Wikipedia

Verulamium: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m →‎Historia: drobne merytoryczne
m -wątpliwe (wszystkie dostępne mi źródła, m.in. The Oxford Dictionary of the Classical World [do tych podanych w przypisach niestety nie mam dostępu], jednogłośnie podają, że stolicami były Camulodunum (Colchester), a później Londinium; "municipium" to kategoria miast w starożytnym Rzymie; Verulamium było stolicą jednego z plemion brytyjskich przed okupację rzymską - być może autor przeinaczył)
 
(Nie pokazano 27 wersji utworzonych przez 14 użytkowników)
Linia 1:
[[GrafikaPlik:StAlbansMosaicsStAlbansRomanWall-PS01PS02.JPG|thumb|right|Mozaikowa posadzkaFragment zmurów hypocaustummiejskich]]
'''Verulamium''' – rzymskie miasto znajdujące się na obszarze obecnego miasta [[St Albans]] w hrabstwie [[Hertfordshire]] w [[Anglia|Anglii]] ([[Wielka Brytania]]). Miasto położone było nad rzeką [[Ver (Angliarzeka)|Ver]]. Verulamium to było największym obok [[Londinium]] ośrodkiem rzymskim w [[Brytania|Brytanii]] i od ok. [[60]] było stolicą (''municipium'') rzymskiej Brytanii.<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=McIntosh|imię=Jane |tytuł=Handbook of Life in Prehistoric Europe|wydawca=Oxford University Press US|data=2009|strony=158|isbn=0195384768}}</ref><ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Bédoyère|imię=Guy de la |tytuł=Roman towns in Britain|wydawca=Rowman & Littlefield|data=1992|seria=English heritage|strony=31|isbn=9780713468939}}</ref>.▼
[[Grafika:StAlbansRomanWall-PS02.JPG|thumb|right|Fragment murów miejskich]]
▲'''Verulamium''' rzymskie miasto znajdujące się na obszarze obecnego miasta [[St Albans]] w hrabstwie [[Hertfordshire]] w [[Anglia|Anglii]] ([[Wielka Brytania]]). Miasto położone było nad rzeką [[Ver (Anglia)|Ver]]. Verulamium to było największym obok [[Londinium]] ośrodkiem rzymskim w [[Brytania|Brytanii]] i od ok. [[60]] było stolicą (''municipium'') rzymskiej Brytanii.<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=McIntosh|imię=Jane |tytuł=Handbook of Life in Prehistoric Europe|wydawca=Oxford University Press US|data=2009|strony=158|isbn=0195384768}}</ref><ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Bédoyère|imię=Guy de la |tytuł=Roman towns in Britain|wydawca=Rowman & Littlefield|data=1992|seria=English heritage|strony=31|isbn=9780713468939}}</ref>
 
Miasto zyskało swoją wysoką pozycję w rzymskiej Brytanii ze względu na strategiczne położenie na przecięciu głównych dróg: tzw. ''Walting Street'' -– łączącej Londinium (dzis. Londyn) z Towcester, poprzez Sulloniacis (dzis. Bockley Hill), Verulamium i Durocobrius (dzis. [[Dunstable]]) oraz Verulamium z [[Camulodunum]] (dzis. [[Colchester]]) przez Canonium (dzis. Kelvedon).<ref name="stahist">{{cytuj książkę|nazwisko=Freeman|imię=Mark|tytuł=St Albans. A history|wydawca=Carnegie Publishing Ltd|miejsce=Lancaster|data=2008|strony=16-17|isbn=978-1-85936-190-0}}</ref>.
 
Wcześniej, przed rzymskim podbojem, było znane jako [[Verlamion]]<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Niblett|imię=Rosalind|tytuł=Alban'sAlban’s buried towns: an assessment of St Albans' archaeology up to AD 1600|wydawca=Oxbow Books przy współpracy z English Heritage|data=2005|strony=24|isbn=1842171496|nazwisko2=Thompson|imię2=Isobel}}</ref>.
 
Zachowanymi do dziś pozostałościami rzymskiego miasta są: fragmenty murów miejskich i fundamenty jednej z bram, mozaikowa posadzka z zachowanym [[hypocaustum]], amfiteatrruiny teatru (jedynyjedynego rzymskiego teatru widocznywidocznego do dziś w Wielkiej Brytanii)<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.romantheatre.co.uk/|tytuł=The Roman Theatre of Verulamium|język=en|data dostępu=2010-01-16}}</ref> oraz mozaiki i fragmenty zdobionych ścian, które obecnie znajdują się w zbiorach [[Muzea St Albans|lokalnego muzeum]].
 
== Historia ==
Przed rzymskim podbojem znajdował się w tym miejscu fort, otoczony fosą, zwany [[Verlamion]]. Był stolicą lokalnego [[celtowie|celtyckiego]] plemienia [[Catuvellauni]].
 
