Robert Kajanus: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m WP:SK, drobne redakcyjne, linki zewnętrzne |
Michał Ski (dyskusja | edycje) m →Twórczość: int. |
||
| (Nie pokazano 18 wersji utworzonych przez 11 użytkowników) | |||
Linia 1:
{{Artysta muzyczny infobox
|nazwa = Robert Kajanus
'''Robert Kajanus''' (ur. [[2 grudnia]] [[1856]] w [[Helsinki|Helsinkach]], zm. [[6 lipca]] [[1933]] tamże) − [[Finlandia|fiński]] [[kompozytor]] i [[dyrygent]]{{r|Orgelbrand}}.▼
|nazwa oryginalna =
|zdjęcie = Robert Kajanus (cropped).jpg
|opis zdjęcia =
|alt zdjęcia =
|imię i nazwisko =
|pseudonim =
|data urodzenia = [[2 grudnia]] [[1856]]
|miejsce urodzenia = [[Helsinki]]
|pochodzenie = [[Finowie|fińskie]]
|data śmierci = [[6 lipca]] [[1933]]
|miejsce śmierci = [[Helsinki]]
|instrument =
|typ głosu =
|gatunek = [[muzyka poważna]]
|zawód = [[kompozytor]], [[dyrygent]]
|aktywność =
|wydawnictwo =
|powiązania =
|współpracownicy =
|wyróżniony instrument =
|zespół =
|odznaczenia = {{order|OBR|R1}} {{order|OŚO|K1}} {{order|LH}} {{order|OPA|O}} {{order|KOW|K2}} {{order|ODD|K}} {{order|OTG|K}} {{order|HU-OZ|3CKK}}
|faksymile =
|opis faksymile =
|commons = Category:Robert Kajanus
|www =
}}
▲'''Robert Kajanus''' (ur. [[2 grudnia]] [[1856]] w [[Helsinki|Helsinkach]], zm. [[6 lipca]] [[1933]] tamże{{r|encmuz}}{{r|baker}}{{r|harvard}})
== Życiorys ==
Uczył się w konserwatorium w [[Helsinki|Helsinkach]] u Richarda Faltina (kompozycja) i Gustafa Niemanna (skrzypce){{r|encmuz}}{{r|baker}}. W latach 1877–1879 studiował w konserwatorium w [[Lipsk]]u u [[Carl Reinecke|Carla Reineckego]] (kompozycja), [[Hans Richter (dyrygent)|Hansa Richtera]] (dyrygentura) i [[Salomon Jadassohn|Salomona Jadassohna]] (teoria){{r|encmuz}}{{r|baker}}. Od 1879 do 1880 roku przebywał w [[Paryż]]u, gdzie był uczniem [[Johan Svendsen|Johana Svendsena]]{{r|encmuz}}{{r|baker}}{{r|harvard}}. Przez krótki czas przebywał w [[Lipsk]]u i [[Drezno|Dreźnie]]{{r|encmuz}}{{r|harvard}}, następnie w 1882 roku wrócił do Helsinek{{r|encmuz}}{{r|baker}}. W 1882 roku zorganizował towarzystwo orkiestrowe, które prowadził do swojej śmierci w 1933 roku{{r|encmuz}}{{r|baker}}{{r|harvard}}. Z zespołem tym dokonał w 1888 roku fińskiego prawykonania ''[[IX symfonia Beethovena|IX symfonii]]'' [[Ludwig van Beethoven|Ludwiga van Beethovena]], a w 1900 roku dał koncert na [[Wystawa światowa|wystawie światowej]] w [[Paryż]]u{{r|encmuz}}. Od 1897 do 1926 roku kierował wydziałem muzyki [[Uniwersytet Helsiński|Uniwersytetu Helsińskiego]]{{r|encmuz}}{{r|baker}}{{r|harvard}}, od 1908 roku był [[profesor]]em tej uczelni{{r|encmuz}}{{r|harvard}}. Był członkiem dyrekcji Fińskiej Opery Narodowej (od 1916), prezesem Związku Kompozytorów Fińskich (od 1917) i przewodniczącym komisji muzycznej rządu fińskiego (od 1918){{r|encmuz}}. Fundował prywatne stypendia dla fińskich muzyków, przyjaźnił się też z [[Jean Sibelius|Jeanem Sibeliusem]], u którego w 1892 roku zamówił utwór ''En Saga''{{r|encmuz}}. W latach 1930–1933 dokonał w [[Londyn]]ie wraz z [[London Symphony Orchestra]] szeregu nagrań fonograficznych utworów orkiestrowych Sibeliusa{{r|encmuz}}, w tym pierwszych nagrań jego ''I'' i ''II Symfonii''{{r|baker}}.
