Będków (powiat tomaszowski)
Będków – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Będków. Siedziba gminy Będków.
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
637 |
| Strefa numeracyjna |
44 |
| Kod pocztowy |
97-319[2] |
| Tablice rejestracyjne |
ETM |
| SIMC |
0536114[3] |
Położenie na mapie gminy Będków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego  | |
 51°35′17″N 19°45′09″E/51,588056 19,752500[1]
| |
Historia
edytujOd XIV w. do 1652 Będków był w posiadaniu rodziny Wspinków[4]. Dekretem z 1462 król Kazimierz IV Jagiellończyk podniósł wieś Będków do rangi miasta. Wówczas powstał również murowany kościół w stylu późnogotyckim, ufundowany przez Piotra Spinka, dziekana kieleckiego.
W 1759 miejscowość została nabyta przez Jana Dembowskiego, późniejszego biskupa kamienieckiego, który miał w Będkowie prywatną rezydencję. Dostojnik ten położył znaczne zasługi dla unowocześnienia i gospodarczego rozwoju Będkowa.
W 1827 roku w Będkowie mieszkało 67 Żydów. W 1857 roku w miejscowości mieszkało 248 Żydów (41% ogółu mieszkańców)[5]. Wydany w okresie zaborów dekret z 4 lutego 1870 zamienił miasto Będków w osadę.
Dawniej miasto; uzyskał lokację miejską przed 1453 rokiem, zdegradowany w 1870 roku[6]. W 1827 roku jako miasto prywatne Królestwa Kongresowego położone było w powiecie brzezińskim, obwodzie rawskim województwa mazowieckiego[7].
W 1939 roku w Będkowie mieszkało 228 Żydów. W okresie od maja do września 1942 roku istaniało tam getto[8] w czasie jego likwidacji mieszkańców wywieziono do obozu zagłady w Treblince.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Będków. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa piotrkowskiego.
Zabytki
edytujWedług rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[9] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- Kościół parafialny pw. Narodzenia NMP, ul. Parkowa 5, 1462, nr rej.: 2 z 27.05.1967
- Dzwonnica, XVIII w., nr rej.: 327 z 27.05.1967
-
Kościół parafialny -
Ołtarz główny w kościele parafialnym -
Figura na jednym z XIX-wiecznych grobów przy kościele
Ludzie związani z Będkowem
edytujZobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 4123
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 19 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ TERYT
- ↑ Wittyg, Pieczęcie miast s. 12
- ↑ Historia społeczności | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2021-11-04].
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 18-19.
- ↑ Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego, z wyrażeniem ich położenia i ludności, alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowéy Spraw Wewnętrznych i Policyi. T. 1 : A-Ł, Warszawa 1827, s. 14.
- ↑ Zespół redakcyjny, przewod. Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939-1945. Informator encyklopedyczny. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, s. 95. ISBN 83-01-00065-1.
- ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-11-23].
Linki zewnętrzne
edytuj- Historia Żydów w Będkowie na portalu Wirtualny Sztetl
- Będków 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 165.