76 mm armata polowa wz. 1902

76 mm armata polowa wz. 1902 (ros. полевая пушка образца 1902 года – polewaja puszka obrazca 1902 goda) – rosyjska armata polowa kalibru 76,2 mm z okresu sprzed I wojny światowej, standardowa rosyjska armata polowa z okresu tej wojny, używana jeszcze podczas II wojny światowej. Pierwotnie oznaczana była w Rosji jako armata 3-calowa, po rewolucji kaliber podawano w milimetrach.

76 mm armata wz. 1902
Ilustracja
Armata wz. 1902 wyprodukowana w 1907. Sotamuseum w Helsinkach
Dane podstawowe
Państwo

 Imperium Rosyjskie
 ZSRR

Historia
Produkcja seryjna

1903–1931

Dane taktyczno-techniczne
Kaliber

76,2 mm[1]

Długość lufy

2286 mm

Donośność

6,5 km[1]

Prędkość pocz. pocisku

588 m/s[1]

Masa

1092–1100 kg (bojowa)
2017–2130 kg (marszowa)

Kąt ostrzału

-6° do +16° (w pionie)[1]
-5° (w poziomie)[1]

Szybkostrzelność

10–12 strz./min.[1]

Prędkość marszowa

6–7 km/h[1]

Konstrukcja jej była częściowo wzorowana na rewolucyjnym dziale francuskim 75 mm wz. 1897[1]. Produkowana była w zakładach Putiłowskich w Petersburgu z niewielkimi zmianami do lat dwudziestych, a jej rozwinięcie stanowiła armata wz. 1902/30. Kaliber ok. 75 mm do II wojny światowej był uważany za najbardziej uniwersalny i powszechnie stosowany w armatach polowych większości państw.

Rosyjska armata kalibru 76.2 mm wz. 1902 poprzedzona przodkiem
Armata dywizyjna wz. 1902/30 kal. 76,2 mm z przodkiem, eksponowana w Parku Militarnym Muzeum Wojska w Białymstoku

Wojsko Polskie używało co najmniej kilkuset armat tego typu od roku 1918. W ramach ujednolicenia amunicji z francuskimi armatami 75 mm wz. 1897 większość z nich w 1926 roku została przekalibrowana (przez włożenie „koszulki”) na 75 mm i otrzymała nazwę wz. 02/26, a ponadto w latach dwudziestych ponad 100 z nich wymieniono z Rumunami na armaty francuskie.

Jednak z powodu zapasów amunicji kal. 76,2 mm części z armat nie przekalibrowywano – w sierpniu 1939 roku pozostało ich 89[2]. Armaty te występowały powszechnie pod gwarową nazwą „armata prawosławna”. W 1939 utworzono z nich 22 dwudziałowe plutony artylerii pozycyjnej, które następnie wzięły udział w walkach:

Jedna armata, pierwotnie należąca do 111. plutonu, stanowiła uzbrojenie Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Ponadto w czasie działań wojennych utworzono niewielką liczbę improwizowanych pododdziałów artylerii wyposażonych w armaty tego typu.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h Andrzej Ciepliński; Ryszard Woźniak Encyklopedia współczesnej broni palnej, s. 15
  2. Andrzej Konstankiewicz, Broń strzelecka i sprzęt artyleryjski formacji polskich i Wojska Polskiego w latach 1914-1939, Lublin: Wydaw. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2003, ISBN 83-227-1944-2, OCLC 830495484.

Bibliografia

edytuj
  • Andrzej Ciepliński, Ryszard Woźniak: Encyklopedia współczesnej broni palnej (od połowy XIX wieku). Warszawa: Wydawnictwo WiS, 1994. ISBN 83-86028-01-7.