Czeski Cieszyn: Różnice pomiędzy wersjami

|państwo = CZEkraj morawsko-śląski

|1. jednostka administracyjna = [[Plik:Flag of Moravian-Silesian Region.svg|20px]] [[Kraj morawsko-śląski|morawsko-śląski]]

|zarządzający = Gabriela[[Karel HřebačkováKula]]

|wysokość = 265-422265–427

|liczba ludności = 24 599<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.czso.cz/documents/10180/61546986/1300721803.pdf/bcb6d91b-626f-41fd-a705-3f7a49265b4d?version=1.0| |tytuł = Počet obyvatel v obcích České republiky k 1.1.2018 | data dostępu = 2018-05-22 | autor = Český statistický úřad | opublikowany = | praca = | data = 2018-01-01| |język = cs |data dostępu = 2018-05-22}}</ref>

'''Czeski Cieszyn''' ({{w języku|cs|Český Těšín}} {{wymowa|Cesky Tesin.ogg}}, {{w języku|de|Tschechisch Teschen}}, |{{w latachjęzyku|szl|Czeski 1938–1939 ''Cieszyn Zachodni''}}) – [[miasto]], położone we wschodniej części [[Czechy|Czech]] przy [[Granica polsko-czeska|granicy]] z [[Polska|Polską]], w [[Kraj morawsko-śląski|kraju morawsko-śląskim]], w [[Powiat Karwina|powiecie Karwina]], na [[Pogórze Śląskie|Pogórzu Śląskim]], na lewym brzegu [[Olza (rzeka)|Olzy]]. Siedziba [[Obec|gminy z rozszerzonymi uprawnieniami]].

Nazwa ''Czeski Cieszyn'' współcześnie odnosi się do lewobrzeżnej części niegdysiejszego jednolitego miasta [[Cieszyn|Cieszyna]]a, którego część prawobrzeżna należy do Polski i nosi oficjalną nazwę ''[[Cieszyn]]'' (w niektórych publikacjach dla odróżnienia od Czeskiego Cieszyna stosowana jest nazwa ''polski Cieszyn''<ref name="dl">{{cytuj stronę | url = https://histmag.org/Dlaczego-doszlo-do-podzialu-Cieszyna-10199 | tytuł = Dlaczego doszło do podziału Cieszyna? | autor = Dariusz Kiełb | opublikowany = histmag.org | praca = | data = 2014-10-28 | język = pl | data dostępu = 2020-06-17}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = https://books.google.pl/books?id=IRw3GmF33bAC&pg=PA464&dq=Polski+Cieszyn&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwiM9v3GlY7qAhVLPJoKHf_WADYQ6AEINjAC#v=onepage&q=Polski%20Cieszyn&f=false | tytuł = Beskid Śląski: przewodnik | autor = Mirosław J. Barański | opublikowany = books.google.pl | praca = Informacje praktyczne | data = 2007 | język = pl | data dostępu = 2020-06-19}}</ref><ref>{{cytuj stronę | url = https://www.polskieszlaki.pl/cieszyn.html | tytuł = Cieszyn | autor = Anna Piernikarczyk | opublikowany = polskieszlaki.pl | praca = Miasta w Polsce | data = | język = pl | data dostępu = 2020-06-19}}</ref>). Dzieje Cieszyna sięgają IX wieku. Od 1290 do 1918 roku był on centrum rządzonego najpierw przez [[Piastowie|Piastów]], a później przez [[Habsburgowie|Habsburgów]] [[Księstwo cieszyńskieCieszyńskie|księstwaKsięstwa cieszyńskiegoCieszyńskiego]], stając się w epoce nowożytnej jednym z najważniejszych [[Śląsk|śląskichśląsk]]ich miast. Gdy pod koniec 1918 roku na gruzach [[Austro-Węgry|monarchii austro-węgierskiej]] powstały [[Pierwsza Republika Czechosłowacka|Czechosłowacja]] i [[II Rzeczpospolita|Polska]], niemal natychmiast rozpoczęły one [[Czechosłowacko-polski konflikt o Śląsk Cieszyński|spór terytorialny]] o [[Śląsk Cieszyński]], którego efektem był podział tego regionu oraz samego miasta Cieszyna między oba skonfliktowane państwa, dokonany 28 lipca 1920 roku przez [[Rada Ambasadorów|Radę Ambasadorów]]<ref name="dl" />. Jako, że większość ważnych{{fakt|data=2023-03|Większość historycznych obiektów, w tym Stare Miasto znajduje się w polskiej części miasta, to właśnie ona jest powszechnie uważana za spadkobiercę jego historii sprzed podziału. Natomiast czeska część jest w istocie nowym miastem, którego dzieje są liczone od momentu wejścia w życie ustaleń Rady Ambasadorów.}}

