Wikipedia

Batman

Zobacz też: inne znaczenia nazwy „Batman”.

Batman (jego alter ego – Bruce Wayne) – fikcyjna postać (superbohater) znany z licznych serii komiksowych, wydawanych przez DC Comics, oraz z różnych adaptacji związanych z tą postacią. Po raz pierwszy postać Batmana pojawiła się w czasopiśmie komiksowym Detective Comics vol. 1 #27 w maju 1939 roku[1][2]. Postać Batmana została stworzona wspólnie przez Boba Kane’a i Billa Fingera, lecz przez wiele lat tylko Kane był oficjalnie podawany jako autor. W zamyśle twórców Batman miał być pogromcą przestępczości, powstałym z kombinacji cech różnych bohaterów magazynów pulpowych i filmów. Bob Kane wzorował się przede wszystkim na Zorro, którego znał z oglądanej w młodości ekranizacji jego przygód, zatytułowanej Znak Zorro (The Mark of Zorro) z 1920 roku (stamtąd zaczerpnął ideę zamaskowanego mężczyzny jakim był Bruce Wayne)[1][3][4]. Innymi inspiracjami były dla niego Shadow i Drakula z filmowej adaptacji z 1931 (idea mrocznej postaci), postać złoczyńcy z filmu The Bat Whispers z 1930 roku (idea kostiumu nietoperza, idea bat-sygnału), Sherlock Holmes (idea błyskotliwego detektywa i stratega), jak również szkice skrzydłowca autorstwa Leonarda da Vinci[1][3][4]. Imię alter ego Batmana – Bruce zostało zainspirowane postacią króla Szkocji Roberta I Bruce’a, zaś nazwisko rodowe – Wayne pochodzi od bohatera rewolucji amerykańskiej – Anthony’ego Wayne’a[4]. Oryginalnie był nazywany „The Bat-man” lub „The Batman”, w Polsce znany również jako „człowiek-nietoperz”, posiada także przydomki: The Caped Crusader (Krzyżowiec w pelerynie), The Dark Knight (Mroczny Rycerz), oraz The World's Greatest Detective (Najlepszy Detektyw Świata).

Batman
ilustracja
Pierwsze wystąpienie

Detective Comics vol. 1 #27 (maj 1939)

Twórca

Bob Kane, Bill Finger

Dane biograficzne
Pochodzenie

amerykańska

Przynależność

Justice League

Rodzina

Thomas Wayne (ojciec), Martha Wayne (matka), Damian Wayne/Robin (syn)

Inne informacje
Umiejętności

• szczyt ludzkich możliwości fizycznych
• bardzo wysoka inteligencja
• umiejętności atletyczne, detektywistyczne i taktyczne
• ekspert w walce wręcz i szermierce
• korzystanie z wysoce zaawansowanych gadżetów

Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Batman obok Supermana należy do najbardziej znanych postaci komiksowych. Obaj są superbohaterami, których zadaniem jest walka ze złem i pomoc ludziom. Batman nie posiada żadnych nadludzkich mocy, swoje zdolności zawdzięcza treningowi fizycznemu, unikalnym gadżetom i pojazdom. W komiksowym uniwersum DC uchodzi za najwybitniejszego detektywa. Pilnuje porządku w rodzinnym mieście Gotham City.

