Adultyzm
Adultyzm – rodzaj dyskryminacji ze względu na wiek[1]. Od ageizmu różni się tym, że skierowany jest przeciwko młodym dorosłym, nastolatkom, a nawet dzieciom[2][3].
Adultyzmem bardzo często określa się postrzeganie dorosłych (szczególnie tych, którzy pełnoletniość osiągnęli stosunkowo niedawno) jako osób niedojrzałych. Zachowanie to nie jest poparte żadnymi przesłankami wynikającymi z zachowania dyskryminowanej osoby, a jedynie pewnymi wyobrażeniami osoby dyskryminującej. Tendencja do uogólniania i pewne negatywne doświadczenia z osobami o podobnym wieku, sprawiają, że dana osoba wyznacza domniemane cechy, które miałyby być typowe dla danej kategorii (pewien przedział wiekowy), ignorując różnorodność charakterologiczną wynikającą z wieku społecznego.
Adultyzm opiera się na przekonaniu, że doświadczenie życiowe jest silnie związane z wiekiem, i wynikającym z tego wniosku, iż osoba starsza zwykle jest mądrzejsza i we wszelkich sporach należy jej przyznawać rację[4]. Czynnik ten jest szeroko zakorzeniony w kulturze i tradycji, gdyż często osoba starsza uznawana była za osobę najważniejszą w danej hierarchii.
Źródłem adultyzmu może być również wygląd zewnętrzny dyskryminowanej osoby. Młody mężczyzna o smukłej budowie ciała i delikatnych rysach twarzy może wywoływać skojarzenia z dzieckiem i pomimo swej dojrzałości emocjonalnej być postrzegany jako osoba niedojrzała.
Adultyzm nie jest współcześnie przedmiotem społecznej debaty, świadomość o nim jest jest dość nikła. Współcześnie bardziej znaną formą dyskryminacji ze względu na wiek jest ageizm (dyskryminacja wobec osób starszych). [5]
Przejawy adultyzmu
edytujDo przejawów adultyzmu zalicza się:
- traktowanie młodszych osób jako gorszych, z powodu domniemania niewiedzy i naiwności,
- stosowanie generalizacji dotyczących inteligencji i dojrzałości dzieci,[3]
- automatyczne zakładanie, że gdy coś nie funkcjonuje, jest to winą młodszej osoby (np. w miejscu pracy),
- protekcjonalne traktowanie młodych dorosłych, traktowanie ich jak dziecka, infantylizacja języka,
- nietraktowanie poważnie uwag i pomysłów związanych z pracą,
- lekceważenie młodych dorosłych w miejscu pracy. [6]
Przypisy
edytuj- ↑ Dagmara Dobosz , Katarzyna Front-Dziurkowska , Adultyzm - próba sygnalizacji zjawiska na podstawie badań własnych, „Kultura i Edukacja”, 1 (123), 31 marca 2019, s. 197–215 [dostęp 2022-08-03] (pol.).
- ↑ wsjppan, adultyzm - Wielki słownik języka polskiego PAN [online], wsjp.pl [dostęp 2022-08-03] (pol.).
- ↑ a b Barbara Jankowiak , Adultyzm – uprzedzenia przeciwko młodym ludziom, „Studia Edukacyjne” (46), 2017, s. 297–305, DOI: 10.14746/se.2017.46.19, ISSN 1233-6688 [dostęp 2022-08-03] (pol.).
- ↑ OJ UW - adultyzm [online], nowewyrazy.uw.edu.pl [dostęp 2022-08-03] .
- ↑ Barbara Jankowiak , Adultyzm - uprzedzenia przeciw młodym ludziom, 2017 (pol.).
- ↑ Diana Wawrzusiszyn , Zwracali się do mnie jak do dziecka, dostawałam najgorsze dyżury. Tak młodzi mierzą się z adultyzmem [online], naTemat, 1 listopada 2022 (pol.).