Wikipedystka:Soldier of Wasteland/brudnopis9
| Haematopus bachmani | |
| Audubon, 1838 | |
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Parvordo | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ostrygojad czarny |
| Zasięg występowania | |
| |
Ostrygojad czarny (Haematopus bachmani) – gatunek ptaka z rodziny ostrygojadów. Występuje wzdłuż zachodniego wybrzeża Ameryki Północnej od Aleutów po Kalifornię Dolną. Stosunkowo słabo poznany w porównaniu do innych ostrygojadów. Nie wszystkie autorytety uznają jego odrębność od ostrygojada czarniawego (H. ater) lub zwyczajnego (H. ostralegus). Z tego powodu nie jest klasyfikowany przez IUCN.
Taksonomia
Po raz pierwszy gatunek opisał John James Audubon w 1838. Holotyp pochodził z ujścia rzeki Kolumbia. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Haematopus Bachmani[1].
Obecnie (2022) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny podtrzymuje tę nazwę i umieszcza ostrygojada czarnego w rodzaju Haematopus jako odrębny monotypowy gatunek[2]. Jego pozycja jest jednak sporna. Za osobny gatunek uznają go również autorzy Clements Checklist of Birds of the World (sierpień 2021)[3], Howard and Moore Complete Checklist of the birds of the World (2014)[4]. <<...>>[5]
Filogeneza
Jetz et al. (2012) uwzględnili 8 taksonów, przy czym w rodzinie jest 11 gatunków; wzajemne relacje między nimi przedstawia poniższy kladogram[6]:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Linie rozwojowe kladu H. palliatus+H. bachmani oraz H. ater rozdzieliły się blisko 2,11 mln lat temu, a ostrygojada czarnego i ostrygojada brunatnego – około 0,816 mln lat temu[6]. U Senfel i innych (2020) ostrygojad czarny zamiast gatunkiem siostrzanym wobec ostrygojada brunatnego okazał się gatunkiem siostrzanym wobec kladu H. ater+H. palliatus[7]. Odrębność gatunkowa ostrygojadów brunatnych i czarnych została wstępnie potwierdzona już w latach 90. XX wieku (co najmniej do 1995 wyniki tych badań nie zostały opublikowane)[8].
Ostrygojady brunatne i czarne mogą się krzyżować; obszary ich występowania nakładają się na mierzącym blisko 480 km odcinku wybrzeża w Kalifornii Dolnej[8][9]. Częstotliwość krzyżowania się H. palliatus i H. ater była stosunkowo wysoka w latach 20. i 30. XX wieku. Strefa hybrydyzacji tych dwóch ostrygojadów jest miejscem ich wtórnego kontaktu – powstały w procesie specjacji allopatrycznej. W połowie lat 80. XX wieku w licznych subpopulacjach znów przeważały osobniki czyste gatunkowo. Tymczasowa zmiana proporcji – jej przyczyn wówczas nie znano – świadczy o tym, że preferowane jest kojarzenie selektywne[9].
Morfologia
Długość ciała wynosi 42–47 cm[8]; masa ciała – u samców 555–648 g, u samic 618–750 g. Samice są przeciętnie większe z dłuższym i cieńszym dziobem[10] (jego długość ogółem wynosi blisko 6,5–8,5 cm)[8]. Ostrygojady czarne to jedyne północnoamerykańskie siewkowce z całkowicie ciemnym upierzeniem. Wśród nich występuje zmienność ubarwienia o charakterze klinowym. Osobniki z populacji gniazdującej od Alaski do okolic Oregonu są głównie czarne. Im dalej na południe, tym bardziej brązowy jest spód ciała i tym częściej można obserwować osobniki z pojedynczymi białymi piórami[8]. <<...>>
Ostrygojady czarne mają jednolicie ciemne upierzenie, lecz nie czarne. Grzbiet ma barwę czarniawobrązową, podobnie jak u wszystkich ostrygojadów Nowego Świata oprócz magellańskich (H. leucopodus). Ostrygojady czarne są bardzo podobne do czarniawych (H. ater), wyróżniają się nieznacznie krótszymi skrzydłami (złożone nie dosięgają końcem do końca ogona), mniej krępą budową ciała i nieco ciemniejszymi nogami. Długość dzioba jest zbliżona, jednak wysokość dzioba mniejsza u ostrygojadów czarnych, zwłaszcza w okolicy podcięcia żuchwy. Osobniki młodociane odróżniają płowe krawędzie piór. U dorosłych osobników tęczówka ma barwę żółtą, obrączka oczna – pomarańczowoczerwoną, a nogi – jasnoróżową. U osobników młodocianych obrączka oczna jest pomarańczowobrązowa (podobnie jak dziób) i bardziej matowa, nogi natomiast – szare, różowawe[10].
