Strzelce Krajeńskie: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m dr |
|||
(Nie pokazano 35 wersji utworzonych przez 25 użytkowników) | |||
Linia 3:
|nazwa = Strzelce Krajeńskie
|dopełniacz nazwy = Strzelec Krajeńskich
|zdjęcie =
|opis zdjęcia = Strzelce Krajeńskie,
|herb = POL Strzelce Krajeńskie COA.svg
|flaga = POL Strzelce Krajeńskie flag.svg{{!}}border
|dewiza =
|województwo = lubuskie
|powiat = [[powiat strzelecko-drezdenecki|strzelecko-drezdenecki]]
|gmina = [[Strzelce Krajeńskie (gmina)|Strzelce Krajeńskie]]
|data założenia = 1272 rok
|prawa miejskie =
|stanowisko zarządzającego =
|zarządzający = Mateusz Feder
|powierzchnia = 5,54<ref name="gus2022">{{Cytuj |url=https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2022-roku,7,19.html |tytuł=Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2022 roku |data=2022-12-07 |data dostępu=2022-12-08 |opublikowany=Główny Urząd Statystyczny}}</ref>
|wysokość =
|rok =
|liczba ludności = 9809<ref name="gus2022" />
|gęstość zaludnienia =
|strefa numeracyjna = (+48) 95
|kod pocztowy = 66-500
Linia 27:
|TERYT = 0806044
|SIMC = 0935742
|hasło promocyjne = Strzelce Krajeńskie oczarowują
|adres urzędu miasta = al. Wolności 48<br />66–500 Strzelce Krajeńskie
|commons = Category:Strzelce Krajeńskie
|wikinews =
|wikicytaty =
|wikisłownik = Strzelce Krajeńskie
|www = http://www.strzelce.pl
|bip = https://bip.strzelce.pl
}}
'''Strzelce Krajeńskie''' ({{niem.|Friedeberg in der Neumark}}<ref name=Fenrych>{{cytuj|autor=Wiktor Fenrych|tytuł=Nowa Marchia w
Według danych [[Główny Urząd Statystyczny|GUS]] z 31 grudnia 2019 r. Strzelce Krajeńskie liczyły 9916 mieszkańców.<ref>{{Cytuj |tytuł = Strzelce Krajeńskie (lubuskie) » mapy, nieruchomości, GUS, noclegi, szkoły, regon, atrakcje, kody pocztowe, wynagrodzenie, bezrobocie, zarobki, tabele, edukacja, przedszkola, demografia |data dostępu = 2021-02-09 |opublikowany = Polska w liczbach |url = http://www.polskawliczbach.pl/Strzelce_Krajenskie |język = pl}}</ref>▼
== Położenie ==
Miasto położone jest w północno-wschodniej części [[Województwo lubuskie|województwa lubuskiego]], na prawobrzeżnej ziemi nadnoteckiej, nad jeziorami: [[Jezioro Klasztorne Górne|Klasztornym Górnym]], [[Dolne Jezioro (województwo lubuskie)|Dolnym Jeziorem]] oraz [[Jezioro Młyńskie (Strzelce Krajeńskie)|Młyńskim]], w pasie [[Pojezierze Południowopomorskie|Pojezierza Południowopomorskiego]] (w tym, w południowo-zachodniej części [[Pojezierze Dobiegniewskie|Pojezierza Dobiegniewskiego]])<ref>{{Cytuj książkę|nazwisko=Kondracki|imię=Jerzy|tytuł=Atlas Rzeczypospolitej Polskiej|wydawca=Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej|miejsce=Warszawa|data=1994|nazwisko2=Richling|imię2=Andrzej}}</ref>, przy [[Droga krajowa nr 22 (Polska)|drodze krajowej nr 22]],
Pierwotnie obszar, na którym położone jest miasto, należał do [[Wielkopolska|Wielkopolski]]<ref>{{cytuj|autor=Edward Rymar|tytuł=Strzelce (Krajeńskie) i okolice na przestrzeni wieków (do 1945 roku)|wydawca=Sonar|miejsce=Strzelce Krajeńskie|data=2011|isbn=978-83-63189-14-3|s=43}}</ref> jako część [[kasztelania|kasztelanii]] [[Santok|santockiej]]<ref>{{cytuj|autor=Iwona Sandach|tytuł=Kościół farny z XIII wieku w Strzelcach Krajeńskich|czasopismo=Materiały Zachodniopomorskie|wolumin=t. 23|redaktor=Władysław Filipowiak|wydawca=Muzeum Narodowe w Szczecinie|data=1977|issn=0076-5236|s=197}}</ref>, po czym w drugiej połowie XIII wieku został opanowany przez [[Brandenburgia|Brandenburgię]] i włączony do Nowej Marchii, w granicach której leżał do 1945 roku, a w latach 1402–1454 miasto należało do [[zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]<ref>{{encyklopedia PWN|id=3980648|tytuł=Strzelce Krajeńskie|archiwum=https://archive.is/utw3j|data dostępu=2021-08-25}}</ref>. Przymiotnik ''Krajeńskie'' dodano po II wojnie światowej dla odróżnienia od innych miejscowości o podobnych nazwach (np. [[Strzelce Opolskie]]), jednak nie ma podstaw historyczno-geograficznych, gdyż miasto nigdy nie było związane z [[Krajna|Krajną]]<ref>{{cytuj|autor=Edward Rymar|tytuł=Strzelce (Krajeńskie) i okolice na przestrzeni wieków (do 1945 roku)|wydawca=Sonar|miejsce=Strzelce Krajeńskie|data=2011|isbn=978-83-63189-14-3|s=46}}</ref>.
