Wikipedystka:Soldier of Wasteland/brudnopis9: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
: Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017 |
- Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017 |
||
Linia 27:
|commons = Category:Haematopus bachmani
}}
'''Ostrygojad czarny''' (''Haematopus bachmani'') – gatunek ptaka z rodziny [[
== Taksonomia ==
Po raz pierwszy gatunek opisał [[John James Audubon]] w 1838. [[Holotyp]] pochodził z
Obecnie (2022) [[Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny]] podtrzymuje tę nazwę i umieszcza ostrygojada czarnego w rodzaju ''[[Ostrygojady (podrodzina)|Haematopus]]'' jako odrębny [[takson monotypowy|monotypowy]] gatunek{{r|ioc}}. Jego pozycja jest jednak sporna. Za osobny gatunek uznają go również autorzy ''Clements Checklist of Birds of the World'' (sierpień 2021){{r|clements}}, ''Howard and Moore Complete Checklist of the birds of the World'' (2014){{r|hm}}.
=== Filogeneza ===
Linia 52 ⟶ 53:
}}
[[Linia rozwojowa|Linie rozwojowe]] kladu ''[[ostrygojad brunatny|H. palliatus]]''+''H. bachmani'' oraz ''[[ostrygojad czarniawy|H. ater]]'' rozdzieliły się blisko 2,11 mln lat temu, a ostrygojada czarnego i ostrygojada brunatnego – około 0,816 mln lat temu{{r|nature}}. U Senfel i innych (2020) ostrygojad czarny zamiast [[grupa siostrzana|gatunkiem siostrzanym]] wobec ostrygojada brunatnego okazał się
Ostrygojady brunatne i czarne mogą się krzyżować; obszary ich występowania nakładają się na mierzącym blisko 480 km odcinku wybrzeża. Częstotliwość krzyżowania się ''H. palliatus'' i ''H. ater'' była stosunkowo wysoka w latach 20. i 30. XX wieku. Strefa hybrydyzacji tych dwóch ostrygojadów jest miejscem ich wtórnego kontaktu – powstały w procesie [[specjacja allopatryczna|specjacji allopatrycznej]]. W połowie lat 80. XX wieku w licznych subpopulacjach znów przeważały osobniki czyste gatunkowo. Tymczasowa zmiana proporcji – jej przyczyn wówczas nie znano – świadczy o tym, że preferowane jest kojarzenie selektywne<!--<<na niekorzyść mieszańców?>>-->{{r|jehl}}.
== Morfologia ==
Długość ciała wynosi 43–45 cm; masa ciała – u samców 555–648 g, u samic 618–750 g. Samice są przeciętnie większe z dłuższym i cieńszym dziobem{{r|hbw3}}. <<...>>
Ostrygojady czarne mają jednolicie ciemne upierzenie, lecz nie czarne. Grzbiet ma barwę czarniawobrązową, podobnie jak u wszystkich ostrygojadów Nowego Świata oprócz [[ostrygojad magellański|magellańskich]] (''H. leucopodus''). Ostrygojady czarne są bardzo podobne do czarniawych (''H. ater''), wyróżniają się nieznacznie krótszymi skrzydłami (złożone nie dosięgają końcem do końca ogona), mniej krępą budową ciała i nieco ciemniejszymi nogami. Długość dzioba jest zbliżona, jednak wysokość dzioba mniejsza u ostrygojadów czarnych, zwłaszcza w okolicy podcięcia żuchwy. Osobniki młodociane odróżniają płowe krawędzie piór. U dorosłych osobników [[tęczówka]] ma barwę żółtą, [[obrączka oczna]] – pomarańczowoczerwoną, a nogi – jasnoróżową. U osobników młodocianych obrączka oczna jest pomarańczowobrązowa (podobnie jak dziób) i bardziej matowa, nogi natomiast – szare, różowawe{{r|hbw3}}.
