Kirkjubøargarður: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m int. |
|||
| (Nie pokazano 35 wersji utworzonych przez 24 użytkowników) | |||
Linia 1:
{{Budynek infobox
|nazwa = Kirkjubøargarður
|nazwa oryginalna =
|zabytek =
|zdjęcie = Kirkjubøur.6.jpg
|opis zdjęcia = Kirkjubøargarður w lutym [[2007]]
|alt zdjęcia =
|państwo = FRO
|miejscowość = [[Kirkjubøur]]
|adres = Kirkjubøargarður<br />FO-175 Kirkjubøur
|typ budynku = Drewniana chata rybacka
|styl architektoniczny =
|architekt =
|inwestor =
|wysokość całkowita =
|wysokość do dachu =
|kondygnacje = Dwie (parter i poddasze)
|powierzchnia użytkowa =
|rozpoczęcie budowy =
|ukończenie budowy = [[XI wiek]]
|przebudowy = Dobudowanie Loftstovan ([[XII wiek]])<br />Dobudowanie Stórastovan ([[1772]])<br />Częste remonty przez schodzące z gór lawiny.
|zniszczono =
|odbudowano =
|pierwszy właściciel = Osadnicy wikińscy ([[XI wiek]])
|kolejni właściciele = Episkopat Wysp Owczych ([[XI wiek]]-ok. [[1538]])<br />Własność [[król]]a Danii (ok. [[1538]]–[[1550]])<br />[[Rodzina Patursson]] ([[1550]]–dziś)
|właściciel =
|plan budynku =
|kod mapy = FRO
|współrzędne = 61°57′21″N 6°47′36″W
|commons =
|www = http://www.patursson.com
}}
'''Kirkjubøargarður''' – drewniana chata rybacka położona na [[Wyspy Owcze|Wyspach Owczych]]. Jest jednym z najstarszych, stale zamieszkałych budynków z drewna na świecie, jedna z jej części datowana jest na [[XI wiek]]<ref name="Patursson">{{cytuj stronę | url = http://www.patursson.com/uk/uttan01.html | tytuł = Kirkjubøur - Bóndagarðurin | data dostępu = 2009-11-20 | autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = en fo | archiwum = https://web.archive.org/web/20081121224124/http://www.patursson.com/uk/uttan01.html | zarchiwizowano = 21 listopada 2008 }}</ref>. Dziś należy do [[rodzina Patursson|rodziny Patursson]]. Budynek ten położony jest we [[wieś|wsi]] [[Kirkjubøur]].
Jej nazwa oznacza z [[język farerski|języka farerskiego]] ''Dziedziniec Kirkjubøur''. Znana jest także pod nazwą ''Dom Królewski''.
==Historia==▼
▲== Historia ==
[[Plik:Kirkjubour-bondegard.jpg|mały|skaluj|lewo|Nowe drzwi, stworzone przez Jóannesa Paturssona]]
Początek istnienia Kirkjubøargarður datowany jest na ok. [[1100]] rok<ref name="Patursson"/>. Mówi się, że tak, jak wiele innych domostw na Wyspach Owczych został zbudowany z drewna dryftowego, przybyłego z okolic [[Norwegia|Norwegii]]<ref name="Przewodnik1">{{cytuj książkę |nazwisko = Hoydal | imię = Gunnar | autor link = | inni = Ólavur Frederiksen (zdjęcia), tłumaczenie na angielski: Michael Reveal, Roy Philbrow, Kristianna Winther Poulsen, Halgir Winther Nagata i Claire Thomsen | tytuł = Tourist Guide Faroe Islands 2008 | url = | wydanie = | wydawca = [www.sansir.fo Pf. Sansir] | miejsce = [[Thorshavn|Tórshavn]] | data = | rok = 2008 | miesiąc = | strony = 38-39 | rozdział = ''Tórshavn and southern Streymoy with surrounding islands'' | adres rozdziału = | nazwisko r = | imię r = | autor r link = | tom = | tytuł tomu = | część = | tytuł części = | seria = | id = | isbn = | oclc = | doi = | cytat = | język = en | data dostępu = }}</ref>. Niewiele później, około roku [[1100]] miejsce to stało się siedzibą [[Diecezja farerska|biskupów Wysp Owczych]]. Urzędy sprawować tam miało 33 [[biskup]]ów<ref name="Przewodnik2">{{cytuj książkę |nazwisko = Jakubowski | imię = Marcin | autor = | autor link = | nazwisko2 = Loos | imię2 = Marek | autor2 = | autor link2 = | inni = Dorota Jakubowska (opracowanie kartograficzne) | tytuł = Wyspy Owcze, Przewodnik Turystyczny | url = | wydanie = | wydawca = PCIT TRAMP | miejsce = [[Szczecin]] | data = | rok = 2003 | miesiąc = | strony = 62-64 | rozdział = ''Streymoy'' | adres rozdziału = | nazwisko r = | imię r = | autor r = | autor r link = | nazwisko2 r = | imię2 r = | autor2 r = | autor r2 link = | tom = |tytuł tomu = | część = | tytuł części = | seria = | id = | isbn = 83-913526-3-3 | oclc = | doi = | cytat = | język = pl | data dostępu = }}</ref>. Późniejszy [[władcy Norwegii|król Norwegii]], [[Sverre Sigurdsson]], pobierał nauki u duchownych w Kirkjubøargarður<ref name="Przewodnik2"/>.