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 4,94 km²<ref>{{cytuj książkę|tytuł=Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.|wydawca=Główny Urząd Statystyczny|miejsce=Warszawa|data=2013-07-26|issn=1505-5507|url=https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2013-r-,7,10.html}}</ref>.▼
▲
== Historia ==
[[Plik:Friedeberg.jpg|thumb
Najstarsza wzmianka, która dotyczy miejscowości określanej jako: ''Strzelzi'', ''Strzelecz'', ''Strzelcze'', jest związana ze zniszczeniem w 1272 r. gródka margrabiego brandenburskiego [[Konrad (Brandenburgia)|Konrada]] I przez wielkopolskiego księcia [[Przemysł II|Przemysła II]]<ref name=LMK>{{cytuj|czasopismo=Lubuskie Materiały Konserwatorskie|data=2020|wolumin=tom 17|wydawca=Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze|issn=1733-0491|s=39}}</ref>. Po zniszczeniu tej fortyfikacji margrabiowie zdecydowali się w latach 1272–1286 lokować miasto, które postanowili nazwać ''Friedeberg''<ref>{{cytuj|autor=Kazimierz Jasiński|tytuł=Recenzja książki Stanisława Bobińskiego „Urbanistyka polskich miast przedlokacyjnych”, Warszawa 1975|czasopismo=Kwartalnik Historii Kultury Materialnej|wolumin=R. 25 (1977) z. 1}}</ref>. Wkrótce po lokacji miejskiej, podjęto prace fortyfikacyjne w wyniku których w latach 1272–1290, powstał wokół miasta mur kamienny, wał ziemny i podwójne fosy{{r|LMK}}. Potwierdza to wzmianka z 1290 r. dotycząca fundacji na rzecz zakonu augustianów-eremitów klasztoru obok murów miejskich{{r|LMK}}. W ramach fortyfikacji miejskich zbudowano Bramę Młyńską (Drezdenecką lub Wschodnią) i Gorzowską (Brzozowską) oraz 37 baszt łupinowych{{r|LMK}}. W trakcie [[Wojna polsko-krzyżacka (1431–1435)|wojny polsko-krzyżackiej]] pod miastem w 1433 r. stanęły wojska husyckie [[Jan Čapek z Sán|Jana Čapka]], które wspierały oddziały polskie dowodzone przez [[Piotr Szafraniec|Piotra Szafrańca]]. Po dwudniowym szturmie, 7 czerwca, atakujący przez podkop zdobyli miasto, które spalili{{r|LMK}}.