Sercem Czeskiego Cieszyna jest historyczne cieszyńskie przedmieście o nazwie [[Saska Kępa (Czeski Cieszyn)|Saska Kępa]], założone przez księcia [[Albert Sasko-Cieszyński|Alberta Sasko-Cieszyńskiego]] w 1794 roku, które rozwinęło się po wybudowaniuuruchomieniu w 1869 roku poprowadzonej lewym brzegiem [[Olza (rzeka)|Olzy]] [[Kolej Koszycko-Bogumińska|Kolei Koszycko-Bogumińskiej]] i po wybudowaniu tu [[Český Těšín (stacja kolejowa)|dworca kolejowego]]. W Czeskim Cieszynie dominuje zabudowa XIX-wieczna, reprezentująca [[Eklektyzm (architektura)|eklektyzm]] i [[Architektura secesji|secesję]] oraz międzywojenna, zrealizowana w stylu [[Modernizm (architektura)|modernistycznym]]. Ta druga pochodzi z czasów planowej rozbudowy Czeskiego Cieszyna w latach 20. XX wieku, której przyczyną był brak po czechosłowackiej stronie Cieszyna potrzebnych do funkcjonowania miasta obiektów, tj. urzędy, szkoły, budynki mieszkalne itp.

Czeski Cieszyn jest podzielony na 22 [[Obręb ewidencyjny|obręby ewidencyjne]], na które składa się 7 części, będących równocześnie [[Gmina katastralna|gminami katastralnymi]]<ref>{{cytuj stronę| |url = http://www.uir.cz/obec/598933/redirect | tytuł = Územně identifikační registr ČR: Obce| data dostępu = 2010-09-30| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = cs | archiwum = http://archive.is/hxi9 |data dostępu = 2010-09-30}}</ref>. Te części to:

* [[Mistrzowice (Czeski Cieszyn)|Mistrzowice]] (cz. ''Mistřovice'')

Gmina katastralna Czeski Cieszyn ma powierzchnię 738,91 ha<ref>{{cytuj stronę| |url = http://www.uir.cz/katastralni-uzemi/62316/redirect | tytuł = Informace o katastrálním území Český Těšín| data dostępu = 2010-10-03| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = cs | archiwum = http://archive.is/UzzV |data dostępu = 2010-10-03}}</ref>, co stanowi jedynie 21,9% powierzchni całej gminy. W 2001 roku na jej obszarze żyły 22 347 osoby<ref name="historyczne statystyki" /> (84,6% populacji, gęstość 3024,4 os./km²). Obejmuje ona dawne lewobrzeżne przedmieścia [[Cieszyn|Cieszyna]]a: [[Brandys (Czeski Cieszyn)|Brandys]] (cz. ''Brandýs''<ref name="ur">{{cytuj stronę | url = https://openairmuseum.info/cz/dzialy/Urbanistyka-Miasto-Czeski-Cieszyn | tytuł = Urbanismus | autor = | opublikowany = openairmuseum.info | praca = | data = | język = cs | data dostępu = 2020-06-17}}</ref>), [[Kamieniec (Czeski Cieszyn)|Kamieniec]] (cz. ''Kamenec''<ref name="ur" />) i [[Saska Kępa (Czeski Cieszyn)|Saska Kępa]] (cz. ''Saská kupa''<ref name="ur" />), a także [[Sibica|Sibicę]] (cz. ''Svibice''), do 1920 roku siedzibę niezależnej gminy, którą włączono w granice administracyjne Czeskiego Cieszyna w 1947 roku. Położona jest w południowej części gminy katastralnej i na jej obszarze znajduje się największe w mieście osiedle bloków z [[WielkaTechnologia płytawielkopłytowa|wielkiej płyty]].