== Zasięg występowania ==▼
Obszar występowania ostrygojadów czarnych rozciąga się wzdłuż wybrzeża [[Ocean Spokojny|Oceanu Spokojnego]]: od [[Aleuty|Aleutów]] (na zachód po [[Kiska]]) i środkowej [[Alaska|Alaski]] po północno-zachodni [[Meksyk]] (środkowa [[Kalifornia Dolna]] i [[Wyspy Coronado]]){{r|hm}}. [[Rozciągłość południkowa]] zasięgu ich występowania to około 32° (blisko 3550 km), od [[Zatoka Bristolska|Zatoki Bristolskiej]] na szerokości 59°N do Punta Abreojos na 27°N; jego [[rozciągłość równoleżnikowa]] to blisko 55° (między 179°W a 114°W){{r|geofeno}}. Zagęszczenie populacji ostrygojadów czarnych jest nierównomierne. Według danych z 2014 blisko 80% z nich gniazduje u wybrzeży Alaski i [[Kolumbia Brytyjska|Kolumbii Brytyjskiej]]{{r|assess}}. Większość zimuje jednak na południe od południowej Kolumbii Brytyjskiej{{r|hbw3}}.▼
▲== Zasięg występowania ==
<<...>>▼
▲Obszar występowania ostrygojadów czarnych rozciąga się wzdłuż wybrzeża [[Ocean Spokojny|Oceanu Spokojnego]]: od [[Aleuty|Aleutów]] (na zachód po [[Kiska]]) i środkowej [[Alaska|Alaski]] po północno-zachodni [[Meksyk]] (środkowa [[Kalifornia Dolna]] i [[Wyspy Coronado]]){{r|hm}}. [[Rozciągłość południkowa]] zasięgu ich występowania to około 32° (blisko 3550 km), od [[Zatoka Bristolska|Zatoki Bristolskiej]] na szerokości 59°N do Punta Abreojos na 27°N; jego [[rozciągłość równoleżnikowa]] to blisko 55° (między 179°W a 114°W){{r|geofeno}}. Zagęszczenie populacji ostrygojadów czarnych jest nierównomierne. Według danych z 2014
Obszar występowania ostrygojadów brunatnych podgatunku nominatywnego (populacji, która przez niektórych była wydzielana do podgatunku ''H. palliatus frazari'') i ostrygojadów czarnych nakłada się na odcinku około 480 km{{r|jehl}}. <<...>>
== Pożywienie ==
Ostrygojady czarne żywią się wyłącznie [[bezkręgowce|bezkręgowcami]] żyjącymi w [[Strefa pływów|strefie pływów]]. Szczególnie istotne w ich diecie są [[omułek|omułki]] (''Mytilus''), ślimaki żyjące na skałach (skałoczepy; między innymi ''[[Diadora aspera]]'' i czareczki, ''[[Puncturella]]''), ''[[Nucella]]'' ([[rozkolcowate]]), ''[[Littorina]]'' oraz [[chitony]] – ''[[Katharina tunicata]]'', ''[[Tonicella lineata]]'' i ''[[Mopalia]]''. Mimo że pod względem liczbowym największy udział w zdobyczy mają niewielkie ślimaki, to największy odsetek biomasy stanowią małże{{r|assess}}. <!-- (Hartwick 1976, Falxa 1992, Andres 1996)-->
<<...>>▼
▲<<...>>
== Ekologia i zachowanie ==
[[Plik:Black oystercatcher KEFJ (9027370802).jpg|thumb|Ostrygojad czarny w [[Park Narodowy Kenai Fjords|Parku Narodowym Kenai Fjords]] (południowa [[Alaska]])]]
Ostrygojady czarne gniazdują na skalistych wybrzeżach i wysepkach. Poza sezonem lęgowym przebywają na skalistych wybrzeżach oraz [[Watt (geografia)|wattach]]{{r|hbw3}}.
▲<<...>>
=== Preferencje środowiskowe ===
<<...>> W skali całego obszaru występowania ostrygojady czarne preferują skaliste wybrzeża w strefie pływów ze znacznymi różnicami poziomu wody. Ponieważ żywią się wyłącznie żyjącymi w tej strefie bezkręgowcami i są zależne od wybrzeża, stanowią [[gatunek wskaźnikowy]]{{r|assess}}. <<?...>> <!--W [[Zatoka Księcia Williama|Zatoce Księcia Williama]]-->
=== Tryb życia i zachowanie ===
Ostrygojady czarne są monogamiczne (również w znaczeniu społecznym), a stopień przywiązania zarówno do partnera, jak i miejsca gniazdowania jest stosunkowo wysoki{{r|movements}}. <<...>>
<<...>>
Linia 90 ⟶ 99:
=== Wysiadywanie i opieka nad młodymi ===
<<...>> [https://academic.oup.com/auk/article/101/3/525/5191279?login=true pisklaki]
== Status i zagrożenia ==
Linia 102 ⟶ 111:
<ref name=birdlife2>{{cytuj | url = http://datazone.birdlife.org/species/factsheet/blackish-oystercatcher-haematopus-ater | tytuł = Blackish Oystercatcher <em>Haematopus ater</em> | opublikowany = BirdLife International | data dostępu = 21 czerwca 2022}}</ref>
<ref name=ioc>{{cytuj stronę | url = https://www.worldbirdnames.org/bow/buttonquail/ | autor = F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.) | tytuł = Buttonquail, thick-knees, sheathbills, plovers, oystercatchers, stilts, painted-snipes, jacanas, Plains-wanderer, seedsnipes | opublikowany = IOC World Bird List (v12.1) | data = 1 lutego 2022 | data dostępu = 21 czerwca 2022}}</ref>
<ref name=hbw3>{{cytuj | autor = red.: del Hoyo, J.; Elliott, A.; Sargatal, J. | tytuł = Handbook of the Birds of the World | wolumin = 3. Hoatzin to Auks | wydawca = Lynx Edicions | miejsce = Barcelona | data = 1996 | s =
<ref name=hbwcheck6>{{cytuj | url = http://datazone.birdlife.org/userfiles/file/Species/Taxonomy/Handbook%20of%20the%20Birds%20of%20the%20World%20and%20BirdLife%20International%20Digital%20Checklist%20of%20the%20Birds%20of%20the%20World_Version_6.pdf | autor = HBW and BirdLife International | data = grudzień 2021 | tytuł = Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 | data dostępu = 28 czerwca 2022 | s = 107}}</ref>
<ref name=clements>{{cytuj | autor = Clements, J.