Pierwsza rozbudowa Kirkjubøargarður miała miejsce w [[XII wiek]]u, kiedy dobudowano dodatkowe pomieszczenie na poddaszu<ref name="Patursson2">{{cytuj stronę | url = http://www.patursson.com/uk/innan_02.html | tytuł = Kirkjubøur - Loftstova | data dostępu = 2009-11-20 | autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = en fo | archiwum = https://web.archive.org/web/20090106141233/http://www.patursson.com/uk/innan_02.html | zarchiwizowano = 6 stycznia 2009 }}</ref>. Tam właśnie, najprawdopodobniej biskup [[Erlandur]] napisał swój [[List Owczy]], najstarszy dziś dokument na Wyspach Owczych, pochodzący z [[1298]] roku<ref name="Patursson2"/>.
W [[1538]] roku rozpoczęła się na [[archipelag]]u [[reformacja|reformacja kościoła]]. [[Władcy Danii|Król duński]], [[Chrystian III Oldenburg]] zawładnął wszystkimi dobrami [[katolicyzm|katolickich]] duchownych, w tym także gospodarstwem Kirkjubøargarður - do dziś największym ze wszystkich na Wyspach Owczych. Kler usunięto, a w roku [[1550]] zamieszkała tam [[rodzina Patursson]]<ref name="Patursson"/>. Od tamtej pory familia ta dzierżawi dom i jego okolicę, własność ta przechodzi z [[ojciec|ojca]] na najstarszego [[syn]]a. Po uzyskaniu [[autonomia|autonomii]] przez Wyspy Owcze, w roku [[1948]], właścicielem gruntów stał się [[Løgting]] - farerski [[parlament]].
==Zobacz też==▼
*[[Kirkjubøur]]▼
*[[Rodzina Patursson]]▼
Ostatnią, jak dotąd, większą modernizację budynku przeprowadzono w roku 1772, kiedy dobudowano do niego nowe pomieszczenie<ref name="Patursson3">{{cytuj stronę | url = http://www.patursson.com/uk/innan_03.html | tytuł = Kirkjubøur - Stórastova | data dostępu = 2009-11-20 | autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = en fo | archiwum = https://web.archive.org/web/20090106135213/http://www.patursson.com/uk/innan_03.html | zarchiwizowano = 6 stycznia 2009 }}</ref>. W roku [[1833]] sztorm zmył boczne drzwi, wychodzące z tego pomieszczenia. Nowe, na wzór starych, stworzył w [[1907]] roku Jóannes Patursson<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.patursson.com/uk/uttan03.html | tytuł = Kirkjubøur - Útskorðin hurð | data dostępu = 2009-11-20 | autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = en fo | archiwum = https://web.archive.org/web/20090106135637/http://www.patursson.com/uk/uttan03.html | zarchiwizowano = 6 stycznia 2009 }}</ref>.
==Linki zewnętrzne==▼
*[http://www.patursson.com/ Oficjalna strona rodziny Patursson]▼
== Walory turystyczne ==
Obecnie Kirkjubøargarður, poza tym, że jest budynkiem mieszkalnym, działa również, jako [[muzeum]], otwarte niemal codziennie. Znajdują się tam następujące obiekty:
* Roykstova (''Pokój Dymny'') - najstarsze pomieszczenie w budynku, pochodzi z [[XI wiek]]u. Znajduje się w nim m.in. stół z roku [[1895]], który przypłynął po rozbiciu się [[Niemcy|niemieckiego]] statku<ref name="Patursson4">{{cytuj stronę | url = http://www.patursson.com/uk/innan_01.html | tytuł = Kirkjubøur - Roykstova | data dostępu = 2009-11-20 | autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = en fo | archiwum = https://web.archive.org/web/20070222233946/http://www.patursson.com/uk/innan_01.html | zarchiwizowano = 22 lutego 2007 }}</ref>. Jest tam także popiersie [[Jóannes Patursson|Jóannesa Paturssona]]<ref name="Przewodnik2"/>.
* Loftstova (''Pokój na Poddaszu'') - pomieszczenie to pochodzi z [[XII wiek]]u, z czasów, gdy pieczę nad budynkiem i okolicą sprawowali biskupi Wysp Owczych. Paturssonowie przekształcili go w domową bibliotekę<ref name="Patursson2"/>. Obecny kształt pomieszczenia został nadany w [[XVIII wiek]]u, po zniszczeniu go przez lawinę<ref name="Przewodnik2"/>.
* [[Stórastovan|Stórastova]] (''Duży pokój'') - najnowsze pomieszczenie w Kirkjubøargarður, pochodzi z roku [[1772]]. Zostało ono umeblowane antykami z [[XVII wiek]]u, ale jednym z ciekawszych obiektów jest [[pianino]] ''Hornung and Møller'' z [[1858]] roku<ref name="Patursson3"/>.
