Batalion Sztabowy im. Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina (Litwa)

Batalion Sztabowy im. Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina (lit. Lietuvos didžiojo kunigaikščio Gedimino štabo batalionas) – wydzielony oddział Litewskich Sił Zbrojnych podporządkowany bezpośrednio dowódcy Sił Zbrojnych zapewniający funkcjonowanie dowodzenia i kierowania siłami zbrojnymi oraz reprezentujący litewską armię na uroczystościach państwowych i za granicą.

Batalion Sztabowy im. Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina

Lietuvos didžiojo kunigaikščio Gedimino štabo batalionas

Tegul meilė Lietuvos dega mūsų širdyse!
Odznaka rozpoznawcza Batalionu
Historia
Państwo	Litwa
Sformowanie	11 września 1998
Nazwa wyróżniająca	Sztabowy
Patron	Wielki Książę Litewski Giedymin
Tradycje
Święto	25 sierpnia
Nadanie sztandaru	15 lutego 2002
Rodowód	1 Pułk Piechoty Samodzielny Batalion Dowódcy
Dowódcy
Pierwszy	Gintaras Ažubalis
Obecny	ppłk Egidijus Čiūtas
Organizacja
Dyslokacja	Wilno
Podległość	dowództwo Litewskich Sił Zbrojnych
Strona internetowa

Historia

5 kwietnia 1993 roku został sformowany Samodzielny Batalion Dowódcy, którego celem była ochrona budynków i mienia. Składał się ze sztabu, dwóch kompanii zmotoryzowanych, kompanii sztabowej i zaopatrzenia oraz kompanii łączności. 6 listopada 1997 roku, podczas zjazdu byłych żołnierzy przedwojennego 1 Pułku Piechoty im. Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina i ich rodzin wystosowano do prezydenta Litwy list zwracając się z prośbą, o nadanie jednemu z oddziałów Litewskich Sił Zbrojnych imię Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina oraz przekazać mu tradycje przedwojennego 1 Pułku Piechoty. Zarządzeniem Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 września 1998 roku Samodzielny Batalion Dowódcy został przeformowany w Batalion Sztabowy im. Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina .

15 lutego 2002 roku batalion otrzymał sztandar, zaś 21 maja 2004 roku zatwierdzono wzór odznaki rozpoznawczej i korpusówki .

29 grudnia 2004 roku w skład batalionu weszła kompania Straży Honorowej oraz orkiestra Litewskich Sił Zbrojnych, które zostały przeniesione z Brygady „Żelazny Wilk” .

8 stycznia 2019 roku ze struktury batalionu zostały wydzielone kompania łączności przewodowej, kompania łączności bezprzewodowej i kompania PRISM (Perdislokuojamojo ryšių ir informacinių sistemų modulio), na bazie których utworzono Batalion Łączności i Systemów Informacyjnych RIS .

Tradycje

Batalion Sztabowy powstał w wyniku przeformowania Samodzielnego Batalionu Dowódcy . Na podstawie Zarządzenia Ministra Obrony Narodowej z 11 września 1998 roku Batalion Sztabowy przejął tradycje i atrybuty międzywojennego 1 Pułku Piechoty im. Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina . W swojej tradycji odwołuje się również do jednostek XVIII i XIX wiecznych:

• 1 Regimentu Pieszego Buławy Wielkiej Wielkiego Księstwa Litewskiego  (1717-1795) działającego pod nazwami:

• Pułku Infanterii Hetmana Wielkiego Wielkiego Księstwa Litewskiego (1717-1766),
• Regimentu Pieszego Buławy Wielkiej Wielkiego Księstwa Litewskiego (1766-1776),
• 1 Pułku Grenadierskiego (1776),
• 1 Regimentu Pieszego Buławy Wielkiej Wielkiego Księstwa Litewskiego (1776-1795);

• 1 Pułku Piechoty Litewskiej  (1812-1813);
• 1 Pułku Piechoty Litewskiej  (1831).