Znany jest również z licznych seriali aktorskich i animowanych, filmów fabularnych i gier komputerowych, bazujących na komiksach. Pierwszy raz na ekranie pojawił się w 15-odcinkowym serialu kinowym Batman z 1943 roku, gdzie w tytułową postać wcielił się Lewis Wilson. W kontynuacji serialu, pod tytułem Batman and Robin z 1949 roku miejsce Wilsona zajął Robert Lowery. W serialu telewizyjnym z lat sześćdziesiątych oraz w filmie Batman zbawia świat (Batman: The Movie) w rolę człowieka-nietoperza wcielił się Adam West. W dwóch filmach w reżyserii Tima Burtona: Batman z 1989 roku oraz Powrót Batmana (Batman Returns) z 1992 roku tytułową postać zagrał Michael Keaton, natomiast w kontynuacjach (reżyserowanych odtąd przez Joela Schumachera), Batmana zagrali kolejno: Val Kilmer w Batman Forever z 1995, oraz George Clooney w Batman i Robin (Batman and Robin) 1997 roku. W trylogii Mrocznego Rycerza (The Dark Knight) w reżyserii Christophera Nolana w postać Batmana wcielił się Christian Bale. W sequelu Człowieka ze Stali (Man of Steel) pod tytułem Batman v Superman: Świt sprawiedliwości (Batman v Superman: Dawn of Justice) z 2016 roku, nowym odtwórcą Batmana został Ben Affleck[5]. W serialu telewizyjnym Gotham w rolę młodego Bruce’a Wayne’a wcielił się młody aktor David Mazouz[6], a w filmie Batman (The Batman) z 2022 rolę tytułową zagrał Robert Pattinson. Natomiast w serialu animowanym Batman (Batman: The Animated Series), oraz w jego kontynuacjach, a także grze komputerowej Batman: Arkham Asylum głosu postaci Batmana użyczył aktor Kevin Conroy.

W 2000 roku w Warszawie odnalazł się pierwszy amerykański numer komiksu o Batmanie. Jego właściciel kupił go podczas pobytu w USA w 1939 roku i od powrotu do Polski przechowywał w domu, po czym sprzedał jednemu z warszawskich sklepów z komiksami. Tego typu komiks jest wart ok. 150 tysięcy dolarów i jest jedynym takim znaleziskiem w Europie, co potwierdziło – podobnie jak autentyczność komiksu – jego amerykańskie wydawnictwo[7].

Batman został uznany za największego superbohatera wszech czasów przez magazyn SFX[8].

Opis postaci

edytuj

Bruce Wayne był spokojnym, szczęśliwym dzieckiem pary miliarderów. Rodzice nie rozpieszczali go, obdarzając mądrą miłością. Pewnego wieczoru wybrali się we trójkę do kina na seans filmu Zorro[9] (w wersji filmowej był to teatr). Po skończonym spektaklu udawali się do domu, gdy nagle zza rogu wyłonił się bandyta, zażądał pieniędzy i biżuterii, a gdy Wayne’owie stawili opór, ten zabił ich bez skrupułów na oczach chłopca.

To wydarzenie odmieniło dalsze życie Bruce’a. Zaczął trenować umysł i ciało. Wrócił do rodzinnego miasta, by chronić je przed bandytami[10].

Umiejętności i wyposażenie

edytuj
 
Kostium Batmana z filmu Mroczny Rycerz powstaje (The Dark Knight Rises).

Batman w odróżnieniu od wielu innych superbohaterów nie posiada żadnych nadprzyrodzonych mocy. Ich rolę pełni wysoka inteligencja i znakomita kondycja fizyczna, znajomość psychologii (np. wykorzystywanie mrocznego wizerunku mściciela i teatralności w celu zyskania przewagi psychologicznej nad przeciwnikiem lub wymuszenia od niego zeznań), kryminalistyki (znajomość metod i technik śledczych, przydatnych np. przy rozwiązywaniu zagadek Riddlera), strategii, sztuk walki (znajomość ponad 127 różnych stylów, w tym skoncentrowanych na uderzeniach m.in.: boks klasyczny, boks francuski, boks tajski, capoeira, style karate np. Shōtōkan i Gōjū-ryū, style wushu np. Wing Chun, oraz skoncentrowanych na chwytach m.in.: judo, brazylijskie jiu-jitsu i sambo, a także z wykorzystaniem broni białej np. szermierka[11]), znajomość wielu języków oraz korzystanie z różnych fikcyjnych osobowości (np. Matches Malone).

Początkowo Batman używał broni palnej, a nawet zabijał swoich oponentów. Dopiero, kiedy w 1940 roku redaktorem komiksów o przygodach tej postaci został Whitney Ellsworth, Batman zaczął posługiwać się kodeksem moralnym, który zabraniał mu zabijać i korzystać ze śmiercionośnej broni[12][13]. Odtąd, aby móc prowadzić swoją krucjatę ze zbrodnią, Batman zaczął posługiwać się wyłącznie gadżetami i wysoce zaawansowaną technologią. Z lubością, nazywając swoje wynalazki, dodaje przedrostek bat- (ang. nietoperz), np. batlina, batmobil.