[[Plik:DwujezycznaNazwaUlicCzeskiCieszyn.jpg|thumb|Czeska i polska nazwa jednej z ulic w mieście<ref>[http://www.tesin.cz/wp-content/uploads/2013/02/SEZNAM-ULIC-.pdf Seznam ulic a veřejných prostranství na území města Český Těšín – česky i polsky].</ref>]]

W latach 1869-20011869–2001<ref name="historyczne statystyki">{{cytuj |url = http://www.czso.cz/csu/2004edicniplan.nsf/t/9200404384/$File/13n106cd1.pdf |tytuł = Historický lexikon obcí ČR 1869–2005 – 1. díl |data dostępu = 2010-10-14 |autor = Český statistický úřad |opublikowany = czso.cz |data = 2008-08-20 |s =718-719 718–719 |język = cs}}</ref>:

Według czeskiego spisu powszechnego z 2001 roku w Czeskim Cieszynie mieszkało 26 429 osób, z czego 19 716 (74,6%) było narodowości [[Czesi|czeskiej]], 4257 (16,1%) [[Polacy w Czechach|polskiej]], 1155 (4,4%) [[Słowacy|słowackiej]], 219 (0,8%) [[Morawianie|morawskiej]], 69 (0,3%) [[Niemcy (naród)|niemieckiej]], 23 [[Wietnamczycy|wietnamskiej]], 22 [[Romowie|romskiej]] i 5 [[Ukraińcy|ukraińskiej]] oraz 390 (1,5%) grupy etnicznej [[Ślązacy|śląskiej]]. Osób wierzących było 14 860 (56,2% populacji), z czego 8916 było wiernymi [[Kościół katolicki w Czechach|Kościoła katolickiego]] (60% osób wierzących), 737 wiernymi [[Ewangelicki Kościół Czeskobraterski|Ewangelickiego Kościoła Czeskobraterskiego]], 356 było [[Świadkowie Jehowy w Czechach|Świadkami Jehowy]] zaś 51 deklarowało się jako wierni [[Czechosłowacki Kościół Husycki|Czechosłowackiego Kościoła Husyckiego]]<ref>{{cytuj stronę| |url = http://www.czso.cz/sldb/sldb2001.nsf/obce/598933?OpenDocument| |tytuł = Název obce: Český Těšín | data dostępu = 2013-10-15| autor = | opublikowany = Český statistický úřad| |praca = Sčítaní lidu, domů a bytů 2001| |data = | język = cs | archiwum = httphttps://web.archive.org/web/20131113173833/http://www.czso.cz/sldb/sldb2001.nsf/obce/598933?OpenDocument |zarchiwizowano = 2013-11-13 |data dostępu = 2013-10-15}}</ref>.

