Białkomocz (łac. proteinuria) – występowanie białka w moczu.

  • białkomocz fizjologiczny – dobowa utrata białka <250 mg (występuje m.in. w stanach dużego wysiłku fizycznego)
  • białkomocz patologiczny – dobowa utrata białka z moczem wynosi >500 mg (niektóre podręczniki podają >300 mg)
Białkomocz
Proteinuria
Klasyfikacje
ICD-10

R80

Gdy ilość wydalanego białka w moczu przekracza 3,5 g/24 godz[1]. lub 50 mg/kg/24 godz[2]. należy podejrzewać zespół nerczycowy.

Najczęściej białkomocz występuje w poważnych chorobach nerek – zapaleniach kłębuszków nerkowych.

Podział białkomoczu

edytuj

Białkomocz można podzielić ze względu na ilość wydalonego białka, bądź ze względu na pochodzenie[3].

Podział ze względu na ilość wydalanego białka

edytuj

Ze względu na ilość wydalonego białka rozróżnia się:

  • białkomocz znikomy – <500 mg na dobę
  • białkomocz mierny – od 500 do 3500 mg na dobę
  • białkomocz znaczny – >3500 mg na dobę

Podział ze względu na pochodzenie

edytuj

Białkomocz kłębuszkowy

edytuj

Białkomocz kłębuszkowy powstaje w wyniku zwiększonego przesączania białek w kłębuszkach jako następstwo nasilenia filtracji kłębuszkowej. Powstaje głównie w efekcie uszkodzenia błony filtracyjnej, a tym samym zniesienia elektroujemnej bariery błony podstawnej, zapobiegającej filtrowaniu białek osocza.

Umożliwia to przenikanie stosunkowo dużych białek osocza takich jak albuminy oraz IgG. Ten rodzaj białkomoczu towarzyszy cukrzycowej chorobie nerek i kłębuszkowym zapaleniom nerek, gdzie osiąga znaczne wartości w przebiegu zespołu nerczycowego.

Białkomocz kłębuszkowy można podzielić na:

  • Białkomocz selektywny – odpowiada wczesnym stadiom zaawansowania zmian chorobowych, kiedy przez błonę filtracyjną przedostają się do przesączu białka o mniejszej średnicy takie jak albumina i transferryna
  • Białkomocz nieselektywny – odpowiada późnym stadiom zaawansowania zmian chorobowych, wówczas przez błonę filtracyjną przenikają zarówno białka małej średnicy, jak i duże cząsteczki takie jak IgG oraz IgM

Białkomocz cewkowy

edytuj

Białkomocz cewkowy jest spowodowany zmniejszeniem reabsorpcji w cewce nefronu drobnocząsteczkowych białek takich jak α1-mikroglobuliny, β2-mikroglobuliny, insuliny oraz lizozymu. Funkcja bariery kłębuszkowej zostaje zachowana. Białkomocz cewkowy występuje w przebiegu wrodzonych lub nabytych nefropatii śródmiąższowo-cewkowych (np. odmiedniczkowe zapalenie nerek, zespół hemolityczno-mocznicowy) oraz w przypadku toksycznego uszkodzenia nefronów przez leki i jony metali ciężkich.

Białkomocz mieszany kłębuszkowo-cewkowy

edytuj

Powstaje w wyniku działania obu przedstawionych powyżej mechanizmów. Ujawnia się w zaawansowanych stadiach chorób nerek.

Białkomocz przednerkowy

edytuj

Białkomocz przednerkowy, z przeładowania, przelewowy – spowodowany jest przesączaniem do moczu nadmiernej ilości białek występujących w osoczu. Prowadzi do uszkodzenia nerek i powstania białkomoczu kłębuszkowego.

Białkomocz czynnościowy

edytuj

Białkomocz w przebiegu gorączki, białkomocz ortostatyczny (po przebywaniu dłuższy czas w pozycji stojącej), białkomocz po wysiłku fizycznym oraz po przebytym stresie należą do grupy białkomoczu czynnościowego, który jest stanem przemijającym i nie jest związany z ryzykiem dysfunkcji nerek.

Białkomocz zanerkowo-sekrecyjny

edytuj

Ten typ białkomoczu powstaje na skutek zwiększonej ilości białek fizjologicznie wydzielanych przez cewki (np. białko Tamma-Horsfalla).

Różnicowanie białkomoczu

edytuj

Do celów diagnostycznych stosuje się oznaczenia mikrobiałkomoczu, czyli specyficznych białek których stężenie może nie przekraczać 150mg/l.

Zastosowanie oznaczeń mikrobiałkomoczu
Białko Znaczenie diagnostyczne
Albumina (mikroalbunimuria)
α1-mikroglobulina
  • Białkomocz cewkowy
β2-mikroglobulina
α2-makroglobulina
Apolipoproteina A-I
  • Krwawienie z dróg moczowych
Białko Bence'a-Jonesa

Przyczyny

edytuj

Białkomocz może występować w następujących stanach[4]:

Klasyfikacja ICD10

edytuj
kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: R80 Białkomocz
ICD-10: R80.0 białkomocz izolowany
ICD-10: R80.1 białkomocz przewlekły
ICD-10: R80.2 białkomocz ortostatyczny
ICD-10: R80.3 białkomocz Bence Jonesa
ICD-10: R80.8 inny białkomocz
ICD-10: R80.9 białkomocz, nieokreślony

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Andrzej Szczeklik: Choroby wewnętrzne. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2005. ISBN 83-7430-031-0.
  2. Pediatria pod red. Krystyny Kubickiej i Wandy Kawalec, Warszawa, PZWL 1999, s.482, ISBN 83-200-2361-0
  3. A. Dembińska-Kieć, J.W. Naskalski (red.): Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Wyd. 3 popr. i uzupełn. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2010, s. 685. ISBN 978-83-7609-137-2.
  4. Simerville JA., Maxted WC., Pahira JJ. Urinalysis: a comprehensive review.. „Am Fam Physician”. Mar 15;71. 6, s. 1153-62, 2005. PMID: 15791892. 
  5. Dettmeyer RB., Preuss J., Wollersen H., Madea B. Heroin-associated nephropathy.. „Expert Opin Drug Saf”. 4. 1, s. 19-28, 2005. DOI: 10.1517/14740338.4.1.19. PMID: 15709895. 

Bibliografia

edytuj
  • A. Dembińska-Kieć, J.W. Naskalski (red.): Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Wyd. 3 popr. i uzupełn. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2010, s. 685. ISBN 978-83-7609-137-2.