Komiksy o Batmanie wydane w Polsce

edytuj

Serie zeszytowe

edytuj
  • Batman (TM-Semic 1990–1997) – 82 zeszyty
  • Batman & Superman (TM-Semic 1997–1998) – 15 zeszytów
  • Superman/Batman (Dobry Komiks 2005) – 3 zeszyty

Wydania zbiorcze i albumowe

edytuj
  • Przysięga zza grobu (Beta Books 1991)
  • Batman powraca (TM-Semic 1992)
  • Batman versus Predator (TM-Semic 1993)
  • Batman/Judge Dredd: Sąd nad Gotham (TM-Semic 1993)
  • Batman: Miecz Azraela (TM-Semic 1994)
  • Batman: Venom (TM-Semic 1994)
  • Batman Forever (TM-Semic 1995)
  • Batman versus Predator II: Bloodmatch (TM-Semic 1996)
  • Batman: Black & White (TM-Semic 1997) – 2 tomy
  • Batman & Robin (TM Semic 1997)
  • Batman versus Predator III: Więzy krwi (TM-Semic 1999)
  • Batman: Halloween (TM-Semic 1999)
  • Uśmiech śmierci (Egmont 1999) – 2 tomy
  • Powrót Mrocznego Rycerza (Egmont 2002)
  • Mroczny Rycerz kontratakuje (Egmont 2002) – 3 tomy
  • Batman: Rok pierwszy (Egmont 2003)
  • Batman: Black & White II (Egmont 2003) – 2 tomy
  • Batman: Ego (Egmont 2003)
  • Zagłada Gotham (Egmont 2004)
  • Gotham w świetle lamp gazowych (Egmont 2004)
  • Azyl Arkham: Poważny dom na poważnej ziemi (Egmont 2005)
  • Batman: Hush (Egmont 2005–2006) – 2 tomy
  • Spawn / Batman (Mandragora 2006)
  • Batman: Rozbite miasto (Egmont 2007)
  • Batman i syn (Egmont 2008)
  • Batman i Robin: Cudowny chłopiec (Egmont 2009)
  • Batman: Co się stało z Zamaskowanym Krzyżowcem? (Egmont 2010)
  • Joker (Egmont 2011)
  • Batman: Zabójczy żart (Egmont 2012)
  • Batman: Najlepsze opowieści (Egmont 2012)
  • Batman: Nawiedzony rycerz (Egmont 2012)
  • Batman: Długie Halloween (Mucha Comics 2013)
  • Batman: Człowiek, który się śmieje (Egmont 2014)
  • Catwoman: Rzymskie wakacje (Mucha Comics 2014)
  • Batman: Mroczne zwycięstwo (Mucha Comics 2014)
  • Batman: Ziemia Jeden (Egmont 2015)
  • Kryzys tożsamości (Egmont 2015)
  • Batman: Mroczne odbicie (Egmont 2015)
  • Legendy Mrocznego Rycerza (Mucha Comics 2015)
  • Luthor (Egmont 2015)
  • Batman: Narodziny demona (Egmont 2015)
  • Trójca (Egmont 2015)
  • Nowa granica (Egmont 2015)
  • Gotham Central
    • Tom 1: Na służbie (Egmont 2016)
    • Tom 2: Klauni i szaleńcy (Egmont 2016)
    • Tom 3: W obłąkanym rytmie (Egmont 2017)
    • Tom 4: Corrigan (Egmont 2017)
  • Superman/Batman
    • Tom 1: Wrogowie publiczni (Egmont 2016)
    • Tom 2: Supergirl (Egmont 2016)
    • Tom 3: Władza absolutna (Egmont 2016)
    • Tom 4: Zemsta (Egmont 2016)
    • Tom 5: Wrogowie pośród nas (Egmont 2017)
    • Tom 6: Udręka (Eaglemoss 2018)
  • Kryzys na Nieskończonych Ziemiach (Egmont 2016)
  • Batman: Ziemia Jeden Tom 2 (Egmont 2016)
  • Batman: Rok setny (Egmont 2016)
  • Batman: Gotyk (Egmont 2016)
  • Batman: Śmierć w rodzinie (Eaglemoss 2016)
  • Batman/Judge Dredd (Egmont 2017)
  • Batman: Świt mrocznego księżyca (Egmont 2018)
  • Batman: Zjawy z przeszłości (Eaglemoss 2018)
  • Powrót Mrocznego Rycerza: Ostatnia krucjata (Egmont 2018)
  • Batman – Mroczny Rycerz: Rasa Panów (Egmont 2018)
  • Batman: Rozbite miasto i inne opowieści (Egmont 2018)
  • Batman: Pod kapturem (Eaglemoss 2018)
  • Batman/Huntress: Zew krwi (Eaglemoss 2018)
  • Batman: Czarna rękawica (Eaglemoss 2019)
  • Batman: Dynastia Mrocznego Rycerza (Eaglemoss 2019)
  • Ostatni kryzys (Egmont 2019)
  • Batman: Mroczny książę z bajki (Egmont 2019)
  • Batman: Biały Rycerz (Egmont 2019)
  • Batman: Przeklęty (Egmont 2019)
  • Batman: Szalona miłość i inne opowieści (Egmont 2019)
  • Harleen (Egmont 2020)
  • Batman: Ostatni rycerz na Ziemi (Egmont 2020)
  • Joker: Zabójczy uśmiech (Egmont 2020)
  • Powrót Mrocznego Rycerza: Złote dziecko (Egmont 2020)
  • Batman: Klątwa Białego Rycerza (Egmont 2021)
  • Batman: Sekta (Egmont 2021)
  • Batman: Ego (Egmont 2021)
  • Batman: Trzech Jokerów (Egmont 2021)
  • Batman/Wojownicze Żółwie Ninja (Egmont 2021)
  • Batman: Budowniczowie Gotham (Egmont 2021)
  • Batman: Knightfall
    • Prolog (Egmont 2022)
    • Upadek Mrocznego Rycerza (Egmont 2022)
    • Krucjata Mrocznego Rycerza (Egmont 2022)
    • Koniec Mrocznych Rycerzy (Egmont 2023)
    • Nowy początek (Egmont 2023)