Czeski Cieszyn powstał 28 lipca 1920 roku w wyniku ustalonego przez [[Rada Ambasadorów|Radę Ambasadorów]] na międzynarodowej konferencji w [[Belgia|belgijskim]] mieście [[Spa (miasto)|Spa]] podziału ziem będącego przedmiotem [[Czechosłowacko-polski konflikt o Śląsk Cieszyński|czechosłowacko-polskiego konfliktu]] [[Śląsk Cieszyński|Śląska Cieszyńskiego]] pomiędzy [[Pierwsza Republika Czechosłowacka|Czechosłowację]] i [[II Rzeczpospolita|Polskę]]. Utworzona wtedy granica przebiegała przez miasto [[Cieszyn]] wzdłuż przepływającej przez nie rzeki [[Olza (rzeka)|Olzy]], dzieląc miasto na dwie części: czechosłowacką, lewobrzeżną i polską, prawobrzeżną<ref name="dl" />. Wcześniej obszar obecnego Czeskiego Cieszyna stanowił przedmieścia Cieszyna, położone na zachód od Olzy za tzw. Bramą Wodną i Długim Mostem, o rozproszonej zabudowie i rządzone na prawie książęcym (kameralnym). Najstarszym z nich był [[Brandys (Czeski Cieszyn)|Brandys]] ([[Język czeski|cz.]] ''Brandýs'', [[Język niemiecki|niem.]] ''Brandeis'')<ref>Dzieje Cieszyna..., 2010, t. II, s. 254.</ref>. W pierwszej połowie XVIII wieku obszar Brandysa położony najbliżej [[Zamek w Cieszynie|zamku książęcego]] zaczęto nazywać [[Kamieniec (Czeski Cieszyn)|Kamieńcem]] (cz. ''Kamenec'', niem. ''Steinplatz'')<ref>Dzieje Cieszyna..., 2010, t. II, s. 255.</ref>. W 1794 roku na zlecenie księcia [[Albert Sasko-Cieszyński|Alberta Sasko-Cieszyńskiego]] na Kamieńcu założono nowe przedmieście kameralne o nazwie [[Saska Kępa (Czeski Cieszyn)|SaskąSaska KępęKępa]] (cz. ''Saská kupa'', niem. ''Sachsenberg''), na którym wzdłuż drogi od mostu założono 32 warsztaty [[Sukiennictwo|sukiennicze]]<ref>Dzieje Cieszyna..., 2010, t. II, s. 256-257256–257.</ref>. W połowie XIX wieku poprowadzono tu [[Kolej Koszycko-Bogumińska|Kolej Koszycko-Bogumińską]], później także [[Kolej Miast Morawsko-Śląskich i Galicyjskich]] z [[Frydek (Frydek-Mistek)|Frydku]] przez [[Cieszyn]] ido [[Bielsko|Bileska]], a dalej do [[Kalwaria Zebrzydowska|Kalwarii]]. 1 lutego 1869 roku oddano do użytku okazały [[Český Těšín (stacja kolejowa)|dworzec kolejowy]], który do 1920 roku był głównym dworcem miasta Cieszyna<ref name="dl" /><ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Żerański| |imię = Marcin| |tytuł = Śląsk Cieszyński. Od Bielska-Białej do Ostrawy| |wydawca = Pracownia na pastwiskach | miejsce = Cieszyn | rok = 2012 | strony = 68| |isbn = 9788393310937}}</ref><ref name=dl />. W 1911 roku do dworca poprowadzono [[Tramwaje w Cieszynie|linię tramwajową]], biegnącą z historycznej części miasta.

Według [[Austro-Węgry|austriackiego]] spisu ludności z 1900 roku Brandys, Kamieniec oraz Saska Kępa miały razem 5044 mieszkańców (27,1% populacji Cieszyna) zamieszkałych w 269 budynkach (27,5% budynków w mieście)<ref>{{cytuj książkę |autor = |tytuł = Gemeindelexikon der im Reichsrate vertretenen Königreiche und Länder, bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1900, XI. Schlesien |url = http://wiki-commons.genealogy.net/images/8/89/Oesterreich-11.djvu?djvuopts&page=55 |miejsce = Wien |rok = 1906 |język = de}}</ref>. Natomiast według spisu z 1910 roku Brandys, Kamieniec i Saska Kępa miały łączną powierzchnię 265 hektarów (39,6% powierzchni Cieszyna) zamieszkiwanych przez 6837 osób (30,4% populacji Cieszyna) w 380 budynkach (30,9% budynków w mieście), co dawało gęstość zaludnienia równą 2580 os./km², z czego 6524 było zameldowanych na stałe. 4167 (60,9%) osób posługiwało się [[Język niemiecki|językiem niemieckim]], 2195 (32,1%) [[Język polski|polskim]], 160 (2,3%) [[Język czeski|czeskim]], zaś 2 osoby innym językiem<ref name="dev">{{cytuj książkę |autor = Ludwig Patryn (ed) |tytuł = Die Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910 in Schlesien |url = http://www.sbc.org.pl/dlibra/docmetadata?id=11734 |miejsce = Troppau |rok = 1912 |język = de}}</ref>. 4431 (64,8%) osób było z wyznania [[Kościół katolicki|katolikami]], 1678 (24,5%) [[Kościoły ewangelickie|ewangelikami]], 19 (0,3%) [[Kalwinizm|kalwinistami]], 700 (10,2%) wyznawcami [[Judaizm|judaizmujudaizm]]u, a 9 osób było innego wyznania<ref name="dev" />.

