Maksymilian Rutkowski
Maksymilian Kazimierz Rutkowski (ur. 26 sierpnia[1] 1867 w Wielkiej Wsi, zm. 15 listopada 1947 w Krakowie) – polski lekarz i wojskowy, profesor doktor medycyny, generał brygady Wojska Polskiego.
.jpg) Maksymilian Rutkowski (przed 1905) | |
 generał brygady
| |
| Data i miejsce urodzenia |
26 sierpnia 1867 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
15 listopada 1947 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Stanowiska |
konsultant chirurgiczny |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
Maksymilian Kazimierz Rutkowski urodził się 26 sierpnia 1867 w Wielkiej Wsi k. Olkusza, w rodzinie Maksymiliana, dzierżawcy dóbr w Wielkiej Wsi, i Kazimiery z Leńczowskich. W 1886 ukończył krakowskie gimnazjum św. Anny i rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, jego autorytetem był prof. Alfred Obaliński, chirurg-urolog. W 1892 uzyskał tytuł doktora, a dwa lata później został sekundariuszem na Oddziale Chirurgicznym krakowskiego Szpitala św. Łazarza i był nim do 1897, gdy został asystentem w Katedrze i Klinice Chirurgicznej. Dwa lata później został docentem, od 1905 przez trzy lata był prymariuszem na Oddziale Chirurgii Dziecięcej Szpitala św. Ludwika. W latach 1908–1920 pracował w krakowskim Szpitalu Św. Łazarza. W 1910 został profesorem, kierownikiem katedry i kliniki chirurgii i wykładowcą Uniwersytetu Jagiellońskiego. Opracował sposoby operacji wytwórczych pęcherza moczowego za pomocą jelita biodrowego i przełyku. Jako pierwszy w Polsce leczył gruźlicę.
W czasie I wojny światowej zorganizował czołówkę chirurgiczną tzw. „Grupę Rutkowskiego”, która działała w szpitalach polowych Legionów Polskich na Podolu, Wołyniu i Królestwa.
3 lutego 1920 Naczelny Wódz, Józef Piłsudski dekretem L. 1863 przyjął go do Rezerwy Armii z jednoczesnym mianowaniem generałem podporucznikiem lekarzem i powołaniem do „czynnej służby na czas zapotrzebowania wojennego w charakterze konsultanta chirurgicznego”[2]. Szczegółowy przebieg służby nie jest znany. Prawdopodobnie wiosną 1921 zwolniony został z czynnej służby. Zweryfikowany w stopniu generała brygady ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie generałów. 21 kwietnia 1932 roku został zwolniony od powszechnego obowiązku wojskowego z uwagi na przekroczenie wieku 60 lat, przewidzianego dla oficera pospolitego ruszenia[3].
W 1921 stanął na czele Katedry i Kliniki Chirurgicznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, zajmował to stanowisko do 1937. Równocześnie od 1927 do wybuchu II wojny światowej był redaktorem naczelnym periodyku „Chirurgia kliniczna”, w 1932 został członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności. Razem z prof. Juraszem zaangażował się w stworzenie anglojęzycznej wersji wspomnianego czasopisma, które miało prezentować tłumaczenia najciekawszych artykułów medycznych wydanych oryginalnie w języku polskim. Jednak z przyczyn finansowych ukazały się tylko dwa numery „Chirurgia Clinica Polonica”[4]. Po wybuchu II wojny światowej powrócił na dwa miesiące do pracy w Szpitalu św. Łazarza, od 1940 do 1941 kierował krakowską sekcją PCK równocześnie angażując się w działalność Radzy Głównej Opiekuńczej.
Maksymilian Rutkowski był żonaty z Adą Marią z Sarnów primo voto Markową. Dzieci nie miał[5].
Pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera AC-na ścieżce-od zachodu)[6][7].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[8]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1936)[9]
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 287 wg autora urodził się 26 lipca.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 28 lutego 1920 roku, s. 127.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 21 kwietnia 1932 roku, s. 304.
- ↑ Katarzyna Pekacka-Falkowska, Halina Bogusz, ‘How well, not how much’: The life and career of Maksymilian Rutkowski (1867–1947), „Journal of Medical Biography”, 26 (3), 2016, s. 175–181, DOI: 10.1177/0967772016637740, ISSN 0967-7720 [dostęp 2019-12-29] (ang.).
- ↑ Stawecki 1994 ↓, s. 287.
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2021-01-12].
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 242, ISBN 978-83-233-4527-5.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym położone w latach 1905–1918”.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Mała Encyklopedia Medycyny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979. ISBN 83-01-00200-X.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Ryszard W. Gryglewski "Pionier nowoczesnej urologii – Maksymilian Rutkowski"