Udział w misjach międzynarodowych

Żołnierze Batalionu Sztabowego im. Wielkiego Księcia Litewskiego Giedymina od 1994 roku uczestniczyli lub nadal uczestniczą w misjach międzynarodowych na terenach :

• Jugosławii (w latach 1994-1995, w ramach UNPROFOR),
• Bośni i Hercegowiny (w 2001 roku, w ramach SFOR, jako część BALTSQN-5),
• Kosowa (w 2003 roku, w ramach KFOR, jako część BALTSQN-8),
• Iraku (od 2005 roku),
• Afganistanu,
• Turcji,
• Mali (w 2019 roku).

Zadania

Do zadań Batalionu Sztabowego należy zapewnienie funkcjonowania dowodzenia i kierowania Litewskimi Siłami Zbrojnymi, a także reprezentowanie Litwy i Litewskich Sił Zbrojnych na uroczystościach państwowych i za granicą .

Swoje zadania realizuje poprzez :

• zapewnienie funkcjonowania dowództwa i kierownictwa Litewskich Sił Zbrojnych,
• udział w uroczystościach zgodnie z ceremoniałem wojskowym,
• prowadzenie szkoleń wojskowych,
• wspieranie Sztabu Obrony i Departamentu Komunikacji Strategicznej, w tym również w prowadzeniu operacji wywiadowczych,
• innych zadań powierzonych w ustawach i innych aktach prawnych.

Struktura organizacyjna

W skład Batalionu Sztabowego wchodzą :

• Kompania Straży Honorowej,
• Orkiestra Litewskich Sił Zbrojnych,
• Kompania Zaopatrzenia Sztabu.

Dowódcy 

• Rimantas Pika (1993–1996),
• Gintaras Ažubalis (1996–1999),
• Gintaras Lukošius (1999–2001),
• Vytautas Gilys (2001–2003),
• Juozas Kačergius (2003–2004),
• Vaidotas Malinionis (2004–2005),
• Vidas Eidukas (2005–2007),
• Raimundas Vaikšnoras (2007–2010),
• Gintaras Jurčiukonis (2010–2013),
• Darius Adomaitis (2013–2015),
• Saulius Juškevičius (2015–18),
• Egidijus Čiūtas (od 2018).

Symbole

Święto

Batalion, podobnie jak przedwojenny 1 pułk piechoty, swoje święto obchodzi 25 sierpnia na pamiątkę zwycięskiej bitwy pod Jeziorosami, w wyniku której Armia Czerwona została wypchnięta w 1919 roku z terytorium Litwy .

Sztandar

Sztandar batalionu sztabowego

15 lutego 2002 roku nadano sztandar batalionu. Płat sztandaru jest prostokątem o wymiarach 100 × 120 cm. Pole płata jest niebieskie, otoczone czerwoną bordiurą szerokości 13 cm, na której wyhaftowane są zielone liście dębu, zaś w narożach złote słupy Giedymina. W polu centralnym znajduje się stylizowany wizerunek wielkiego księcia Giedymina w metalowej zbroi i hełmie autorstwa rzeźbiarza Vytautasa Kašuby, nad którym widnieje napis TEGUL MEILĖ LIETUVOS DEGA MŪSŲ ŠIRDYSE. Na odwrocie płat czerwony z taką samą bordiurą w środku zaś herb Litwy – Pogoń na czerwonej tarczy ze złotą obwódką. Płat mocowany jest do drzewca, którego głowica stanowi metalowy grot ze słupami Giedymina w środku. Autorem projektu był artysta Liudas Giedyminas, zaś sztandar został wyhaftowany przez artystkę Ramune Gutauskaite-Zutautiene .