Podział miasta spowodował spadek znaczenia Cieszyna w regionie i zahamowanie jego rozwoju. Polska część miasta utraciła ważne połączenie kolejowe, centralę wodociągową, gazownię i wiele zakładów przemysłowych, natomiast część czeska (czechosłowacka) została odcięta od starego miasta z rynkiem, [[Teatr im. Adama Mickiewicza w Cieszynie|teatrem]], elektrownią, budynkami urzędowymi i szkołami<ref name="dl" />. Nowa sytuacja geopolityczna w mieście spowodowała odcięcie pozostałych po polskiej stronie pracowników od miejsc pracy w przemyśle ulokowanym teraz w Czechosłowacji oraz odcięcie pracowników pozostałych po stronie czechosłowackiej od miejsc pracy w oświacie, kulturze i urzędach, co potęgowało trudności. Polski Cieszyn został pozbawiony połączenia transportowego z resztą kraju i uległ faktycznemu zepchnięciu na jego peryferia, gdyż jego główna siła napędowa jaką był przemysł znalazła się za granicą. W ciągu kilku lat Cieszyn stał się miastem emerytów i rencistów, zdegradowanym do roli „niedoszłego letniska”<ref name="dl" />.

Czechosłowacki spis ludności przeprowadzony w Czeskim Cieszynie kilka miesięcy po podziale Śląska Cieszyńskiego z 1920 roku przedstawiał diametralnie odmienne zestawienie narodowościowe niż to miało miejsce przed objęciem w jurysdykcję tego obszaru przez władze czeskie<ref>[[Jan Drabina]], ''Górny Śląsk'', Wrocław 2002, 176-177.</ref>, spośród 8068 mieszkańców zamieszkałych w 420 domach, Niemców miało być 3406, Czechów 2427, [[Żydzi|Żydów]] 674, a Polaków 526<ref>{{cytuj książkę |autor = |tytuł = Mistopis Československé republiky |url = http://www.zanikleobce.cz/chytil.php?chh=1250 |miejsce = |rok = 1929 |język = cs}}</ref>. Przeprowadzony w 1931 roku spis powszechny wykazał 9746 osób, w tym: 4420 Czechów (45,4%), 3269 Niemców (33,6%), 1446 Polaków (15,0%), 560 Żydów (5,7%) i 31 pozostałych (0,3%)<ref name="wr">{{cytuj stronę | url = https://openairmuseum.info/pl/dzialy/Granica-na-olzie/W-II-Rzeczpospolitej-1938 | tytuł = W II Rzeczpospolitej (1938) | autor = Marian Dembiniok | opublikowany = openairmuseum.info | praca = Granica na Olzie | data = | język = pl | data dostępu = 2020-06-17}}</ref>.

[[Plik:Pošta v Českém Těšíně 2.jpg|thumb|Budynek Urzędu Pocztowego<ref name="wr" />]]

