Dòge : Diferéncia entre lei versions

Contengut suprimit Contengut apondut

En linha

Version actuala en data del 11 octobre de 2020 a 18.34

Lo dòge èra lo primièr magistrat de qualques republicas italianas, subretot de Venècia e Gènoa. Eretièr del dux, foncionari bizantin del temps que Ravena e Venècia fasián partida de l'Empèri Bizantin, aquel foncionari vengut poderós ensagèt de crear una succession dinastica mas deguèt daissar la plaça, dels temps dels ducats medievals, a un personatge elegit per sos pars nòbles. Èra la sola magistratura amb lo procuraire de Sant Marc qu'èra viatgèra (dogat a vida generalament doat a un òme d'experiéncia).

Dòge de Venècia

Article detalhat: Dòge de Venècia.

A Venècia, lo dòge aviá per atribucions principalas:

de decidir la guèrra o la patz,
de comandar las armadas,
de nomenar a las foncions civilas e eclesiasticas, * de presidir al senat: mas podiá pas prene cap de resolucion sens l'avís favorable del Conselh dels Dètz.

La moneda èra batuda al nom del dòga, e non pas a sa armas; podiá causir una molhèr sonque a Venècia. En dintrant en carga se fiançava amb la mar Adriatica, usatge que faisiá sens dobte allusion a l’empèri que Venècia aviá sus las mars.

Lo primièr dòge foguèt Paolo Lucio Anafesto (697). Lo 120ⁿ e darrièr dòga, Ludovico Manin, èra en exercici quora la republica de Venècia foguèt conquistada per las armadas francesas (1797).

Los dòges venecians mai celèbres son los Dandolo, los Faliero, los Tiepolo e los Gradenigo.

Dòge de Gènoa

Article detalhat: Dòge de Gènoa.

A Gènoa, la dignitat de dòge foguèt creada en 1339 e foguèt d’en primièr conferada a vida, lo tot primièr dòga foguèt Simon Boccanegra; lo dòga deviá èsser de familha pldbeïana e de la faccion gibelina. D'entres aqueles dògas perpetuals: los noms de Guarco, Montaldo, Fregoso e Adorno, familhas en lucha perpetuala que mai d'un còp gaireben portèton la Republica cap al caós.

En 1528, Andrea Doria faguèt decretar que s'eliriá un nòu dòga cada dos ans e que seriá causit dentre las familhas aristocraticas (28), aquel dòga deviá partejar lo poder amb un conselh de 400 membres, lo Senat, causits dins la noblessa e un censor e dos cònsols. Los Spinola, los Doria, los Grimaldi, los Imperiali, los Durazzo, los Balbi, los Pallavicino mas tanben los Lomellini, los Brignole-Sale son los mai celèbres. Gènoa arrestèt d’aver de dògas en 1797, lo darrièr foguèt Giacomo Maria Brignole Sale, sol dòga elegit dos còps, en 1779 e en 1795, a l’occupacion d'aquela republica per França.

En 1802, a l’imatge de França, la Republica liguriana se dotèt d’un dòge, membre de la familha dels Durazzo.

Ligams extèrnes

(fr)Salomon Reinach, Le mariage avec la mer, Cultes, mythes et religions, t. II, Éd. Ernest Leroux, París, 1906, pp. 206-219.