W 1945 roku miejscowość włączono do Polski. Administracja polska używała początkowo nazwy ''Strzelce ''bez przymiotnika ''Krajeńskie''<ref>[
== Demografia ==
▲
▲<br />[[Plik:Piramida wieku Strzelce Krajenskie.png|690x480px]]
== Zabytki ==
* stare miasto, układ urbanistyczny
* kościół filialny pod wezwaniem [[Kościół Matki Bożej Różańcowej w Strzelcach Krajeńskich|Matki Bożej Różańcowej]]<ref name=
* mury miejskie obronne z 36 basztami, z XIII wieku. Zbudowane zostały z kamienia w latach 1272–1290. Długość: 1640
** brama Młyńska – Wschodnia, z XIV wieku, inna nazwa: Brama Drezdenkowska
** baszta Więzienia, pochodzi z XIV w. Niższe partie zbudowane zostały z kamienia na planie prostokąta, wyższe z cegły – na planie spłaszczonego koła. Zwieńczenie stanowi spiczasty, ceglany hełm, który okolony jest platformą widokową. Wnętrze baszty podzielone jest na trzy kondygnacje. Obecnie budowla nie jest użytkowana. Do baszty przylega Nowa Brama
* domy, ul. Brygady Saperów nr 19, 20, 25, 34 i budynek gospodarczy – szachulcowy, murowano-szachulcowe, z XVIII wieku, z połowy XIX wieku
* dom, ul. Krasińskiego 11, murowano-szachulcowy
* domy, ul. Ludowa nr 16 szachulcowy; nr 31 i budynek gospodarczy, szachulcowy, z połowy XIX wieku
* dom, ul. Mickiewicza 18, szachulcowy, z połowy XIX wieku, nie
* domy, ul. Południowa nr 13, nr 17 – szachulcowe, z połowy XIX wieku; nr 38
* domy, ul. Północna nr 36 szachulcowy, nr 38, z
* [[spichlerz]] przy bramie Wschodniej, ul. Wojska Polskiego 1, murowano-szachulcowy, z 1764 roku, w 2020 został wyremontowany<ref>{{Cytuj |tytuł = Spichlerz idzie do remontu |data dostępu = 2021-02-09 |opublikowany =
* dom, ul. Wojska Polskiego 4, z połowy XIX wieku
* [[Cmentarz żydowski w Strzelcach Krajeńskich|cmentarz żydowski]]
*
* ratusz, zbudowany został w latach 1870–1872 w stylu neorenesansowym, na miejscu wcześniejszego ratusza. Projekt sporządził Koehler z Frankfurtu nad Odrą oraz Asmund Schulz. Fasadę budynku ozdabia balkon z tralkową balustradą, [[tondo]] z herbem miasta oraz maszt flagowy z motywem smoka. Obecnie budynek jest siedzibą Sądu Rejonowego w Strzelcach Krajeńskich.
* [[Wieża ciśnień w Strzelcach Krajeńskich|Wieża ciśnień]] (zabytek z ewidencji zabytków)<ref>{{Cytuj |tytuł = komunalna wodociągowa wieża ciśnień|data dostępu = 2022-02-14 |opublikowany =Zabytek|url = https://zabytek.pl/pl/obiekty/komunalna-wodociagowa-wi-791951 |język = pl}}</ref>
<gallery mode=packed heights=144>
</gallery>
Linia 89 ⟶ 91:
* Przedszkole Samorządowe Nr 1
* Przedszkole Samorządowe Nr 2 „Smerfy”
* Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Janusza Korczaka (w tym: Szkoła Podstawowa Specjalna, Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy, Przedszkole Specjalne nr 3)
* [[Ochotnicze Hufce Pracy]]
* Szkoła Podstawowa nr 2
* Szkoła Podstawowa nr 1
* Zespół Szkół (Liceum Ogólnokształcące im. Macieja Rataja i Technikum Gastronomiczne)
* Zespół Szkół Centrum Kształcenia Ustawicznego w Strzelcach Krajeńskich im. Stefana Biedrzyckiego – jeden z największych zespołów szkół na terenie miasta. Mieści się w zespole budynków przy al. Wolności 7. Budynek szkoły wzniesiony z czerwonej cegły, powstał na początku XX wieku. Organizowano w nim zajęcia, zakładając
* Wydział Szczecińskiej Akademii Rolniczej
* Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia
== Sport ==
Od 1945 w Strzelcach Krajeńskich działa klub piłkarski [[Łucznik Strzelce Krajeńskie|Miejski Klub Sportowy „Łucznik” Strzelce Krajeńskie]]. Zespół
== Wspólnoty wyznaniowe ==
* [[Kościół łaciński|Kościół rzymskokatolicki]]: [[Parafia św. Franciszka z Asyżu w Strzelcach Krajeńskich|parafia św. Franciszka z Asyżu]],
▲** [[Parafia Greckokatolicka Świętych Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich i św. Michała Archanioła w Strzelcach Krajeńskich|parafia Świętych Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich i św. Michała Archanioła]]
▲:* zbór Strzelce Krajeńskie ([[Sala królestwa|Sala Królestwa]] ul. Orzechowa 5)<ref>{{jw|data dostępu=2019-10-12}}</ref>
== Współpraca międzynarodowa ==
Miasta i gminy partnerskie:<ref>{{Cytuj |tytuł = Współpraca zagraniczna |data dostępu = 2021-02-09 |opublikowany = Strzelce Krajeńskie
* {{flaga|DNK}} [[Gmina Jammerbugt|Jammerbugt]]
* {{flaga|DEU}} [[Angermünde]]
Linia 121 ⟶ 120:
* [http://www.strzelce.pl/ Oficjalna strona miasta]
* {{SgKP|II|409|Friedeberg (niem.) 4}}
* [https://www.youtube.com/watch?v=0coOWpHF6tc Strzelce Krajeńskie na niemieckim filmie z 1939 roku]
{{Gmina Strzelce Krajeńskie}}
|