W nowo powstałym czechosłowackim mieście, poza stacją kolejową i gazownią nie było żadnych ważnych dla miasta obiektów, tj. budynki administracji państwowej i lokalnej, placówki miejskie, szkoły czy budynki mieszkalne. Sprzyjające warunki komunikacyjne pozwoliły na zapoczątkowanie procesu rozbudowy dotychczasowego obszaru podmiejskiego w nowe, funkcjonalne miasto<ref name="ur" />. W 1922 roku rząd Czechosłowacji udzielił miastu pożyczki w wysokości 15 milionów [[Korona czechosłowacka|koron]] na rozbudowę miasta<ref name="ur" /><ref name="wr>{{cytuj" stronę | url = https://openairmuseum.info/pl/dzialy/Granica-na-olzie/W-II-Rzeczpospolitej-1938 | tytuł = W II Rzeczpospolitej (1938) | autor = Marian Dembiniok | opublikowany = openairmuseum.info | praca = Granica na Olzie | data = | język = pl | data dostępu = 2020-06-17}}</ref>. Do przygotowania projektu „nowego Czeskiego Cieszyna” w 1927 roku zaangażowano [[Morawy|morawskiego]] architekta i urbanistę [[Emil Leo|Emila Leo]]<ref name="ur" />. W dość krótkim czasie na dawnej Saskiej Kępie (między Olzą, a dworcem kolejowym), do istniejących budynków zbudowanych w stylu [[Eklektyzm (architektura)|eklektycznym]] i [[Architektura secesji|secesyjnym]] dobudowano wiele nowych [[Modernizm (architektura)|modernistycznych]] – od klasycyzujących po [[Styl międzynarodowy|funkcjonalistyczne]]<ref name="cwd">[[Janusz Spyra]] (teksty), ''Cieszyn – wczoraj i dziś. Česky Tĕšín – včera a dnes'', Česky Tĕšín 2001.</ref>. Oprócz budynków miejskich instytucji tj. ratusz (wybudowany w 1928 roku według projektu [[Ostrawa|ostrawskiego]] architekta Wilhelma Richtera) czy Urząd Pocztowy (wybudowany w 1931 roku według projektu Josefa Zadražila z [[Praga|Pragi]]) powstały prywatne i spółdzielcze budynki mieszkalne, budynki gospodarcze, szpital, cmentarz, kościoły (jeden katolicki i trzy protestanckie), synagoga, rzeźnia, szkoły, sklepy, hotele oraz banki (m.in. budynek Banku Niemieckich Kas Oszczędności zbudowany w latach 1929-19301929–1930 przez cieszyńskiego architekta Eugena Fuldę)<ref name="dl" /><ref name="wr" /><ref name="cwd" />. Rozrostowi uległa ponadto infrastruktura handlowa i gastronomiczna<ref name="wr" />. W 1930 roku w mieście działało 20 firm budowlanych<ref name="cwd" />. W 1933 roku przy ratuszu utworzono nowy miejski rynek<ref name="wr" />. Dla powstania, jak i rozwoju nowego miasta w [[DwudziestolecieHistoria międzywojennepowszechna (1918–1939)|okresie międzywojennym]] spore zasługi miał [[Józef Kożdoń]], przywódca śląskich separatystów tzw. „Ślązakowców”, który w przeprowadzonych w 1923 roku pierwszych wyborach komunalnych głosami Niemców, Ślązaków i Polaków (w proporcjach 15, 5 i 2, przeciw 13 głosom czeskim) został wybrany burmistrzem<ref>Józef Golec, Stefania Bojda, ''Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej'', t. 1, Cieszyn 1993, s. 161.</ref>. Sukcesy związane z rozbudową Czeskiego Cieszyna spowodowały, że Kożdoń był wybierany na burmistrza w 1927 i w 1931 roku, a także -– po raz czwarty i ostatni -– we wrześniu 1938 roku<ref name="wr" />.

[[Plik:Ewangelicko-augsburskiEvangelický kościółkostel ApostołówApoštolů PiotraPetra ia PawłaPavla wNa Czeskim Cieszynie 5Nivách.JPGjpg|thumb|left|[[Kościół „Na Niwach” w Czeskim Cieszynie|Kościół ewangelicki „Na Niwach” w Czeskim Cieszynie]]]]

