Klasno: Różnice pomiędzy wersjami

Klasno jako osada izraelicka powstała po wydaniu przez króla [[Zygmunt August|Zygmunta Augusta]] w [[1525]] roku zakazu osiedlania się Żydów w Wieliczce. Zakaz ten potwierdzano kilkukrotnie w kolejnych dziesięcioleciach i utrzymywano go do roku 1867. Zakaz wiązał się z chęcią wyeliminowania lub ograniczenia udziału Żydów w handlu solą z wielickiej [[żupa solna|żupy]], ale i np. w wyszynku gorzałki.

Klasno stało się z czasem lokalnym ośrodkiem życia społeczności żydowskiej liczącej pod koniec [[XVIII wiek]]u ok. 200-300 osób, w drugiej połowie [[XIX wiek]]u około 600 osób. Utrzymywała tu ona dwie świątynie (zob. [[Stara Synagoga w Wieliczce]], [[Żydowskażydowska modlitewnia w Wieliczce (ul. Wiejska)]], najprawdopodobniej wraz z [[cheder]]em, [[mykwa|mykwę]] oraz przytułek, a żydowscy mieszkańcy prowadzili m.in. młyn, browar, gorzelnię, garbarnię i piekarnię.

W roku 1878 zabudowę Klasna strawił pożar, co w połączeniu ze zniesieniem zakazu osiedlania się Żydów w Wieliczce, na mocy konstytucji Austro-Węgier z 1867 r., doprowadziło do przeniesienia się znacznej części ludności żydowskiej do centrum Wieliczki, o czym świadczy choćby budynek dawnej [[Synagoga w Wieliczce (ul. Seraf 11)|synagogi przy ul. Seraf]]. [[1 stycznia]] [[1934]] r. Klasno zostało włączone w granice administracyjne Wieliczki<ref>{{Dziennik Ustaw|1934|23|174}}</ref>.

W latach 1939-1942 na terenie Klasna i w okolicach wielickiego Rynku niemieccy okupanci skoncentrowali ludność żydowską z okolicznych miejscowości, w tym Krakowa, Podgórza, Dobczyc, Gdowa itd. W szczytowym momencie przebywało tu od 7000 do 11000 Żydów. Choć istniał taki plan, getta rozumianego jako zamknięta dzielnica mieszkaniowa dla Żydów w Wieliczce jednak nie utworzono, ponieważ w sierpniu 1942 r. większość zgromadzonych tu Żydów wywieziono do obozów w [[Obóz zagłady w Bełżcu|Bełżcu]], Stalowej Woli i Płaszowie. Część rozstrzelano na terenie [[cmentarz żydowski w Wieliczce|cmentarza żydowskiego w Wieliczce (Grabówkach)]] i w [[Puszcza Niepołomicka|Puszczy Niepołomickiej]].