Wydobyta podczas wykopalisk archeologicznych biżuteria, monety czy naczynia świadczą o tym, że mieszkańcy tego miejsca prowadzili wymianę handlową z Imperium Rzymskim. Kiedy w [[43]] n.e. roku naszej ery Rzymianie najechali Brytanię, miasto przeszło w ich władanie. DoPrzed rokurokiem [[50]] n.e. uzyskało status ''municipium''.
 
Znaczącym wydarzeniem w jego historii było powstanie plemion celtyckich pod dowództwem królowej [[Boudika|Boudiki]] w [[61]] roku. Miasto zostało wtedy doszczętnie zniszczone. JednakPo szybkozniszczeniu miasta przystąpiono do jego odbudowy wznosząc wiele znaczących budowli, npm.in. forum oraz bazylikibazylikę wzniesionej(wybudowaną w [[79]] roku). W mieście zbudowano też trójkątną świątynię, poświęconą [[Kybele]], swój unikalnyunikatowy kształt zawdzięczała lokacji na rozgałęzieniu drogi.
 
== Zabudowa ==
Miasto posiadało głównie drewnianą zabudowę z nielicznymi płaskorzeźbami i mozaikami. Ok.Około [[155]] Verulamium zostało strawione przez pożar.<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Bowman|imię=Alan K.|tytuł=The Cambridge ancient history: The High Empire, A.D. 70-192|wydawca=Cambridge University Press|data=2000|strony=569|isbn=0521850738|nazwisko2=Garnsey|imię2=Peter|nazwisko3=Rathbone|imię3=Dominic|tom=11}}</ref>. Odbudowano je, jednak z czasem zaczęło podupadać, zmniejszała się populacja. W III w. miasto otoczono kamiennym murem. ▼
 
W centralnej części miasta (w miejscu, gdzie dziś znajduje się kościół pw. św. Michała) stała bazylika i przylegające do niej [[Forum (Rzym)|forum]]. Na północny- zachód od forum znajdowały się sklepy, teatr i ''macellum'' (targ warzywno-owocowy).<ref name="niblett">{{cytuj książkę|nazwisko=Niblett|imię=Rosalind|tytuł=Verulamium. The Roman City of St Albans|wydawca=Tempus Publishing Ltd|miejsce=Stroud|data=2001, 2004|strony=90|isbn=0-7524-1915-3}}</ref>. W Verulamium znajdowały się także liczne świątynie.▼
▲Miasto posiadało głównie drewnianą zabudowę z nielicznymi płaskorzeźbami i mozaikami. Ok. [[155]] Verulamium zostało strawione przez pożar.<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Bowman|imię=Alan K.|tytuł=The Cambridge ancient history: The High Empire, A.D. 70-192|wydawca=Cambridge University Press|data=2000|strony=569|isbn=0521850738|nazwisko2=Garnsey|imię2=Peter|nazwisko3=Rathbone|imię3=Dominic|tom=11}}</ref> Odbudowano je, jednak z czasem zaczęło podupadać, zmniejszała się populacja. W III w. miasto otoczono kamiennym murem.
 
W roku [[410]], po opuszczeniu Brytanii przez Rzymian, przez pewien czas dbano o budynki prywatne i publiczne, drogi i wodociągi, jednak z biegiem czasu ludność zaczęła się przenosić do powstałego w pobliżu St Albans.▼
▲W centralnej części miasta (w miejscu, gdzie dziś znajduje się kościół pw. św. Michała) stała bazylika i przylegające do niej [[Forum (Rzym)|forum]]. Na północny-zachód od forum znajdowały się sklepy, teatr i ''macellum'' (targ warzywno-owocowy).<ref name="niblett">{{cytuj książkę|nazwisko=Niblett|imię=Rosalind|tytuł=Verulamium. The Roman City of St Albans|wydawca=Tempus Publishing Ltd|miejsce=Stroud|data=2001, 2004|strony=90|isbn=0-7524-1915-3}}</ref> W Verulamium znajdowały się także liczne świątynie.
 
▲W roku [[410]], po opuszczeniu Brytanii przez Rzymian, przez pewien czas dbano o budynki prywatne i publiczne, drogi i wodociągi, jednak z biegiem czasu ludność zaczęła się przenosić do powstałego w pobliżu St Albans.
 
=== Teatr ===
[[Plik:RomanTheatreVerulamium-PS1.jpg|thumb|Ruiny rzymskiego teatru]]
Zbudowany w [[140]] roku naszej ery, mógł pomieścić 2000 widzów. Odbywały się na nim przedstawienia, procesje religijne, pokazy walk czy teżoraz tańca. Po roku [[400]], gdy Rzymianie zaczynali wycofywać siesię z Brytanii, a miasto zaczęło podupadać,. teatrTeatr przestał działać i został zmieniony w wysypisko śmieci.<ref>{{cytuj książkę|nazwisko=Russo|imię=Daniel G.|tytuł=Town origins and development in early England, c.400-950 A.D.|wydawca=Greenwood Publishing Group|data=1998|seria=Contributions to the study of world history|strony=66|isbn=0313300798|rozdział=Romano-British Towns: Case Studies}}</ref>. JegoRuiny ruinyteatru odkryto w [[1847]] roku.
 