<ref name=hm>{{cytuj | url = https://www.aviansystematics.org/4th-edition-checklist?viewfamilies=50#footnote_10 | autor = red.: Edward C. Dickinson & Les Christidis | rozdział = HAEMATOPODIDAE - Oystercatchers and Ibisbill (2:13) | tytuł = Howard and Moore Complete Checklist of the birds of the World | wydanie = 4 | wolumin = 2 | data = 2014 | data dostępu =
<ref name=nature>{{Cytuj | autor = W. Jetz, G. H. Thomas, J. B. Joy, K. Hartmann, A. O. Mooers | tytuł = The global diversity of birds in space and time |czasopismo = Nature |data = 2012 | issn = 0028-0836 | wolumin = 491 | numer = 7424 | s = 444–448 | doi = 10.1038/nature11631 | język = en | data dostępu = 20 czerwca 2022 | url = https://web.archive.org/web/20211008210253/http://timetree.org/api/widget/citation_data/2439}}</ref>
<ref name=statusC>{{cytuj | autor = Senfeld, T., Shannon, T.J., van Grouw, H., Paijmans, D.M., Tavares, E.S., Baker, A.J., Lees, A.C. & Collinson, J.M. | data = 2020 | tytuł = Taxonomic status of the extinct Canary Islands Oystercatcher <em>Haematopus meadewaldoi</em> | czasopismo = Ibis | wolumin = 162 | s = 1068-1074 | doi = 10.1111/ibi.12778}}</ref>
Linia 112 ⟶ 122:
<ref name=geofeno>{{cytuj | autor = L'Hyver, M.-A. & E. H. Miller | data = 1991 | tytuł = Geographic and local variation in nesting phenology and clutch size of the black oystercatcher | czasopismo = Condor | wolumin = 93 | s = 892-903}}</ref>
<ref name=bcCA>{{cytuj | url = https://a100.gov.bc.ca/pub/eswp/ | autor = B.C. Conservation Data Centre | data = 2006 | tytuł = Species Summary: <em>Haematopus bachmani</em> | opublikowany = British Columbia Ministry of Environment | data = 25 czerwca 2022}}</ref>
<ref name=campbell>{{cytuj | url = https://books.google.pl/books?id=U1TRsth_9j0C | autor = Campbell, R.W., N.K. Dawe, I. McTaggart-Cowan, J.M. Cooper, G.W. Kaiser & M.C.E. McNall | data = 1990 | tytuł = The Birds of British Columbia | wolumin = 2. Nonpasserines: Diurnal Birds of Prey through Woodpeckers | wydawca = Royal British Columbia Museum | miejsce = Victoria, BC | s = 125–126}}</ref>
<ref name=movements>{{cytuj | autor = Matthew Johnson, Peter Clarkson, Michael I. Goldstein, Susan M. Haig, Richard B. Lanctot, David F. Tessler, Denny Zwiefelhofer | tytuł = Seasonal Movements, Winter Range use, and Migratory Connectivity of the Black Oystercatcher | czasopismo = The Condor | wolumin = 112 | wydanie = 4 | data = 2010 | s = 731–743 | doi = 10.1525/cond.2010.090215}}</ref>
<ref name=></ref>
<ref name=></ref>
<ref name=></ref>
<ref name=></ref>
| |||