BAC One-Elevenbrytyjski odrzutowy samolot pasażerski wyprodukowany przez British Aircraft Corporation.

BAC One-Eleven
Ilustracja
BAC One-Eleven
Dane podstawowe
Państwo

 Wielka Brytania

Producent

British Aircraft Corporation

Typ

samolot pasażerski

Załoga

2

Historia
Data oblotu

20 sierpnia 1963

Liczba egz.

244

Dane techniczne
Napęd

2 silniki turbowentylatorowe Rolls-Royce Spey Mk.512DW

Wymiary
Rozpiętość

28,50 m

Długość

32,61 m

Wysokość

7,47 m

Powierzchnia nośna

95,78 m²

Masa
Własna

24 454 kg

Startowa

47 500 kg

Osiągi
Prędkość maks.

871 km/h

Zasięg

3484 km

Dane operacyjne
Liczba miejsc
do 119

Historia

edytuj

Wywodzi się z modelu Hunting H.107, którego projekt był gotowy do realizacji w 1956 r. Jednak w związku z dokonywanymi modernizacjami silnika, a także przez to, że Hunting został przejęty przez British Aircraft Corporation nastąpiła czteroletnia zwłoka w rozpoczęciu produkcji. BAC 1-11 (One-Eleven) został wyposażony w dwa silniki turbowentylatorowe Rolls-Royce Spey Mk.506 i mógł pomieścić do 119 pasażerów[1]. Prototyp został oblatany 20 sierpnia 1963 r.[2]

22 października 1963 r., w wyniku przeciągnięcia, prototyp uległ katastrofie, w której wyniku zginęła siedmioosobowa załoga. To spowodowało opóźnienie w wydaniu zezwolenia na produkcje samolotu. Owe zezwolenie dostał w kwietniu 1965 r. Pierwsze samoloty dostarczono liniom lotniczym 22 stycznia 1965 r. BAC 1-11 nie osiągnął spodziewanego sukcesu w sprzedaży, produkcję seryjną w Wielkiej Brytanii zakończono w 1980 r. W 1982 r. sprzedano licencję na budowę tego samolotu w Rumunii. Początkowo dostarczono trzy gotowe samoloty a następnie z dostarczonych części zmontowano pierwszy One Eleven pod nazwą Rombac 1-11 Series 560 (YR-BRA), pierwszy lot samolot wykonał 18 września 1982. Łącznie wyprodukowano 244 samoloty wszystkich wersji[3]. Obecnie samolot w wersji rumuńskiej znany jest pod nazwą Romaero 1-11[4].

Wersje

edytuj

W trakcie eksploatacji zostały opracowane wersje samolotu[3]:

 
BAC 1-11 w wersji 200, należący do kanadyjskich linii lotniczych "Mohawk"
  • Series 200 – pierwsza wersja produkowana seryjnie, który miał dwa silniki turbowentylatorowe Rolls-Royce Spey-2 Mk 506 o mocy 47,1 kN każdy. Wyprodukowano 56 egzemplarzy.
  • Series 300 – samoloty ze zmodernizowanymi silnikami Rolls-Royce Spey-2 Mk 511 o mocy 51 kN każdy, ze zwiększonym zasięgiem i udźwigiem. Wyprodukowano 8 egzemplarzy.
  • Series 400 – wersja Series 300 przeznaczona na rynek amerykański. Zmiany polegały między innymi na zainstalowaniu indywidualnych masek tlenowych. Wyprodukowano 69 egzemplarzy tej wersji.
  • Series 475 – wersja powstała dzięki połączeniu kadłuba Series 400 z zespołem napędowym i skrzydłami Series 500. Samolot posiadał niskociśnieniowe opony pozwalające na operowanie z lotnisk o złej jakości nawierzchni. Prototyp tej wersji pierwszy lot odbył 27 sierpnia 1970 a egzemplarz seryjny 5 kwietnia 1971.
  • Series 500 – wersja z wydłużonym kadłubem do którego wstawiono dwa segmenty, jeden o długości 2,54 m przed skrzydłami i drugi 1,57 m za nimi. Powiększono rozpiętość skrzydeł o 1,52 m, poprzez wydłużenie ich końcówek. Napęd stanowiły silniki Rolls-Royce Spey Mk 512 o mocy 55,8 kN każdy.
  • Series 495 – wersja produkowana w Rumunii. Powstała z połączenia kadłuba Series 400 ze skrzydłami i silnikami Series 560. Niskociśnieniowe podwozie umożliwiające lądowanie na lotniskach o pasach o gorszej nawierzchni.
  • Series 560 – wersja produkowana w Rumunii. Posiadająca wydłużony kadłub i końcówki skrzydeł identycznie jak w samolotach Series 500.
 
Kokpit BAC 1-11 Series 510ED

Dane techniczne wersji

edytuj

Dane dla poszczególnych wersji[5]:

Wersja 200 300/400 475 500
Załoga kokpitu 2
Liczba miejsc pasażerskich od 89 do 119
Długość 28,5m 32,61m
Rozpiętość skrzydeł 26,98m 28,5m
Powierzchnia skrzydeł 91,04m2 95,78m2
Wysokość 7,47m
Szerokość kabiny pasażerskiej 3,16m
Masa własna 21 049kg 23 050kg 23 464kg 24 758kg
Maksymalna masa startowa (MTOW) 35 833kg 40 142kg 44 678kg 47 400kg
Maksymalna masa do lądowania 32 204kg 35 380kg 39 462kg
Maksymalna ładowność 7981kg 9083kg 9647kg 11 983kg
Długość drogi startowej przy MTOW 1981m 2270m 1676m 1981m
Pułap 10 670m 11 285m
Prędkość maksymalna 882km/h 871km/h
Zasięg przy maksymalnym załadunku 1140km 2300km 3000km 2744km
Silniki (x 2) Rolls-Royce
RB.163 Spey Mk 506-14
Rolls-Royce
RB.163 Spey Mk 511-14
Rolls-Royce
RB.163 Spey Mk 512-14DW
Maksymalny ciąg (x 2) 46,3kN 51kN 55,8kN

Przypisy

edytuj
  1. Winchester 2004 ↓, s. 33.
  2. Samoloty niezapomniane modele 2013 ↓, s. 28.
  3. a b Initially conceived by Hunting Aircraft, the BAC1-11 became one of the most popular short-range commercial jet airliners.. BAE System. [dostęp 2023-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-21)]. (ang.).
  4. British Aircraft Corporation BAC 1-11 (Romaero 1-11). Safety Cards. [dostęp 2023-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-06-22)]. (ang.).
  5. SPECIFICATIONS. bac1-11jet.co.uk. [dostęp 2023-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-27)]. (ang.).

Bibliografia

edytuj