Zniszczenie Er i Onana; niegodziwość w oczach Pana
Wj 7–14 – Plagi egipskie; aby utwierdzić swą władzę nad władzą bogów Egiptu
Wj 19:10–25 – Boskie groźby na górze Synaj; ostrzegajcie, że góra jest niedostępna i święta
Wj 32 – Plagi związane ze złotym cielcem za złamanie przymierza z Bogiem
Kpł 10:1–2 – Nadab i Abihu zostają spaleni; ofiarowali nieuprawniony ogień w swoich kadzielnicach
Kpł 26:14–39 – Przekleństwa na nieposłusznych; boskie ostrzeżenie
Lb 11 – Zaraza towarzyszy rozdawaniu manny na pustyni; odrzucając jego łaskawy dar niebiańskiego pożywienia i nie przechodząc próby posłuszeństwa
Lb 16 – Bunt Koracha, Datana i Abirama – Ich nadprzyrodzona śmierć i plaga, która po niej nastąpiła; bezczelność i próby autopromocji do ról, które nie były godne pełnienia
Lb 20:9–13 – Nagana Mojżesza przy wodach Meriba; nieposłuszeństwo przykazaniom Pana, okazanie nieufności i obojętności wobec Boga
Lb 21 – Szemranie ludu i plaga latającego ognistego węża; odrzucając łaskę Bożą
Lb 25 – Nierząd z Moabitami i wynikająca z niego plaga; łamanie przymierza Bożego poprzez niemoralność seksualną i oddawanie czci innym bogom
Pwt 28 – Przekleństwa rzucane na nieposłusznych
1 Sm 6:19 – zabito kilku/wielu mężczyzn z Bet-Szemesz; Zaglądanie do Arki Przymierza
2 Sm 6:1–7 – Uzza zabity; Dotknięcie Arki Przymierza
1 Krl 11 – Bóg obiecuje wyrwać królestwo króla Salomona jego synowi, z wyjątkiem jednego plemienia; Budował ołtarze innym bogom dla swoich żon
2 Krn 26:19-21 – porażenie trądem Króla Ozjasza jako kara za pychę

Nowy Testament

Nowy Testament wiąże gniew Boży szczególnie z obrazami Dnia Ostatniego, opisanego alegorycznie w Rz 2:5 jako „dzień gniewu” oraz w Księdze Apokalipsy. Gniew Boży jest wspomniany w co najmniej dwudziestu wersetach Nowego Testamentu m.in.:

J 3:36 – Jan Chrzciciel oświadcza, że kto wierzy w Syna, ma życie wieczne; kto nie jest posłuszny Synowi, nie ujrzy życia, lecz ciąży na nim gniew Boży.
Dz 5:1 – Ananiasz i jego żona Safira zabici, zatrzymując część dochodów po sprzedaży majątku
Rz 1:18 – "Albowiem gniew Boży ujawnia się z nieba na wszelką bezbożność i nieprawość tych ludzi, którzy przez nieprawość nakładają prawdzie pęta"
Rz 5:9 – "Tym bardziej więc będziemy przez Niego zachowani od karzącego gniewu, gdy teraz przez krew Jego zostaliśmy usprawiedliwieni"
Rz 12:19 – "Umiłowani, nie wymierzajcie sami sobie sprawiedliwości, lecz pozostawcie to pomście [Bożej]! Napisano bowiem: Do Mnie należy pomsta"
Ef 5:6 – "Niechaj was nikt nie zwodzi próżnymi słowami, bo przez te [grzechy] nadchodzi gniew Boży na buntowników"
Ap 6:17 – "bo nadszedł Wielki Dzień Jego gniewu, a któż zdoła się ostać?"
Ap 14:19 – "I rzucił anioł swój sierp na ziemię, i obrał z gron winorośl ziemi, i wrzucił je do tłoczni Bożego gniewu - ogromnej"
Ap 15:1 – "I ujrzałem na niebie znak inny - wielki i godzien podziwu: siedmiu aniołów trzymających siedem plag, tych ostatecznych, bo w nich się dopełnił gniew Boga"
Ap 19:15 – "A z Jego ust wychodzi ostry miecz, by nim uderzyć narody: On paść je będzie rózgą żelazną i On wyciska tłocznię wina zapalczywego gniewu Wszechmogącego Boga"

Krytyka

Wątpliwości wobec antropomorficznej zasady, w której grzesznicy doznają kary Boskiej (gdyż człowiek nie jest w stanie nigdy w pełni zrozumieć Bożych działań a Bóg nie jest ograniczony tą zasadą^[5]) wyrażone są wielokrotnie w księdze Koheleta, m.in. (8:14):

"Jest marność, która się dzieje na ziemi: są sprawiedliwi, którym się zdarza to, na co zasługują grzesznicy, a są grzesznicy, którym się zdarza to, na co zasługują sprawiedliwi. Rzekłem: I to jest marność"

Jako tradycyjna nauka Starego Testamentu lub swoiste uproszczenie jest niejako poddawana pod rozwagę w księdze Hioba (tu przypisując Szatanowi rolę sprawcy nieszczęść ludzi sprawiedliwych), gdzie występuje jako argument Elifaza głoszącego tradycyjną tezę o Bogu karzącym bezpośrednio grzeszników za życia (Hi 4:7-9):

"Przypomnij, czy zginął kto prawy? Gdzie sprawiedliwych zgładzono? O ile wiadomo, złoczyńca, który sieje nieprawość, zbiera z niej plon. Od gniewu Boga on ginie, upada od gniewu Jego oburzenia"

Współcześnie jako Hipoteza sprawiedliwego świata – błąd poznawczy polegający na tendencji do wierzenia, że świat jest w jakiś sposób „sprawiedliwy”.

Zobacz też

Bibliografia

↑ Michael Wheeler, Heaven, Hell, and the Victorians, Cambridge University Press, 1994, p.83
↑ Web Gallery of Art, searchable fine arts image database. www.wga.hu.
↑ Surah Al-A'raf [7:80–84]. Surah Al-A'raf [7:80–84].
↑ Oxford Dictionary of the Christian Church (Oxford University Press 2005 ISBN 978-0-19-280290-3), article wrath of God, the
↑ Szamocki Grzegorz, Pietkiewicz Dominika: Boża odpłata według Koheleta, Studia Gdańskie, 2009, s. 94.

Linki zewnętrzne

Zadaniem RGV. Biblijna nauka o gniewie Bożym
Gili Kugler, Kiedy Bóg chciał zniszczyć naród wybrany: tradycje biblijne i teologia w ruchu
WL Craig. Prawdziwa miłość: Doktryna Boskiej zemsty
Herberta W. Byrne’a. Gniew Boży (2005ISBN 1-59781-511-X )

[1] Michael Wheeler, Heaven, Hell, and the Victorians, Cambridge University Press, 1994, p.83

[2] Web Gallery of Art, searchable fine arts image database. www.wga.hu.

[3] Surah Al-A'raf [7:80–84]. Surah Al-A'raf [7:80–84].

[ODCC-4] Oxford Dictionary of the Christian Church (Oxford University Press 2005 ISBN 978-0-19-280290-3), article wrath of God, the

[5] Szamocki Grzegorz, Pietkiewicz Dominika: Boża odpłata według Koheleta, Studia Gdańskie, 2009, s. 94.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]