Portatyl: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Winnetou14 (dyskusja | edycje) →Zobacz też: drobne merytoryczne |
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
||
Linia 3:
Ołtarze tego typu upowszechniły się za czasów króla Franków i cesarza rzymskiego [[Karol Wielki|Karola Wielkiego]] i posiadali je w swoich skarbach praktycznie wszyscy książęta. Używano ich nie tylko w podróżach, ale także na wojnę i na polowania, często wraz z kaplicami przenośnymi. Ołtarz taki zwykle nazywano "kamieniem świętym" i służył w czasie podróży do sprawowania liturgii mszalnej. W późniejszym okresie ołtarz ten zastąpił zestaw miniaturowych sprzętów mszalnych wykorzystywanych przez [[kapelan]]ów wojskowych lub duchownych przynoszących sakrament chorych tzw. [[wiatyk]]<ref name="dwa">{{cytuj stronę|url=http://papiez.polska.pl/archiwa/gallery,Brewe_Benedykta_XIII_zezwalajace_Janowi_Radziwillowi_na_urzadzenie_oltarza_podroznego_z_dnia_28_XII_1727_roku,gid,164813,cid,540.htm?body=desc|tytuł=Brewe Benedykta XIII zezwalające Janowi Radziwiłłowi na urządzenie ołtarza podróżnego z dnia 28 XII 1727 roku|praca=Archiwum Główne Akt Dawnych, Zbiór dokumentów pergaminowych, sygn. 8328.|opublikowany=polska.pl|data dostępu=2010-12-28}}</ref>. Prawdopodobnie używany także przez pierwszych Piastów w Polsce, w związku ze stosunkowo rzadką siecią kościołów<ref name="jeden"/>. Od [[XIII wiek]]u portatylami dysponowali głównie duchowni, a posiadanie ich przez osoby świeckie wymagało specjalnego przywileju<ref name="dwa"/>.
Ołtarze tego typu składały się z niewielkiej, czworobocznej kamiennej płyty zaopatrzonej w uchwyty przydatne w podróży. W X wieku portatyle wytwarzane były także z [[kryształ górski|kryształu górskiego]] w metalowej oprawie, a także ze szkła szafirowego, drewna, macicy perłowej i podobnych materiałów. Płyta ozdabiana była napisami, płaskorzeźbami, rysunkami wyrytymi w kamieniu lub kruszcowej oprawie. Zgodnie z regułami na portatyl powinien być wykonany z jednolitej bryły kamienia na tyle grubej, aby w środku znalazło się miejsce na relikwie, a na nim [[kielich (naczynie)|kielich]] i [[hostia]], ale i puszka z [[komunikant]]ami do konsekracji. Do wnętrza ołtarzyka prowadziło wyżłobienie do otworu symbolizującego grób ''sepulchrum'', umieszczone pośrodku ołtarza, a zamykane płytą kamienną ''sigillum'' zamocowaną za pomocą poświęconego [[cement]]u. Na płycie dodatkowo odciskana była lakowa [[pieczęć]] [[biskup]]ia. Dodatkowo od spodu portatylu zamieszczano informacje o fundatorze, dacie konsekracji i imiona świętych, których relikwie umieszczono w ołtarzyku<ref name="dwa"/>.
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
==Zobacz też==
| |||