Odznaka rozpoznawcza

Odznaka rozpoznawcza batalionu została zatwierdzona przez Ministra Obrony Narodowej 21 maja 2004. Autorem projektu jest artysta Liudas Gedminas. Odznakę stanowi szeroka na 7 cm i wysoka na 9 cm, otoczona czarną obwódką tarcza herbowa koloru czerwonego, na której umieszczone są stylikowane, złote Słupy Giedymina z koroną książęcą powyżej. Na mundurze polowym tarcza jest koloru zielonego, zaś Słupy Giedymina, korona i obwódka czarne .

Korpusówka

Herb Litwy z Codex Bergshammar (1440).

Wraz z odznaką rozpoznawczą Minister Obrony Narodowej 21 maja 2004 roku zatwierdził również wzór korpusówki zaprojektowanej również przez Liudasa Gedminasa. Jest ona wykonana z metalu koloru złotego i przedstawia rycerski hełm turniejowy zwieńczonego klejnotem w formie stylizowanych sokolich skrzydeł łączącego się z hełmem za pośrednictwem korony książęcej, spod której rozwijają się labry. Na skrzydłach umieszczone jest godło – Słupy Giedymina. Odznaka symbolizuje podwójny charakter batalionu: bojowy i reprezentacyjny, zaś inspiracją dla wzoru były XV-wieczne wizerunki litewskiego herbu .

Dewiza

Wraz z przejęciem tradycji 1 Pułku Piechoty Batalion Sztabowy przejął jego dewizę: Tegul meilė Lietuvos dega mūsų širdyse! (pol. Niech miłość Litwy płonie w naszych sercach!) . Słowa te są autorstwa Vincasa Kudirka i pochodzą z 4 zwrotki pieśni Tautiška giesmė, będącej od 1919 roku hymnem Litwy.

Marsz Giedymina

Jednym z symboli, które batalion przejął po 1 Pułku Piechoty jest pieśń pułkowa – Gediminėnų maršas :

Gediminėnų maršas

Žengte, marš, žengte, marš Gediminėnai!
Jeigu audros mus ištiks,
Jos suduš, jos suduš į mūsų plieną,
Pirmas pulkas – pirmu liks.
Šaltyje, karštyje, ar naktį, dieną,
Ką mums audros ir lietus.
Matė mus, matė mus tvirtus kaip plienas, Zarasai ir Alytus.
Pr. Mums nebaisūs speigas purvas – šauniai žengė vyrai mūs,
Kai lyg bitės zvimbe kulkos, krauju niaukėsi dangus..
Mūsų kelias Gedimino – bočių žemė bus laisva,
Mes už Lietuvą Tėvynę mūru stosim visada!
Žengte, marš, žengte, marš Gediminėnai!
Jeigu priešas mus užpuls,
Jis suduš, jis suduš į mūsų plieną-
ir šioj žemėje atguls.
Šaltyje, karštyje, ar naktį, dieną,
Ką mums audros ir lietus.
Laimino, laimino mus Karo Dievas.
Vyčio kryžius ir dangus...

Bibliografia

• Eugenijus Simonas Kisinas: Štabo batalionas. [w:] Visuotinė lietuvių enciklopedija [on-line]. [dostęp 2021-12-11]. (lit.).
• Lietuvos didžiojo kunigaikščio Gedimino štabo batalionas. Lietuvos kariuomenė. [dostęp 2021-12-06]. (lit.).
• Užduotys ir funkcijos. Lietuvos kariuomenė. [dostęp 2021-12-06]. (lit.).
• Užduotys ir funkcijos. Lietuvos kariuomenė. [dostęp 2021-12-06]. (lit.).
• Tarptautinės operacijos. Lietuvos kariuomenė. [dostęp 2021-12-06]. (lit.).
• Simbolika. Lietuvos kariuomenė. [dostęp 2021-12-06]. (lit.).
• Istorija. Lietuvos kariuomenė. [dostęp 2021-11-08]. (lit.).
• Metraštis. Lietuvos didžiojo kunigaikščio Gedimino štabo bataliono atkūrimas ir plėtojimas. Lietuvos kariuomenė. [dostęp 2021-11-08]. (lit.).