Artur Passendorfer
Artur Passendorfer (ur. 10 lutego 1864 w Krzeszowicach, zm. 3 stycznia 1936 w Warszawie) – polski polonista i germanista, autor prac na temat gramatyki i ortografii języka polskiego, autor poradników językowych, purysta językowy[1][2].
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
10 lutego 1864 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 stycznia 1936 |
| Zawód, zajęcie |
nauczyciel, polonista i germanista |
| Narodowość |
polska |
Życiorys
edytujPo ukończeniu gimnazjum w Tarnowie studiował polonistykę i germanistykę na uniwersytetach w Krakowie i Wiedniu. Od 1891 roku pracował jako nauczyciel w Bochni, Jarosławiu i Lwowie. W 1912 został dyrektorem II Szkoły Realnej we Lwowie, pozostając na tym stanowisku aż do przejścia na emeryturę w 1929 roku[1].
Twórczość
edytujWykorzystując własne obserwacje błędów popełnianych przez jego szkolnych uczniów, wydał w roku 1902 książkę pt. „Błędy językowe młodzieży szkolnej”[1][3]. Nakład został szybko wyczerpany[4] i dwa lata później ukazała się jej rozszerzona wersja o skróconym tytule „Błędy językowe”[1][5].
Praca jest alfabetycznym zbiorem wyrazów i form gramatycznych z zaleceniami ich poprawnego używania, pisowni i wymowy. Zawiera też część poświęconą kategoriom gramatycznym, ich formie i znaczeniu. Wskazane są wyrazy obce i zalecane odpowiedniki w języku polskim[4].
Niemiecki slawista Kai Witzlack-Makarevich po przeanalizowaniu tych książek doszedł do wniosku, że Passendorfer był bardzo umiarkowanym purystą[6].
Inne prace Passendorfera, to m.in.[7]:
- Słownik ortograficzny, na podstawie uchwał Akademji Umiejętności (1911).
- Zasady pisowni polskiej ze słowniczkiem, opracowane na podstawie uchwał Akademji z r. 1918 (1921).
- Poradnik gramatyczny, wraz z Henrykiem Gaertnerem (1933). W 1964 r. praca miała swoje 5. wydanie.
- Z pobojowiska błędów językowych. Publikacja na podstawie artykułów Passendorfera w opracowaniu Stanisława Urbańczyka ukazała się w 1964 r.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d Zenon Klemensiewicz, Artur Passendorfer *10 II 1864 - zm. 3 I 1936, „Język Polski”, 25 (styczeń-luty), 1936, s. 1–5 [dostęp 2023-12-20].
- ↑ Passendorfer Artur, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-12-20].
- ↑ Artur Passendorfer, Błędy językowe młodzieży szkolnej, Lwów 1902 [dostęp 2023-12-20].
- ↑ a b Bogdan Nowak, Odcienie polskiej mowy. Jak uniknąć błędów językowych według dawnych podręczników [online], i.pl, 1 września 2023 [dostęp 2023-12-20].
- ↑ Artur Passendorfer, Błędy językowe, Lwów • Warszawa: Księgarnia Polska • E. Wende, 1904 [dostęp 2023-12-20].
- ↑ Kai Witzlack-Makarevich, Sprachpurismus im Polnischen. Ausrichtung, Diskurs, Metaphorik, Motive und Verlauf. Von den Teilungen Polens bis zur Gegenwart, Göttingen: Wallstein Verlag, 2021, s. 179, ISBN 978-3-8353-3918-7 (niem.).
- ↑ Passendorfer, Artur [online], Katalog Biblioteki Narodowej [dostęp 2023-12-20].
Linki zewnętrzne
edytuj
Zdigitalizowane prace Artura Passendorfera w serwisie Polona