Zasięg występowania
Obszar występowania ostrygojadów czarnych rozciąga się wzdłuż wybrzeża Oceanu Spokojnego: od Aleutów (na zachód po Kiska) i środkowej [Alaski po północno-zachodni Meksyk (środkowa Kalifornia Dolna i Wyspy Coronado)[4]. Rozciągłość południkowa zasięgu ich występowania to około 32° (blisko 3550 km), od Zatoki Bristolskiej na szerokości 59°N do Punta Abreojos na 27°N; jego rozciągłość równoleżnikowa to blisko 55° (między 179°W a 114°W)[11]. Zagęszczenie populacji ostrygojadów czarnych jest nierównomierne. Według danych z 2014 około 55–80% z nich gniazduje u wybrzeży Alaski, a 10–20% – Kolumbii Brytyjskiej[12]. Większość zimuje jednak na południe od południowej Kolumbii Brytyjskiej[10]. Część populacji z Alaski i Kolumbii Brytyjskiej jest osiadła. Co najmniej do 2010 rozmieszczenie ostrygojadów czarnych poza okresem lęgowym było słabo poznane[13].
<<...>>
Pożywienie
Ostrygojady czarne żywią się wyłącznie bezkręgowcami żyjącymi w strefie pływów. Szczególnie istotne w ich diecie są omułki (Mytilus), ślimaki żyjące na skałach (skałoczepy; między innymi Diadora aspera i czareczki, Puncturella), Nucella (rozkolcowate), Littorina oraz chitony – Katharina tunicata, Tonicella lineata i Mopalia. Mimo że pod względem liczbowym największy udział w zdobyczy mają niewielkie ślimaki, to największy odsetek biomasy stanowią małże[12].
<<...>>
Ekologia i zachowanie
.jpg)
Ostrygojady czarne gniazdują na skalistych wybrzeżach i wysepkach. Poza sezonem lęgowym przebywają na skalistych wybrzeżach oraz wattach[10]. W Kolumbii Brytyjskiej co najmniej do 1990 odnotowywano miejsca gniazdowania jedynie na przybrzeżnych skalistych wysepkach (nie części kontynentalnej)[14].
<<...>>
Preferencje środowiskowe
<<...>> W skali całego obszaru występowania ostrygojady czarne preferują skaliste wybrzeża w strefie pływów ze znacznymi różnicami poziomu wody. Ponieważ żywią się wyłącznie żyjącymi w tej strefie bezkręgowcami i są zależne od wybrzeża, stanowią gatunek wskaźnikowy[12]. <<?...>> W Zatoce Księcia Williama zagęszczenie par jest większe na wybrzeżach niskich. Na odcinkach zdominowanych przez wybrzeża strome zagęszczenie wzrastało wraz z udziałem plaż piaszczysto-żwirowych oraz wraz z liczbą skał i niewielkich wysepek[15]. Południowa granica zasięgu występowania ostrygojadów czarnych przebiega przez odcinek wybrzeża, na którym przeważać zaczynają piaszczyste plaże[9]. <<...>>[16]
Tryb życia i zachowanie
Ostrygojady czarne są monogamiczne (również w znaczeniu społecznym), a stopień przywiązania zarówno do partnera, jak i miejsca gniazdowania jest stosunkowo wysoki[13]. <<...>> Ostrygojady czarne z populacji gniazdującej w południowej części Alaski i w Kolumbii Brytyjskiej często podejmują średniej lub znacznej długości (powyżej 200 km) wędrówki[13].
<<...>>[17]
Lęgi
<<...>>
Okres lęgowy
Okres składania jaj przypada w większości na maj i czerwiec. W południowych częściach zasięgu ostrygojady czarne przystępują do lęgów przeciętnie o 2 tygodnie wcześniej niż na Alasce[10][11], a w Kolumbii Brytyjskiej i Waszyngtonie – około tygodnia później niż na Wyspach San Juan i w Cieśninie Juana de Fuca[11]. W Kolumbii Brytyjskiej okres składania jaj trwa od 1 maja do 19 sierpnia, przy czym niemal połowa zniesień przypada na okres od 2 do 24 czerwca (53% z n=1371). Prawdopodobnie w niektórych latach pojawiają się już pod koniec kwietnia[14]. W Monterey Bay większość zniesień, łącznie z lęgami zastępczymi, przypada na 2. połowę maja[18].
<<...>>
Gniazdo
Gniazdo ostrygojadów czarnych ma formę płytkiego zagłębienia w podłożu. Zwykle wyściełane jest drobnymi kamykami i fragmentami muszli. Może być umieszczone w naturalnym zagłębieniu wśród skał albo na podłożu żwirowym lub torfowym[10]. W okresie poprzedzającym składanie jaj samice są częściej od samców zajęte żerowaniem, natomiast samce wykazują się większą agresją i czujnością niż w pozostałych okresach sezonu lęgowego[19]. <<...>>
Jaja
<<...>>[8] Zniesienia ostrygojadów czarnych składają się z 1 do 5 jaj[14]. Typowe zawiera 2 lub 3 jaja, zależnie od regionu[10]. Co najmniej do 1991 nie wykazano jednak znaczących różnic w wielkości zniesienia w różnych częściach zasięgu[11].