Kolekcja Nowe DC Comics

edytuj
  • Batman
    • Tom 1: Trybunał sów (Egmont 2013)[14]
    • Tom 2: Miasto sów (Egmont 2013)
    • Tom 3: Śmierć rodziny (Egmont 2014)
    • Tom 4: Rok zerowy – Tajemnicze miasto (Egmont 2014)
    • Tom 5: Rok zerowy – Mroczne miasto (Egmont 2015)
    • Tom 6: Cmentarna szychta (Egmont 2015)
    • Tom 7: Ostateczna rozgrywka (Egmont 2016)
    • Tom 8: Waga superciężka (Egmont 2017)
    • Tom 9: Bloom (Egmont 2017)
    • Tom 10: Epilog (Egmont 2017)
  • Batman – Detective Comics
    • Tom 1: Oblicza śmierci (Egmont 2013)[14]
    • Tom 2: Techniki zastraszania (Egmont 2013)
    • Tom 3: Imperium Pingwina (Egmont 2014)
    • Tom 4: Gniew (Egmont 2015)
    • Tom 5: Gothtopia (Egmont 2016)
    • Tom 6: Ikar (Egmont 2017)
    • Tom 7: Anarky (Egmont 2017)
  • Wojna Robinów (Egmont 2017)
  • Batman – Mroczny Rycerz
    • Tom 1: Nocna trwoga (Egmont 2014)
    • Tom 2: Spirala przemocy (Egmont 2015)
    • Tom 3: Szalony (Egmont 2015)
    • Tom 4: Glina (Egmont 2016)
  • Wieczne zło (Egmont 2015)
  • Wieczne zło: Wojna w Arkham (Egmont 2016)
  • Wieczny Batman
    • Tom 1 (Egmont 2016)
    • Tom 2 (Egmont 2016)
    • Tom 3 (Egmont 2016)
  • Wieczni Batman i Robin
    • Tom 1 (Egmont 2017)
    • Tom 2 (Egmont 2017)
  • Harley Quinn
    • Tom 1: Miejska gorączka (Egmont 2016)
    • Tom 2: Zamotana (Egmont 2016)
    • Tom 3: Cmok, cmok, bang, dziab! (Egmont 2017)
    • Tom 4: Do broni! (Egmont 2017)
    • Tom 5: Joker nie śmieje się ostatni (Egmont 2017)
    • Tom 6: Cała w czerni, bieli i czerwieni (Egmont 2017)
  • Suicide Squad – Oddział Samobójców
    • Tom 1: Nadzorować i karać (Egmont 2016)
    • Tom 2: Zderzenie ze ścianą (Egmont 2017)
  • All Star Western
    • Tom 1: Spluwy w Gotham (Egmont 2014)
    • Tom 2: Wojna Lordów i Sów (Egmont 2015)
    • Tom 3: Czarny diament (Egmont 2015)
  • Szpon
    • Tom 1: Utrapienie Sów (Egmont 2014)
    • Tom 2: Upadek Sów (Egmont 2015)