=== Mury miejskie ===
[[Plik:Verulamium-RomanWalls-PS.jpg|thumb|Fragment murów rzymskich w pobliżu Bramy Londyńskiej]]
Zbudowane w latach [[257]]-[[270]] z krzemienia i cegły, wysokie na 5m, otaczały miasto pierścieniem długości 3,6km. Zachowały się dwa fragmenty, krótszy północny i dłuższy od strony wschodniej, wraz z fundamentami bramy londyńskiej.
 
=== Hypocaustum ===
[[Plik:StAlbansMosaics-PS01.JPG|thumb|Mozaikowa posadzka z hypocaustum]]
[[Hypocaustum]] ulokowane jest w osobnym budynku w parku i przykryte jest doskonale zachowaną mozaiką,. Hypocaustum zostało odkryte podczas wykopalisk archeologicznych prowadzonych w latach 30. [[XX wiek]]uwieku przez Sir Mortimera i Tessę Wheeler.<ref name="hypocaust">{{cytuj stronę|url=http://www.stalbansmuseums.org.uk/Sites/Verulamium-Museum/Hypocausthypocaust|tytuł=Hypocaust|praca=St Albans Museums|opublikowany=St Albans Museums|język=en|data dostępu=20102016-0112-1630}}</ref>.
 
=== Świątynie ===
Jedną z głównych świątyń w mieście, była ta znajdująca się przy forum. W późniejszym czasie (po pożarze w [[155]] wybudowano dwie kolejne. Prawdopodobnie oddawano w nich cześć [[Jowisz]]owi, [[Junona|Junonie]] i [[MinervaMinerwa|MinervieMinerwie]]. Znanych jest sześć innych świątyń typu rzymsko-celtyckiego, a wśród nich "świątynia„świątynia trójkątna"trójkątna” o charakterystycznym trójkątnym [[atrium]] usytuowana niedaleko Bramy Londyńskiej. Ta ostatnia była prawdopodobnie poświęcona [[Kybele]].<ref name="niblett2">{{cytuj książkę|nazwisko=Niblett|imię=Rosalind|tytuł=Roman Verulamium|wydawca=St Albans District Council|miejsce=St Albans|data=2000|strony=14|isbn=0-902781-11-1}}</ref>.
 
== Muzeum ==
W lokalnym muzeum (oddziale znajdującym się w parku Verulamium) wystawiono przedmioty znalezione podczas prowadzonych wykopalisk. Przedmioty codziennego użytku, mozaiki, malunki ścienne, monety.<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.stalbansmuseums.org.uk/Sites/Verulamium-Museum|tytuł=Verulamium Museum|praca=St Albans Museums|opublikowany=St Albans Museums|język=en|data dostępu=2010-01-16|archiwum=https://web.archive.org/web/20100529012920/http://www.stalbansmuseums.org.uk/Sites/Verulamium-Museum|zarchiwizowano=2010-05-29}}</ref>. Do zwiedzania udostępniono także hypocaustum -– rzymski system ogrzewania podłogowego, służący niegdyś w dużym domu miejskim.
 
{{== Przypisy}} ==▼
{{Przypisy}}
 
== Zobacz takżeteż ==▼
{{commonscat|Verulamium}}
* [[Verlamion]]▼
* [[St Albans]]▼
* [[Brytania]]▼
* [[Londinium]]▼
 
{{koordynatyWspółrzędne|51.,7519|°N| 0.,3396|°W|type:landmark|region:GBumieść=na górze}}▼
▲{{Przypisy}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
▲== Zobacz także ==
▲*[[Verlamion]]
▲*[[St Albans]]
▲*[[Brytania]]
▲*[[Londinium]]
 
[[Kategoria:Miasta starożytnegow Rzymustarożytnym Rzymie]]▼
▲{{koordynaty|51.7519|N|0.3396|W|type:landmark|region:GB}}
[[Kategoria:Brytania (prowincja rzymska)]]
 
▲[[Kategoria:Miasta starożytnego Rzymu]]
[[Kategoria:St Albans]]
[[Kategoria:Stanowiska archeologiczne w Wielkiej Brytanii]]
[[Kategoria:Zabytki St Albans]]
 
[[ca:Verolamium]]
[[de:Verulamium]]
[[en:Verulamium]]
[[es:Verulamium]]
[[eo:Verulanium]]
[[fr:Verulamium]]
[[it:Verulamium]]
[[la:Verulamium]]
[[nl:Verulamium]]
[[no:Verulamium]]
[[ru:Веруламий]]
[[fi:Verulamium]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Verulamium”