August Ferdinand Möbius

August Ferdinand Möbius
Data i miejsce urodzenia	17 listopada 1790 ; Schulpforte
Data i miejsce śmierci	26 września 1868 ; Lipsk
Zawód, zajęcie	matematyk, astronom
	Multimedia w Wikimedia Commons

August Ferdinand Möbius (ur. 17 listopada 1790 w Schulpforte, zm. 26 września 1868 w Lipsku^[1]) – niemiecki matematyk i astronom. Najbardziej znany z badań kształtu, który nosi jego nazwisko – wstęgi Möbiusa – oraz jako pionier topologii^[2].

Życiorys

Studiował na Uniwersytecie w Lipsku, początkowo prawo, później zmienił zainteresowania na matematykę, fizykę i astronomię. Studia ukończył w 1809. W 1813 pojechał do Getyngi, gdzie studiował astronomię pod kierunkiem Gaussa. Potem studiował matematykę w Halle pod kierunkiem Pfaffa. Pracę doktorską napisał o astronomii (O okultacji gwiazd stałych, 1815), ale jego habilitacja dotyczyła równań trygonometrycznych. Od 1816 zatrudniony na Uniwersytecie w Lipsku i w Obserwatorium w Lipsku^[3].

Dorobek

Wstęga Möbiusa wyrzeźbiona w granicie przez Maxa Billa

Jeden z twórców nowoczesnej geometrii algebraicznej, pierwszy wprowadził współrzędne jednorodne w geometrii rzutowej, podał nową klasyfikację krzywych i powierzchni oraz pojęcie przekształcenia rzutowego. Znany m.in. z odkrycia (w roku 1831) funkcji Möbiusa oraz (w roku 1858, niezależnie od Johanna Benedicta Listinga) wstęgi Möbiusa – nieorientowalnej powierzchni dwuwymiarowej, która (gdy rozważana jako zanurzona w przestrzeni trójwymiarowej) ma tylko jedną stronę.

Prace Möbiusa z dziedziny astronomii:

De Computandis Occultationibus Fixarum per Planetas (1815)
Die Hauptsätze der Astronomie (1836)
Die Elemente der Mechanik des Himmels (1843).

Jego imieniem nazwano planetoidę (28516) Möbius.

Zobacz też

Przypisy

↑ Möbius August Ferdinand, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-16] .
↑ Agnijo Banerjee, David Darling: Dziwna matematyka. Helion S.A., 2020, s. 32. ISBN 83-283-5687-2.
↑ Moritz Cantor: Möbius, August Ferdinand. w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 9, Duncker & Humblot, Leipzig 1879, S. 38–43.

Linki zewnętrzne

John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: August Ferdinand Möbius w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
August Ferdinand Möbius w bazie Mathematics Genealogy Project (ang.) [dostęp 2021-10-30].

[epwn-1] Möbius August Ferdinand, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-16] .

[2] Agnijo Banerjee, David Darling: Dziwna matematyka. Helion S.A., 2020, s. 32. ISBN 83-283-5687-2.

[3] Moritz Cantor: Möbius, August Ferdinand. w Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 9, Duncker & Humblot, Leipzig 1879, S. 38–43.

[1]

[2]

[3]