Aelia Eudoksja

cesarzowa bizantyjska

Elia Eudoksja, Aelia Eudoxia (zm. 6 października 404)[1] – cesarzowa bizantyńska jako żona Arkadiusza.

Aelia Eudoksja
Ilustracja
Cesarzowa Elia Eudoksja (złoty semissis)
cesarzowa bizantyńska
Okres

od 395
do 404

Jako żona

Arkadiusza

Następczyni

Atena Eudokia

Dane biograficzne
Data urodzenia

IV wiek

Data śmierci

6 października 404

Przyczyna śmierci

poronienie

Ojciec

Flawiusz Bauto

Mąż

Arkadiusz
od 27 kwietnia 395
do 6 października 404

Dzieci

Flacylla,
Pulcheria,
Arkadia,
Teodozjusz II,
Maryna

Życiorys

edytuj

Urodziła się jako córka Flawiusza Bauto, zromanizowanego Franka i naczelnika wojsk rzymskich (magister militum). W 385 jej ojciec został mianowany konsulem, drugim konsulem został zaś Arkadiusz, cesarski syn. Bauto zmarł w 388, a Eudoksja zamieszkała w Konstantynopolu w domu Promotusa – innego magister militum. Promotus był prawdopodobnie przyjacielem jej zmarłego ojca lub też jego rywalem politycznym, zmarł w 391. Promotusa przeżyła jego żona – Marsa i dwaj synowie, którzy w dzieciństwie wychowywali się razem z dwoma cesarskimi synami Arkadiuszem i Honoriuszem[2].

17 stycznia 395 zmarł w Mediolanie cesarz rzymski – Teodozjusz I Wielki, i jego starszy syn Arkadiusz został władcą wschodniej części cesarstwa, a młodszy Honoriusz – zachodniej części. Opiekunem Arkadiusza został Rufinus, prefekt pretorium Wschodu, i planował ożenić cesarza ze swoją córką. Przeciwnicy Rufinusa na dworze cesarskim, w tym eunuch Eutropiusz, zaaranżowali małżeństwo Arkadiusza z Eudoksją. Ślub odbył się 27 kwietnia 395, w tajemnicy przed Rufinusem[3]. Pan młody miał wtedy 18 lat, a panna młoda musiała być już w odpowiednim wieku do małżeństwa. Według Zosimosa odznaczała się wielką urodą[3][4].

Według Ammianusa Marcellinusa Eudokia i Arkadiusz mieli pięcioro dzieci[5]:

  • Flacyllę (ur. 17 czerwca 397 i zm. przed 408),
  • Pulcherię (ur. 19 stycznia 399 – zm. 453), żony Marcjana,
  • Arkadię (ur. 3 kwietnia 400 – zm. 444),
  • Teodozjusza II (ur. 10 kwietnia 401 – zm. 28 lipca 450),
  • Marynę (ur. 12 lutego 403 – zm. 449).
 
Spór Jana Chrysostoma z Elią Eudoksją (mal. Jean-Paul Laurens, 1893)

W 399 doprowadziła w wyniku intryg najpierw do wygnania Eutropiusza na Cypr, a później w tym samym roku do ścięcia. Usunięcie wpływowego eunucha, patrycjusza i konsula, wzmocniło pozycję cesarzowej na dworze. 9 stycznia 400 Eudoksja otrzymała tytuł Augusty[6]. Wywierała ogromny wpływ na rządy męża. Ku jej czci stawiano kolumny. Między innymi Symplicjusz, prefekt Konstantynopola, nakazał wystawić w mieście, w pobliżu kościoła Hagia Sophia, porfirową kolumnę ze srebrnym posągiem Eudoksji na szczycie. Stało się to powodem konfliktu z Janem Chryzostomem, który w ostrych kazaniach ganił uroczystości związane z postawieniem monumentu. Powstały spór doprowadził do ponownego usunięcia stołecznego biskupa z urzędu i wygnania z miasta 20 czerwca 404[7]. Na cześć cesarzowej również przemianowano miasto Selymbria na Eudoxiopolis.

Zmarła w 6 października 404 roku w wyniku powikłań po poronieniu[1].

Przypisy

edytuj
  1. a b Leszka i Leszka 2017 ↓, s. 155.
  2. Leszka i Leszka 2017 ↓, s. 147–148.
  3. a b Leszka i Leszka 2017 ↓, s. 147.
  4. Zosimos ↓, Nowa historia, V, 2–3, s. 264–265.
  5. Leszka i Leszka 2017 ↓, s. 148.
  6. Leszka i Leszka 2017 ↓, s. 148–149.
  7. Leszka i Leszka 2017 ↓, s. 148–149, 153–155.

Bibliografia

edytuj