Pamir
Pamir (chiń.: 帕米尔高原 Pàmǐ'ěr Gāoyuán; urdu: سلسلہ کوہ پامیر; tadżycki: Кӯҳҳои Помир; perski: پامیر کوهستان; ujgurski: پامىر ئېگىزلىكى) - rozległe i wysokie pasmo górskie w Azji Środkowej. Stykają się tu najwyższe pasma górskie świata: Himalaje, Tienszan, Karakorum, Kunlun, Hindukusz i Ałaj. Przeważająca część Pamiru leży w Tadżykistanie, skrajne części - w Kirgistanie, Afganistanie i Pakistanie. Najwyższym szczytem Pamiru jest Szczyt Ismaila Samaniego, który osiąga wysokość 7495 m. Leży w Tadżykistanie, w latach 1932-1962 nosił nazwę Pik Stalina, a w latach 1962-1998 Pik Komunizmu.
Pamir jest dość zwartym obszarem o powierzchni około 100 tys. km² i o przeciętnej wysokości 4000 m n.p.m.. W Pamirze znajdują się liczne lodowce górskie, na czele z największym - Lodowcem Fedczenki, który jest najdłuższym lodowcem na Ziemi poza strefami polarnymi.
Klimat
Wyższe rejony Pamiru pokryte są śniegiem przez cały rok. W niżej położonych rejonach oraz w dolinach panują długie, bardzo mroźne zimy i krótkie oraz chłodne lata. Roczna suma opadów wynosi ok 130 mm, co jest przyczyną praktycznie braku lasów.
Podział
Pamir stanowi rodzaj płaskowyżu, z którego wypiętrzają się zwykle równoległe pasma górskie. Dzieli się na:
- Pamir Wschodni (Kaszgarski),
- Pamir Środkowy,
- Pamir Zachodni.
W skład Pamiru wchodzą następujące pasma:
- Trans-Ałaj - najwyższy szczyt - Szczyt Lenina,
- Grzbiet Akademii Nauk - najwyższy szczyt - Szczyt Ismaila Samaniego,
- Shakdhara - najwyższy szczyt - Szczyt Karola Marxa,
- Wakhan - najwyższy szczyt - Koh-e-Pamir.
Najwyższe szczyty
- Szczyt Ismaila Samaniego - 7495 m,
- Szczyt Lenina - 7134 m,
- Szczyt Korżeniewskiej - 7105 m,
- Szczyt Niepodległości - 6974 m,
- Szczyt Moskwa - 6785 m,
- Szczyt Karola Marxa - 6726 m,
- Szczyt 6624 - 6624 m,
- Szczyt Garmo - 6595 m,
- Szczyt Engelsa 6510 m,
- Koh-e-Pamir - 6320 m,
- Szczyt Oficerów Sowieckich - 6233 m,
- Szczyt Vudor - 6132 m,
- Szczyt Majakowskiego - 6095 m,
- Szczyt Patkhor - 6083 m,
- Koh-e-Maghrebi - 6040 m,
- Szczyt Arnaved - 5992 m,
- Szczyt Wojennej Floty Morskiej - 5842 m,
- Szczyt Skalisty - 5707 m,
- Szczyt Kysyldangi - 5704 m,
Ponadto do Pamiru zalicza się jeszcze inne szczyty. Nie jest to bez znaczenia, gdyż zaliczenie ich do Pamiru powoduje, że Szczyt Ismaila Samaniego nie byłby najwyższy. Szczyty te to:
- Kongur Tagh - 7719 m,
- Kongur Tiube - 7595 m,
- Muztagh Ata - 7545 m.
Wyżej wymienione szczyty leżą w Pamirze Wschodnim, w Chinach przeważnie zaliczane są do Kunlunu.
Linki zewnętrzne