Kolekcja DC Odrodzenie

edytuj
  • Batman
    • Tom 1: Jestem Gotham (Egmont 2017)
    • Noc ludzi potworów (Egmont 2017)
    • Tom 2: Jestem samobójcą (Egmont 2018)
    • Tom 3: Jestem Bane (Egmont 2018)
    • Tom 4: Wojna Żartów z Zagadkami (Egmont 2018)
    • Tom 5: Zaręczeni (Egmont 2019)
    • Tom 6: Narzeczona czy włamywaczka? (Egmont 2019)
    • Tom 7: Ślub (Egmont 2019)
    • Tom 8: Zimne dni (Egmont 2019)
    • Tom 9: Drapieżne ptaki (Egmont 2020)
    • Tom 10: Koszmary (Egmont 2020)
    • Tom 11: Upadek (Egmont 2020)
    • Tom 12: Miasto Bane'a (Egmont 2021)
  • Batman – Detective Comics
    • Tom 1: Powstanie Batmanów (Egmont 2017)
    • Tom 2: Syndykat ofiar (Egmont 2018)
    • Tom 3: Liga cieni (Egmont 2018)
    • Tom 4: Deus Ex Machina (Egmont 2019)
    • Tom 5: Życie w samotności (Egmont 2019)
    • Tom 6: Upadek Batmanów (Egmont 2019)
    • Tom 7: Wieczni Batmani (Egmont 2019)
    • Tom 8: Na zewnątrz (Egmont 2019)
    • Tom 9: Dwa oblicza Two-Face’a (Egmont 2020)
  • All-Star Batman
    • Tom 1: Mój największy wróg (Egmont 2017)
    • Tom 2: Końce świata (Egmont 2018)
    • Tom 3: Pierwszy sojusznik (Egmont 2019)
  • Batman/Flash: Przypinka (Egmont 2018)
  • Harley Quinn
    • Tom 1: Umrzeć ze śmiechem (Egmont 2017)
    • Tom 2: Joker kocha Harley (Egmont 2018)
    • Tom 3: Krwiste mięso (Egmont 2018)
    • Tom 4: Niespodzianka (Egmont 2019)
    • Tom 5: Głosuj na Harley (Egmont 2020)
  • Suicide Squad – Oddział Samobójców
    • Tom 1: Czarne więzienie (Egmont 2017)
    • Tom 2: Przy zdrowych zmysłach (Egmont 2018)
    • Tom 3: Płonąca baza (Egmont 2018)
    • Tom 4: Ziemianie w ogniu (Egmont 2019)
    • Tom 5: Zabij swoich bliskich (Egmont 2019)
    • Tom 6: Tajna historia Oddziału Specjalnego X (Egmont 2019)
  • Nightwing
    • Tom 1: Lepszy niż Batman (Egmont 2017)
    • Tom 2: Blüdhaven (Egmont 2018)
    • Tom 3: Nightwing musi umrzeć (Egmont 2018)
    • Tom 4: Starzy i nowi wrogowie (Egmont 2019)
  • Batman Metal
    • Tom 1: Mroczne dni (Egmont 2019)
    • Tom 2: Mroczni rycerze (Egmont 2019)
    • Tom 3: Mroczny wszechświat (Egmont 2019)
    • Batman, który się śmieje (Egmont 2020)
    • Batman, który się śmieje: Zarażeni (Egmont 2020)