== Odznaczenia ==
{{Przypisy|przypisy=▼
* [[Order Białej Róży Finlandii|Kawaler I Klasy Orderu Białej Róży]] (1926, Finlandia){{r|kb}}
* [[Order Świętego Olafa|Kawaler I Klasy Orderu Świętego Olafa]] (1923, Norwegia){{r|kb}}
* [[Legia Honorowa|Kawaler Orderu Legii Honorowej]] (1924, Francja){{r|kb}}
* [[Order Palm Akademickich|Oficer Orderu Palm Akademickich]] (1907, Francja){{r|fsk}}
* [[Order Wazów|Kawaler Orderu Wazów]] (1925, Szwecja){{r|kb}}
* [[Order Danebroga|Kawaler Orderu Danebroga]] (1926, Dania){{r|kb}}
* [[Order Trzech Gwiazd|Kawaler Orderu Trzech Gwiazd]] (1926, Łotwa){{r|kb}}
* [[Order Zasługi (Węgry)|Order Zasługi II Klasy]] (1929, Węgry){{r|kb}}
== Twórczość ==
W historii muzyki fińskiej zapisał się jako jeden z pierwszych twórców dopracowanych warsztatowo dużych form orkiestrowych i wokalno-instrumentalnych, pomimo że tworzył niewiele{{r|encmuz}}. Jego muzyka, osadzona w [[muzyka romantyczna|późnoromantycznej]] tradycji{{r|encmuz}}, podejmowała tematykę [[szkoły narodowe w muzyce|narodową]]{{r|encmuz}}{{r|harvard}}. Twórczość Kajanusa utorowała drogę działalności muzycznej [[Jean Sibelius|Jeana Sibeliusa]], którego wspierał w początkach jego kariery{{r|encmuz}}{{r|harvard}}.
== Wybrane kompozycje ==
(na podstawie materiałów źródłowych{{r|encmuz}})
{{Układ wielokolumnowy | liczba = 3 |szerokość=300px|
=== Utwory orkiestrowe ===
* ''In memoriam'' (1878)
* poemat symfoniczny ''Kullervo'' (1881)
* poemat symfoniczny ''Aino'' (1885)
* 2 rapsodie fińskie (I 1882, II 1889)
* ''Marsza żałobny'' (1884)
* suita ''Sommarminnen'' (1896)
* ''Sinfonietta'' (1915)
* ''Uwertura'' (1926)
* ''Impromptu'' (1926)
* ''Suita F-dur'' na orkiestrę smyczkową (1930)
* ''Wariacje na temat fińskiej pieśni'' (1931)
=== Utwory kameralne ===
* ''Sonata'' na skrzypce i fortepian (1876)
* ''Etiuda koncertowa'' na harfę (1914)
=== Utwory wokalno-instrumentalne ===
* ''Suomen päivä'' (1917)
* ''Muzyka żałobna i pieśń bohaterska'' (1918)
}}
<references>
<ref name=baker>{{Cytuj książkę | tytuł = Baker’s Biographical Dictionary of Musicians| wydawca = Schirmer Books| tom = Volume 3 Haar–Levi| miejsce = New York| rok = 2001| isbn = 978-0-02-865528-4| strony = 1806}}</ref>
<ref name=encmuz>{{Cytuj książkę |tytuł = Encyklopedia Muzyczna PWM| wydawca = Polskie Wydawnictwo Muzyczne| tom = 5. Część biograficzna klł| miejsce = Kraków| rok = 1997| isbn = 978-83-224-3303-4| strony = 11}}</ref>
<ref name=harvard>{{Cytuj książkę |tytuł = The Harvard Biographical Dictionary of Music |wydawca = Harvard University Press |miejsce = Cambridge |rok = 1996 |isbn = 0-674-37299-9 |strony = 434}}</ref>
<ref name="kb">{{Cytuj stronę | url = https://kansallisbiografia.fi/kansallisbiografia/henkilo/1433 | tytuł = Kajanus, Robert (1856 - 1933) | autor = Seija Lappalainen | data = 2001-09-06 | praca = Kansallisbiografia | opublikowany = kansallisbiografia.fi | język = fi | data dostępu = 2023-09-28}}</ref>
<ref name="fsk">{{Cytuj książkę | tytuł = Finlands Statskalender för året 1908 | miejsce = Helsingfors | data = 1908 | strony = 239 | język = sv | data dostępu = 2023-09-28 | url = https://books.google.dk/books?newbks=1&newbks_redir=0&ovdme=1&hl=pl&id=YupPAQAAMAAJ&dq=Kajanus%2C+Robert+officier+de+l%E2%80%99Instruction+publique&focus=searchwithinvolume&q=Kajanus%2C+Robert+}}</ref>
</references>
== Linki zewnętrzne ==
* {{IMSLP|id=Kajanus, Robert}}
* {{AllMusic|id=mn0001240602|tytuł=Robert Kajanus}}
{{Kontrola autorytatywna}}
{{
[[Kategoria:Fińscy dyrygenci]]
[[Kategoria:Fińscy kompozytorzy]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1856]]
[[Kategoria:Zmarli w 1933]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Helsinkach]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Białej Róży Finlandii]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Świętego Olafa]]
[[Kategoria:Kawalerowie Legii Honorowej]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Palm Akademickich]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Wazów]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Danebroga]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Trzech Gwiazd]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi (Węgry)]]
| |||