* Opodal znajdują się dwa inne zabytki - [[Katedra św. Magnusa w Kirkjubøur|Katedra Magnusa]] oraz [[Kościół św. Olafa w Kirkjubøur|Kościół św. Olava]]. Prócz tego niedaleko znajduje się niewielka [[kawiarnia]] ''Graðskaffi''<ref name="Przewodnik2"/>.
== Ludzie urodzeni lub mieszkający w Kirkjubøargarður ==
{|align=right
|[[Plik:Joannes Patursson.jpg|thumb|220px|right|Jóannes Patursson]]
|}
* [[Sverre Sigurdsson]] (ur. [[1145]]/[[1151|51]] - zm. [[9 marca]] [[1202]]) – [[władcy Norwegii|król Norwegii]], który pobierał nauki w Kirkjubøur. Spędził na Wyspach Owczych czas od swego urodzenia do roku [[1176]].
* Biskup [[Erlendur]] (ur. ? w [[Bergen]] - zm. [[13 czerwca]] [[1308]] w Kirkjubøur) - biskup archipelagu od [[1269]] roku do swej śmierci. Jest uznawany za twórcę najstarszego dokumentu na Wyspach Owczych - [[List Owczy|Listu Owczego]] z [[1298]] roku. Człowiek ten był inicjatorem budowy [[Katedra św. Magnusa w Kirkjubøur|Katedry Magnusa]], położonej niedaleko Kirkjubøargarður. Zmarł przed ukończeniem projektu, którego nie wznowiono po jego śmierci.
* [[Pætur Jákupsson]] - [[Premierzy Wysp Owczych|premier Wysp Owczych]] w latach [[1588]]–[[1601]]. Pochodził z [[Suðuroy]]. Gospodarstwo Kirkjubøargarður było na krótko jego własnością.
* [[Helena Patursson|Súsanna Helena Patursson]] (ur. [[27 sierpnia]] [[1864]] w Kirkjubøur - zm. [[15 grudnia]] [[1916]] tamże) - uznawana za pierwszą [[Feminizm|feministkę]] na Wyspach Owczych. Skupiała się głównie na aktywizacji politycznej kobiet. Stworzyła pierwsze czasopismo pisane w jej języku narodowym, przeznaczone głównie dla kobiet - ''Oyggjarnar'' w [[1905]] roku. Stworzyła też pierwsze [[dramat|sztuki teatralne]] w [[język farerski|języku farerskim]].
* [[Jóannes Patursson]] (ur. [[6 maja]] [[1866]] w Kirkjubøur - zm. [[2 sierpnia]] [[1946]] tamże) - poeta i polityk, jeden z najbardziej zasłużonych ludzi w walce o odrębność Wysp Owczych i aktywizację ruchów politycznych na tymże archipelagu. Jedna z
* głównych postaci tzw. [[Spotkanie Wigilijne|Spotkania Wigilijnego]] w [[1888]] roku, gdzie powstał Narodowy Ruch Wysp Owczych.
* [[Sverre Patursson]] (ur. [[22 września]] [[1871]] w Kirkjubøur - zm. [[10 listopada]] [[1960]] tamże) - pisarz i ornitolog. Był także dziennikarzem, założył czasopismo ''Fuglaframi'' w [[1898]] roku, które wydawano do [[1902]].
* [[Erlendur Patursson]] (ur. [[20 sierpnia]] [[1913]] w Kirkjubøur - zm. [[16 czerwca]] [[1986]] tamże) - pisarz i polityk. Od [[1940]] roku członek [[Republika (Wyspy Owcze)|Tjóðveldisflokkurin]], wchodził w skład parlamentu Wysp Owczych, a potem w skład [[Folketinget|Folketingu]], jako jeden z dwóch przedstawicieli archipelagu. Był pomysłodawcą [[Dom Nordycki|Domu Nordyckiego]] na Wyspach Owczych.
* [[Tróndur Patursson]] (ur. [[1 maja]] [[1944]] w Kirkjubøur) - poeta, rzeźbiarz, malarz i podróżnik. Wraz z [[Tim Severin|Timem Severinem]] odbył liczne podróże, między innymi śladami [[Brendan Żeglarz|św. Brendana]]. Kształcił się w [[Norwegia|Norwegii]].
▲== Zobacz też ==
▲* [[Kirkjubøur]]
* [[Kościół św. Olafa w Kirkjubøur|Kościół św. Olava w Kirkjubøur]]
* [[Katedra św. Magnusa w Kirkjubøur|Katedra Magnusa]]
▲* [[Rodzina Patursson]]
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
▲== Linki zewnętrzne ==
▲* [http://www.patursson.com/ Oficjalna strona rodziny Patursson i zabytków Kirkjubøur]
[[Kategoria:Zabytki Wysp Owczych]]
[[Kategoria:Budynki mieszkalne]]
[[Kategoria:Chaty]]
| |||