Kolekcja Uniwersum DC

edytuj
  • Batman – Detective Comics
    • Tom 1: Mitologia (Egmont 2020)
    • #1000 (Egmont, 2020)
    • Tom 2: Rycerz z Arkham (Egmont 2020)
    • Tom 3: Pozdrowienia z Gotham (Egmont 2021)
    • Tom 4: Zimna zemsta (Egmont 2021)
    • Tom 5: Wojna Jokera (Egmont 2021)
    • #1027 (Egmont 2022)
    • Tom 6: Droga do zagłady (Egmont 2022)
  • Batman kontra Deathstroke (Egmont 2020)
  • Kryzys bohaterów (Egmont 2020)
  • Lewiatan (Egmont 2020)
  • DCeased: Nieumarli w świecie DC (Egmont 2020)
  • DCeased: Niezniszczalni (Egmont 2021)
  • DCeased: Nadzieja na końcu świata (Egmont 2022)
  • DCeased: Martwa planeta (Egmont 2022)
  • Batman
    • Tom 1: Ich mroczne plany (Egmont 2021)
    • Tom 2: Wojna Jokera (Egmont 2021)
    • Tom 3: Opowieści o duchach (Egmont 2022)
  • Batman Death Metal
    • Tom 1 (2021)
    • Tom 2 (2021)
    • Tom 3 (2022)
    • Tom 4 (2022)

Adaptacje

edytuj

Filmy kinowe

edytuj
 
Batmobil na placu Leicester Square w Londynie, w trakcie premiery filmu Mroczny Rycerz (The Dark Knight).

Filmy animowane

edytuj

Seriale aktorskie

edytuj
 
Adam West jako Batman oraz Burt Ward jako Robin w serialu telewizyjnym z lat 60.
  • Batman – reż.: Lambert Hillyer (1943)
  • Batman and Robin – reż.: Spencer Gordon Bennet (1949)
  • Batman – reż.: Leslie H. Martinson (1966–1968)
  • Ptaki nocy (Birds of Prey) – twórca: Laeta Kalogridis (2002–2003)
  • Gotham – twórca: Bruno Heller (2014–2019)

Seriale animowane

edytuj
  • Batman (1966–1968)
  • The Adventures of Batman (1968–1969)
  • The Adventures of Batman and Robin the Boy Wonder (1969)
  • The New Adventures of Batman (1977–1978)
  • Super Friends (1973–1974)
  • Super Friends (1973–1986)
  • The All-New Super Friends Hour (1977–1978)
  • Challenge of the Super Friends (1978)
  • The World’s Greatest Super Friends (1979–1980)
  • Super Friends (1980–1982)
  • Super Friends: The Legendary Super Powers Show (1984–1985)
  • The Super Powers Team: Galactic Guardians (1985–1986)
  • Batman (1992–1995)
  • The New Batman Adventures (1997–1999)
  • Batman przyszłości (1999–2001)
  • Liga Sprawiedliwych (2001–2004)
  • Liga Sprawiedliwych bez granic (2004–2006)
  • Batman (2004–2007)
  • Batman: Odważni i bezwzględni (2008–2011)
  • Liga Młodych (2011–2013)
  • Beware the Batman (2013–2014)

