AU Microscopii
AU Microscopii (Gliese 803) – gwiazda w gwiazdozbiorze Mikroskopu. Jest ona oddalona od Słońca o około 32 lata świetlne. Gwiazdę otacza dysk pyłowy i okrążają planety.
 Zdjęcie z przeglądu nieba 2MASS | |||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
20h 45m 09,532s[1] | ||||||||||||||
| Deklinacja |
−31° 20′ 27,24″[1] | ||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||
| Wielkość obserwowana (pasmo V) |
|||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−359,895 ± 0,054 mas/rok[1] | ||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−4,50 ± 0,25 km/s[1] | ||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||
| Typ widmowy |
M1 VeBa1[1] | ||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||
| Wiek |
(22 ± 3) mln lat[2] | ||||||||||||||
| Temperatura |
3700 ± 100 K[2] | ||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||
| Półoś wielka |
7267[3] pc | ||||||||||||||
| Mimośród |
0,0250[3] | ||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Charakterystyka
edytujGwiazda AU Microscopii tworzy układ potrójny z gwiazdą podwójną Gliese 799 AB (AT Microscopii), oddaloną od niej o 1,2 roku świetlnego[4][5]. Wszystkie trzy składniki są czerwonymi karłami, niewidocznymi dla nieuzbrojonego oka. Należą do rozpraszającej się w przestrzeni gromady gwiazd o wieku i ruchu własnym podobnym do gwiazdy Beta Pictoris[4].
AU Microscopii należy do typu widmowego M1[1]. Ma jasność w zakresie widzialnym równą zaledwie ok. 2,5–2,9% jasności Słońca, ale uwzględniając promieniowanie podczerwone emituje 0,1 energii wyświecanej przez Słońce[4]. Jest to młoda, aktywna gwiazda rozbłyskowa należąca do zmiennych typu BY Draconis[4]. Jej wiek jest oceniany na 22 miliony lat[6]. Masa tej gwiazdy to około pół masy Słońca, a jej promień jest równy 75% promienia Słońca[2].
Układ planetarny
edytuj
W latach 1980. satelita IRAS zaobserwował nadwyżkę promieniowania podczerwonego z okolic tej gwiazdy, wskazującą na istnienie wokół niej dysku pyłowego. Dysk był fotografowany przez teleskopy Hubble’a i VLT. Zaobserwowano w nim łukowate lub falowe zaburzenia gęstości, niektóre poruszające się z prędkościami przekraczającymi prędkość ucieczki. Jednym z możliwych wyjaśnień ich powstania jest uderzenie silnego rozbłysku gwiazdy w hipotetyczną planetę, które powoduje oderwanie części materii, która następnie oddala się przez dysk[4][7].
Istnienie planet okrążających AU Microscopii było podejrzewane na podstawie obserwacji dysku. W 2020 roku, dzięki danym zgromadzonym przez Kosmiczny Teleskop Spitzera oraz teleskop TESS, odkryto dwie planety przechodzące przed tarczą tej gwiazdy[8]. Pierwsza z planet (AU Mic b) ma okres orbitalny równy 8,46 dnia i promień 0,46 promienia Jowisza[6]. Druga planeta jest nieco mniejsza (0,28 RJ), okrąża gwiazdę w 18,86 dnia[9]. Są to więc obiekty bardzo podobne rozmiarami do Neptuna; ich masy są znane z bardzo dużą niepewnością. W 2023 roku analizy zaburzeń czasu tranzytu tych dwóch planet pozwoliły zweryfikować istnienie trzeciego obiektu w układzie. Według najbardziej prawdopodobnego rozwiązania, jest to planeta o masie bardzo podobnej do masy Ziemi, krążąca pomiędzy dwiema wcześniej znanymi[10].
| Towarzysz | Masa minimalna [M🜨] |
Promień [R🜨] |
Okres orbitalny [d] |
Półoś wielka [au] |
Nachylenie osi [°] |
Ekscentryczność |
|---|---|---|---|---|---|---|
| b[2][10] | 37 +60−16 | 5,12 +0,06−0,10 | 8,46294 ± 0,00001 | 0,0830 +0,0009−0,0016 | 89,35 ± 0,75 | 0,00021 ± 0,00006 |
| d[11][10] | 1,013 ± 0,146 | 1,0118 ± 0,0408 | 12,7381 ± 0,0013 | 88,10 ± 0,43 | 0,00097 ± 0,00042 | |
| c[9][10] | 32 +60−19 | 3,14 +0,31−0,36 | 18,85905 ± 0,00010 | 0,1417 +0,0016−0,0028 | 89,64 ± 0,72 | 0,01056 ± 0,00089 |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i AU Microscopii w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f AU Mic b w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
- ↑ a b c Anderson E, Francis C.: HIP 102409. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2019-11-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e f AU and AT Microscopii AB. SolStation. [dostęp 2019-11-03]. (ang.).
- ↑ Mason et al.: WDS J20452-3120A. [w:] The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ a b Peter Plavchan i inni, A planet within the debris disk around the pre-main-sequence star AU Microscopii, „Nature”, 582, 2020, s. 497–500, DOI: 10.1038/s41586-020-2400-z (ang.).
- ↑ Tajemnicze zaburzenia przemieszczające się w dysku, w którym powstają planety. Europejskie Obserwatorium Południowe, 2015-10-07. [dostęp 2019-11-05].
- ↑ Francis Reddy: Neptune-sized planet discovered orbiting young, nearby star. Phys.org. [dostęp 2020-06-25]. (ang.).
- ↑ a b AU Mic c w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)
- ↑ a b c d Justin M. Wittrock i inni, Validating AU Microscopii d with Transit Timing Variations, „The Astronomical Journal”, arXiv:2302.04922.
- ↑ AU Mic d w serwisie The Extrasolar Planets Encyclopaedia (ang.)