Wysiadywanie i opieka nad młodymi
Wysiadywanie u ostrygojadów czarnych trwa od 24 do 33 dni[10]. <<...>> Na początku wysiadywania więcej czasu poświęcają na nie samice, lecz z czasem udział samca i samicy staje się niemal równy. U samców zachowania agresywne utrzymują się przez cały okres wysiadywania, samice zaś stają się spokojniejsze po złożeniu jaj[19]. pisklaki
Sukces lęgowy i przeżywalność
Status i zagrożenia
IUCN nie klasyfikuje ostrygojada czarnego[20], a jego populacja w systematyce uznanej przez organizację należy do ostrygojada czarniawego. Ten jest uznawany za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). BirdLife International ocenia trend liczebności jego populacji za trudny do określenia całościowo, jednak w przypadku ostrygojada czarnego – za stabilny[21].
Przypisy
- ↑ {{{tytuł}}} [online].
- ↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Buttonquail, thick-knees, sheathbills, plovers, oystercatchers, stilts, painted-snipes, jacanas, Plains-wanderer, seedsnipes. IOC World Bird List (v12.1), 1 lutego 2022. [dostęp 21 czerwca 2022].
- ↑ Clements i inni, The eBird/Clements Checklist of Birds of the World: v2021 [online], 2021 [dostęp 2022-06-30].
- ↑ a b HAEMATOPODIDAE - Oystercatchers and Ibisbill (2:13), [w:] Edward C. Dickinson & Les Christidis (red.), Howard and Moore Complete Checklist of the birds of the World, wyd. 4, t. 2, 2014 [dostęp 2022-07-08].
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021, s. 107 [dostęp 2022-06-28].
- ↑ a b W. Jetz i inni, The global diversity of birds in space and time, „Nature”, 491 (7424), 2012, s. 444–448, DOI: 10.1038/nature11631, ISSN 0028-0836 [dostęp 2022-06-20] [zarchiwizowane z adresu 2021-10-08] (ang.).
- ↑ Senfeld i inni, Taxonomic status of the extinct Canary Islands Oystercatcher Haematopus meadewaldoi, „Ibis”, 162, 2020, s. 1068-1074, DOI: 10.1111/ibi.12778.
- ↑ a b c d e f Andres, B.A. & Falxa, G.A., Black Oystercatcher (Haematopus bachmani), A. Poole (red.): The Birds of North America No.155, Cornell Lab of Ornithology, 1995.
- ↑ a b c J.R. Jehl, Hybridization and Evolution of Oystercatchers on the Pacific Coast of Baja California, „Ornithological Monographs”, 36, 1985, s. 484–504, DOI: 10.2307/40168300, JSTOR: 40168300.
- ↑ a b c d e f g h J. Hoyo (red.), A. Elliott, J. Sargatal, Handbook of the Birds of the World, t. 3. Hoatzin to Auks, Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 321, ISBN 84-87334-20-2.
- ↑ a b c d M.-A. & E.H. Miller L'Hyver, Geographic and local variation in nesting phenology and clutch size of the black oystercatcher, „Condor”, 93, 1991, s. 892-903.
- ↑ a b c David Tessler i inni, A global assessment of the conservation status of the Black Oystercatcher (Haematopus bachmani), „International Wader Studies”, 20, 2014, s. 83–96.
- ↑ a b c Matthew Johnson i inni, Seasonal Movements, Winter Range use, and Migratory Connectivity of the Black Oystercatcher, „The Condor”, 4, 112, 2010, s. 731–743, DOI: 10.1525/cond.2010.090215.
- ↑ a b c Campbell i inni, The Birds of British Columbia, t. 2. Nonpasserines: Diurnal Birds of Prey through Woodpeckers, Victoria, BC: Royal British Columbia Museum, 1990, s. 125–126.
- ↑ B.A. Andres, Shoreline Habitat Use of Black Oystercatchers Breeding in Prince William Sound, Alaska (Uso de Hábitat de Orilla de Playa por Parte de Individuos de Haematopus bachmani, reproduciéndose en Prince William Sound, Alaska), „Journal of Field Ornithology”, 4, 69, 1998, s. 626–634.
- ↑ W. David Shuford, The Marin County breeding bird atlas, Bushtit Books | A project of Point Reyes Bird Observatory, 1993, s. 181–183.
- ↑ B.C. Conservation Data Centre, Species Summary: Haematopus bachmani [online], British Columbia Ministry of Environment, 25 czerwca 2022.
- ↑ Jennifer L. Parkin, Judith S. Romero & Herrick E. Hanks, Black Oystercatcher (Haematopus bachmani) Reproductive Success California Central Coast, Monterey Bay Region, Monterey Audubon Society, 2020 [dostęp 2022-07-07].
- ↑ a b M.A. Purdy & E.H. Miller, Time budget and parental behavior of breeding American Black Oystercatchers (Haematopus bachmani) in British Columbia, „Canadian Journal of Zoology”, 8, 66, s. 1742-1751, DOI: 10.1139/z88-252.
- ↑ NR Haematopus bachmani [online], BirdLife International [dostęp 2022-06-21].
- ↑ Blackish Oystercatcher Haematopus ater [online], BirdLife International [dostęp 2022-06-21].