Gry

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Jackson Ayres: Encyclopedia of Comic Books and Graphic Novels. M. Keith Booker (red.). Wyd. 2. Santa Barbara: Greenwood, maj 2010, s. 50-53. ISBN 978-0-313-35746-6. (ang.).
  2. ↑ Scott Beatty: The DC Comics Encyclopedia The Definitive Guide to the Characters of the DC Universe. Dougall Alastair (red.). Nowy Jork: DK Publishing, 2004, s. 38-39. ISBN 0-7566-4119-5. (ang.).
  3. ↑ a b Bob Kane (Ciekawostki. Filmweb. [dostęp 2012-12-25]. (pol.).
  4. ↑ a b c Ross Bonander: 5 Things You Didn't Know: Batman. AskMen. s. 1. [dostęp 2012-12-25]. (ang.).
  5. ↑ Marcin Pietrzyk: Ben Affleck założy kostium Batmana. Filmweb, 23 sierpnia 2013. [dostęp 2013-09-01]. (pol.).
  6. ↑ Michał Walkiewicz: Młody Batman i Kobieta-Kot są już w „Gotham”. Filmweb, 5 marca 2014. [dostęp 2014-03-31]. (pol.).
  7. ↑ Gazeta Stołeczna nr 273, wydanie warszawskie z dnia 23/11/2000, str. 1
  8. ↑ SFX: The Top 10 Greatest Superheroes Ever Revealed
  9. ↑ Sobotnia noc w kinie. W: Alan Grant, Norm Breyfogle: Batman nr 7(20)/1992. TM-Semic, 1992, seria: Batman.
  10. ↑ Batman Rok Pierwszy – wyd. Egmont Polska
  11. ↑ Ahmed: The Martial Arts of Batman. Marooners' Rock, 2 października 2012. [dostęp 2013-08-19]. (ang.).
  12. ↑ Will Brooker: Batman Unmasked: Analyzing a Cultural Icon. Bloomsbury Academic, 2001, s. 60. ISBN 0-8264-1343-9.
  13. ↑ Alex S. Romagnoli, Gian S. Pagnucci: Enter the Superheroes: American Values, Culture, and the Canon of Superhero Literature. Rowman & Littlefield Pub Incorporated, 2013, s. 10. ISBN 0-8108-9171-9.
  14. ↑ a b Zapowiedzi Egmontu na portalu Aleja Komiksu
  15. ↑ Marcin Pietrzyk: Zack Snyder oficjalnie reżyserem „Justice League”. Filmweb, 28 kwietnia 2014. [dostęp 2014-05-07]. (pol.).
  16. ↑ Wydanie DVD dwóch odcinków serialu animowanego Nowy Scooby Doo (The New Scooby-Doo Movies): Nowe dreszczowce Scooby’ego-Doo (The Dynamic Scooby Doo Affair), oraz Tajemniczy wynalazek (The Caped Crusader Caper), z gościnnym udziałem postaci Batmana i Robina. Serial był oryginalnie emitowany na stacji CBS w latach 1972–1973.
  17. ↑ Lego Batman. Moc superbohaterów DC [online], filmweb.pl [dostęp 2018-12-27].
  18. ↑ Lego Liga Sprawiedliwości kontra Liga Bizarro [online], filmweb.pl [dostęp 2018-12-27].
  19. ↑ Lego Liga Sprawiedliwości: Legion Zagłady [online], filmweb.pl [dostęp 2018-12-27].
  20. ↑ Lego Liga Sprawiedliwości: Kosmiczne starcie [online], filmweb.pl [dostęp 2018-12-27].
  21. ↑ Lego Liga Sprawiedliwości: Na ratunek Gotham [online], filmweb.pl [dostęp 2018-12-27].
  22. ↑ Batman Unlimited: Maszyny kontra mutanci [online], filmweb.pl [dostęp 2018-12-27].
  23. ↑ Batman Ninja [online], filmweb.pl [dostęp 2018-12-26].
  24. ↑ What a Night, for a Dark Knight! [online], Scoobypedia [dostęp 2020-05-03] (ang.).
  25. ↑ Batman Vehicle Adventure, Gry.wp.pl [dostęp 2014-09-26].

Linki zewnętrzne i cytaty

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Batman&oldid=74754926”