Batorz
Batorz – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie janowskim, w gminie Batorz[5][6]. Leży nad Porem.
| wieś | |
 Mogiła powstańców w Batorzu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
23-320[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LJA |
| SIMC |
0787922[5] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu janowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Batorz  | |
 50°50′57″N 22°29′35″E/50,849167 22,493056[1]
| |
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie urzędowskim województwa lubelskiego[7].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Batorz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 918 mieszkańców[8].
Miejscowość jest siedzibą gminy Batorz. Z dniem 1 stycznia 2025 siedziba gminy zostanie zmieniona na Batorz Pierwszy[9].
Administracyjnie na terenie wsi utworzono trzy sołectwa: Batorz Pierwszy, Batorz Drugi i Batorz-Kolonia[10].
Miejscowa ludność wyznania katolickiego przynależy do parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Batorzu Pierwszym[11].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0787939 | Batorz Drugi | część wsi |
| 0787951 | Batorz Pierwszy | część wsi |
| 0787945 | Batorz-Kolonia | część wsi |
Historia
edytujNazwa miejscowości pochodzi prawdopodobnie od mongolskiego słowa bator oznaczającego „bohatera”.
Na przełomie VIII i IX wieku w Batorzu, na miejscu dzisiejszego cmentarza, istniał gród otoczony fosą i drewnianą palisadą. U jego podnóża skupione były zabudowania zamieszkane przez ludność, prawdopodobnie Lędzian. Archeolog Zbigniew Wichrowski, szef Muzeum Regionalnego w Kraśniku, kierujący pracami badawczymi uważa, że gród w Batorzu był również miejscem związanym z religią Słowian. Religijne obrzędy koncentrowały się prawdopodobnie wokół jeziora o obwodzie 30 metrów, zasilanego przez naturalne źródła bijące spod wzgórza (stąd przypuszczalnie cześć oddawano tam bogom słowiańskim związanym z żywiołem wody). Podobną funkcję mogły pełnić grody zlokalizowane w pobliskim Guciowie i Chodliku. Archeolodzy zlokalizowali w Batorzu także pozostałości trzech kurhanów z grobami całopalnymi. W sumie archeolodzy odsłonili w Batorzu 23 obiekty, choć prace (związane z planowaną rozbudową wyciągu narciarskiego) objęły tylko fragment dawnego grodziska, ponieważ na dalszej części jego obszaru usytuowany został cmentarz[potrzebny przypis].
6 września 1863 w okolicach wsi, na Sowiej Górze, rozegrała się bitwa między oddziałem powstańców styczniowych dowodzonych przez Marcina Lelewela Borelowskiego, a wojskami rosyjskimi. Na miejscowym cmentarzu zostali pochowani polegli powstańcy wraz ze swoim dowódcą.
Obiekty użyteczności publicznej
edytujWażniejsze obiekty w miejscowości[13]:
- Muzeum wsi w Batorzu działające od 9 stycznia 2006 roku.
- Budynek Zespołu Szkół w Batorzu
- Ośrodek Narciarski Wotex w Batorzu
- Gminny Ośrodek Kultury w Batorzu
- Publiczna Biblioteka Gminna w Batorzu
- Publiczny Ośrodek Zdrowia w Batorzu
- Urząd Pocztowy w Batorzu
- Bank Spółdzielczy w Batorzu
- Kościół św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Batorzu
- Ochotnicza Straż Pożarna w Batorzu
- Budynek Urzędu Gminy w Batorzu
Zabytki
edytujLudzie związani z Batorzem
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 3260
- ↑ Wieś Batorz w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-03], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-03].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 15 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy (z 10 lipca 2024)
- ↑ Strona gminy, wieś Batorz
- ↑ Strona internetowa diecezji sandomierskiej.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 grudnia 2023 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw i rodzajów niektórych miejscowości oraz obiektów fizjograficznych. (Dz.U. z 2023 r. poz. 2799)
- ↑ Strona internetowa Gminy Batorz.
Linki zewnętrzne
edytuj- Batorz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 117.
- Batorz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 92.