@@ Linha 1 : / Linha 1 : @@
+{{Infobox
-[[Fichièr:Tizian 059.jpg|thumb|Retrach del 77{{n}} dòga de Venècia [[Andrea Gritti]] per [[Titien]].]]
+|tematica=
-Lo '''dòga''' èra lo primièr [[magistrat]] de qualques [[republicas italianas]], subretot de [[Venècia]] e [[Gènoa]]. Eretièr del ''[[dux]]'', fonctionri bizantin del temps que Ravena e Venècia fasián partit de l'[[Empèri Bizantin]], aquel fonccionari vengut poserós ensajèt de crear una succession dinastica mas deguèt daissar la plaça, als temps dels ducats medievals, a un personatge elegit per seus parelhs nòbles. Èra la sola magistratura amb le [[procurator de Sant Marc]] qu'èra [[viatgèra]] (dogat a vida generalament doat a un òme d'experiéncia).
+|carta=
+}}
+{{ortografia}}[[Fichièr:Ritratto del Doge Andrea Gritti - Tiziano 059.jpg|thumb|Retrach del 77{{n}} dòge de Venècia [[Andrea Gritti]] per [[Tician]].]]
+Lo '''dòge''' èra lo primièr [[magistrat]] de qualques [[republicas italianas]], subretot de [[Venècia]] e [[Gènoa]]. Eretièr del ''[[dux]]'', foncionari bizantin del temps que Ravena e Venècia fasián partida de l'[[Empèri Bizantin]], aquel foncionari vengut poderós ensagèt de crear una succession dinastica mas deguèt daissar la plaça, dels temps dels ducats medievals, a un personatge elegit per sos pars nòbles. Èra la sola magistratura amb lo [[procuraire de Sant Marc]] qu'èra [[viatgèra]] (dogat a vida generalament doat a un òme d'experiéncia).
-La [[Dogaressa]] èra la femna du dòga.
-== Dòga de Venècia ==
+== Dòge de Venècia ==
-{{article detalhat|Dòga de Venècia}}
+{{article detalhat|Dòge de Venècia}}
-A [[Venècia]], lo dòga aviá per atribucions principalas:
+A [[Venècia]], lo dòge aviá per atribucions principalas:
 * de decidir la guèrra o la patz,
 * de comandar las armadas,
@@ Linha 15 : / Linha 18 : @@
 La moneda èra batuda al nom del dòga, e non pas a sa armas; podiá causir una molhèr sonque a Venècia. En dintrant en carga se fiançava amb la [[mar Adriatica]], usatge que faisiá sens dobte allusion a l’empèri que Venècia aviá sus las mars.
-Lo primièr dòga foguèt [[Paolo Lucio Anafesto]] ([[697]]). Lo 120{{n}} e darrièr dòga, [[Ludovico Manin]], èra en exercici quora la [[republica de Venècia]] foguèt conquistada per las armadas francesas ([[1797]]).
+Lo primièr dòge foguèt [[Paolo Lucio Anafesto]] ([[697]]). Lo 120{{n}} e darrièr dòga, [[Ludovico Manin]], èra en exercici quora la [[republica de Venècia]] foguèt conquistada per las armadas francesas ([[1797]]).
-Los dògas venecians mai celèbres son los [[Dandolo]], los [[Faliero]], los [[Tiepolo]] e los [[Gradenigo]].
+Los dòges venecians mai celèbres son los [[Dandolo]], los [[Faliero]], los [[Tiepolo]] e los [[Gradenigo]].
-== Dòga de Gènoa ==
+== Dòge de Gènoa ==
-{{article detalhat|Dòga de Gènoa}}
+{{article detalhat|Dòge de Gènoa}}
-A [[Gènoa]], la dignitat de dòga foguèt creada en [[1339]] e foguèt d’en primièr conferada a vida, lo tot primièr dòga foguèt Simon Boccanegra; lo dòga deviá èsser de familha pldbeïana e de la faccion [[gibelin]]a. D'entres aqueles dògas perpetuals: los noms de [[Familha Guarco|Guarco]], [[Montaldo]], [[Fregoso]] e [[Adorno]], familhas en lucha perpetuala que mai d'un còp gaireben portèton la Republica cap al caós.
+A [[Gènoa]], la dignitat de dòge foguèt creada en [[1339]] e foguèt d’en primièr conferada a vida, lo tot primièr dòga foguèt Simon Boccanegra; lo dòga deviá èsser de familha pldbeïana e de la faccion [[gibelin]]a. D'entres aqueles dògas perpetuals: los noms de [[Familha Guarco|Guarco]], [[Montaldo]], [[Fregoso]] e [[Adorno]], familhas en lucha perpetuala que mai d'un còp gaireben portèton la Republica cap al caós.
 En [[1528]], [[Andrea Doria (condottière)|Andrea Doria]] faguèt decretar que s'eliriá un nòu dòga cada dos ans e que seriá causit dentre las familhas aristocraticas (28), aquel dòga deviá partejar lo poder amb un conselh de 400 membres, lo [[Senat]], causits dins la noblessa e un censor e dos cònsols. Los [[Spinola]], los [[Doria]], los [[Grimaldi]], los [[Imperiali]], los [[Durazzo]], los [[Balbi]], los [[Famille Pallavicino|Pallavicino]] mas tanben los [[Lomellini]], los [[Famille Brignole|Brignole]]-[[Sale]] son los mai celèbres. [[Gènoa]] arrestèt d’aver de dògas en [[1797]], lo darrièr foguèt Giacomo Maria Brignole Sale, sol dòga elegit dos còps, en [[1779]] e en [[1795]], a l’occupacion d'aquela republica per França.
-En 1802, a l’imatge de França, la [[Republica liguriana]] se dotèt d’un doòga, membre de la familha dels [[Durazzo]].
+En 1802, a l’imatge de França, la [[Republica liguriana]] se dotèt d’un dòge, membre de la familha dels [[Durazzo]].
 == Ligams extèrnes ==