Miejscowi katolicy zorganizowali w 1921 roku własną [[Parafia Boskiego Serca Pana w Czeskim Cieszynie|parafię Boskiego Serca Pana]] przy [[Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Czeskim Cieszynie|kościele jezuickim]], oficjalnie erygowaną w 1934 roku. Wśród ewangelików doszło do rozdźwięku. Propolska część chciała przyłączyć się do [[Śląski Kościół Ewangelicki Augsburskiego Wyznania|Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania na Śląsku Wschodnim w Czechosłowacji]], natomiast „Ślązakowcy” i miejscowi Niemcy chcieli przyłączyć się do [[Niemiecki Kościół Ewangelicki w Czechach, na Morawach i na Śląsku|Niemieckiego Kościoła Ewangelickiego w Czechach, na Morawach i na Śląsku]]. Konflikt rozgorzał podczas zgromadzenia zborowego w 1923 roku na którym wybrano pastora [[Paweł Zahradnik|Pawła Zahradnika]] z [[Kojkowice|Kojkowic]]. Odtąd zarządzany przez niego zbór miał charakter niemiecki i w 1927 roku wybudował własny kościół zwany [[Kościół ewangelicki „Na Rozwoju” w Czeskim Cieszynie|kościołem „Na Rozwoju”]]. [[Zbór Śląskiego Kościoła Ewangelickiego Augsburskiego Wyznania w Czeskim Cieszynie|Polski zbór]] w 1926 roku powołał własnego pastora [[Józef Berger (1901–1962)|Józefa Bergera]], który formalnie został uznany w 1928 roku. Własny kościół nazywany [[Kościół ewangelicki „Na Niwach” w Czeskim Cieszynie|kościołem „Na Niwach”]] projektu architekta Eduarda Davida wybudowano w latach 1931-19321931–1932. W mieście powstał również niewielki [[Zbór Ewangelickiego Kościoła Czeskobraterskiego Augsburskiego Wyznania w Czeskim Cieszynie|zbór Ewangelickiego Kościoła Czeskobraterskiego]], który w latach 1928-19291928–1929 również wybudował własny kościół na ulicy Frydeckiej.

2 października 1938 roku Czeski Cieszyn wraz z resztą tzw. [[Zaolzie|Zaolzia]] został pokojowo zajęty przez [[II Rzeczpospolita|Polskę]] w następstwie zawarcia [[Układ monachijski|układu monachijskiego]] i włączony do miasta Cieszyna jako ''Cieszyn Zachodni''. Nowa polska administracja za swoje naczelne zadanie uznała szybką repolonizację zarówno Cieszyna Zachodniego, jak i całego Zaolzia, stwarzając wyjątkowe udogodnienia dla Niemców i Czechów chcących opuścić tereny Śląska Cieszyńskiego i samego miasta Cieszyna<ref name="wr" />. W 1939 roku Cieszyn został przyłączony w całości do [[III Rzesza|III Rzeszy]]<ref name="dl" />. W okresie [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w dzielnicy Konteszyniec działał obóz jeniecki [[Stalag VIII D]]. Po 1945 roku z inicjatywy [[Józef Stalin|Józefa Stalina]] został przywrócony ponowny podział miasta i odrębność Czeskiego Cieszyna<ref name="dl" />. Obszar terytorialny Czeskiego Cieszyna został powiększony najpierw o [[Sibica|Sibicę]] w 1947 roku, następnie w 1960 roku o [[Żuków Dolny]], a w 1975 roku o [[Żuków Górny]], [[Mistrzowice (Czeski Cieszyn)|Mistrzowice]] (w tym [[Mosty (Czeski Cieszyn)|Mosty]] i [[Koniaków (Czeski Cieszyn)|Koniaków]]) oraz [[Stanisłowice]]. Mosty na Olzie, dzielące miasto na dwie części, stały się najważniejszym przejściem granicznym pomiędzy [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|Polską]] i [[Czechosłowacka Republika Socjalistyczna|Czechosłowacją]]. W latach 80. XX wieku otwarto [[Przejście graniczne Cieszyn-Chotěbuz|nowe przejście graniczne Cieszyn-Boguszowice-Chotěbuz]] na peryferiach miasta, które odciążyło ruch w centrum. Było ono największym przejściem granicznym pomiędzy Polską a Czechosłowacją. Od 1990 roku nawiązano ścisłą współpracę z Cieszynem na gruncie kulturalnym – jedną z pierwszych inicjatyw w tym zakresie był [[Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Bez Granic”|Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Na granicy”]], od czasu przystąpienia Czech i Polski do [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] noszący nazwę [[Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Bez Granic”]].

|* Plik:[[Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Czeskim Cieszynie 2.JPG|Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa]] – trzynawowy kościół zbudowany w latach 1891–1894 według projektu Ludwiga Satzkego w stylu łączącym [[neogotyk]] z [[neoromanizm]]em jako kościół zakonu [[Jezuici|jezuitów]]. Później świątynia została przekształcona w kościół parafialny dla nowo powstałego miasta Czeskiego Cieszyna

* Posąg św. [[Jan Nepomucen|Jana Nepomucena]] przy Masarykovych sadach/Alejach Masaryka -– barokowy, wykonany z polichromowanego [[Piaskowiec|piaskowca]] posąg, stojący na masywnym cokole. Pochodzi z 1. połowy XVIII wieku i jest dziełem nieznanego autora

* Pomnik Międzynarodowej Solidarności Koalicji Antyfaszystowskiej STALAG VIII B – pomnik upamiętniający jeńców wojennych, przetrzymywanych na terenie kompleksu obozów jenieckich [[Stalag VIII D|STALAG VIII B]] w latach 1941-19451941–1945. Pomnik odsłonięto w 1973 roku, a jego autorami są rzeźbiarz Štěpán Mikula i inżynier Koco Kratovský

* Willa Gottlieba i Steli Fantel -– wolnostojąca willa reprezentująca tradycyjną architekturę, zbudowana w 1930 roku według projektu Karla Reinhardta i Eugena Fuldy

* Willa Fuldy -– wolnostojąca, [[Neorenesans|neorenesansowaneorenesans]]owa willa zbudowana w 1899 roku według projektu Julia Mayredera dla Friedricha Eduarda Fuldy

[[Plik:FK Český Těšín 16. 6. 2018 04.jpg|thumb|right|Stadion piłkarski w Czeskim Cieszynie, który jest obiektem domowym klubu FK Český Těšín]]

W mieście swoją siedzibę ma klub piłkarski [[FK Český Těšín]], który został założony w 1928 roku pod nazwą Slavoj Český Těšín. Barwami klubu są kolory żółty i czarny<ref>{{cytuj stronę |url = https://karvinsky.denik.cz/fotbal-kraj/cesky-tesin-se-chce-prezentovat-atraktivnim-fotbalem-20190315.html |tytuł = Český Těšín se chce prezentovat atraktivním fotbalem |opublikowany = kavinsky.denik.cz |język = cs |data dostępu = 2019-12-16}}</ref>, a obiektem domowym stadion w Czeskim Cieszynie o pojemności 500 widzów<ref>{{cytuj stronę |url = http://arenysportowe.eu/s/cz/stadion-fc-irp-cesky-tesin/ |tytuł = Stadion FC IRP Český Těšín |opublikowany = arenysportowe.eu |data dostępu = 2019-12-16}}</ref>.

W okresie międzywojennym w Czeskim Cieszynie działał [[Polski Klub Sportowy Czeski Cieszyn]], który w latach 1930—19341930–1934 był mistrzem Śląska Cieszyńskiego m.in. w boksie i lekkoatletyce<ref>Bronisław Stiasny: ''Cieszyn i Zaolzie: ilustrowany przewodnik'', Sport polski na Zaolziu., s. 17 [http://rcin.org.pl/Content/23313/WA51_15498_PTG215_Cieszyn-Zaolzie.pdf].</ref>.

* {{flaga|POL}} [[Cieszyn]]

* {{flaga|SVK}} [[Rożniawa]]

{{Zobacz kategorię|Kategoria:Ludzie urodzeni w Czeskim Cieszynie}}

* {{cytuj książkę | tytuł = Dzieje Cieszyna od pradziejów do czasów współczesnych | wydawca = [[Książnica Cieszyńska]] | miejsce = Cieszyn | rok = 2010 | isbn = 978-83-927052-6-0}}

* {{Cytuj książkę |nazwisko = Żerański| |imię = Marcin | autor link = | tytuł = Cieszyn i Czeski Cieszyn – śladem tramwaju| |wydawca = Pracownia na Pastwiskach| |miejsce = Cieszyn| |rok = 2011 | strony = | isbn = 978-83-933109-0-6}}

[[Kategoria:Czeski Cieszyn|! ]]