Wikipèdia

Mycota : Diferéncia entre lei versions

Navigar dins l'istoric
← Cambiament precedentDiferéncia seguenta →
Contengut suprimit Contengut apondut
VisualWikitext
Non es pas una tradition mas un emplec vernacular (atencion amb las generalizacions falsas).
Balisas : Revertida Editor visual
(22 revisions intermediàrias per un autre utilizaire pas afichadas)
Linha 5 :
| Campairòls
| Fungi_Illustracions_(oc).png
| Illustracions de fongesbolets datant dau començament dau sègle XX
}}
 
Linha 19 :
{{Taxobox fin|Fonges|botanica}}
 
Lei '''''Mycota''''' ò lei '''''Fonges''''' son un [[rèine (biologia)|rèine]] d'[[organisme vivent|organismes]] [[eucariòta]]s qu'es constituït per l'ensemble deis [[espècia (biologia)|espècias]] [[tradicion]]alamentcomunament dichas '''bolets''' (var. '''campairòls''', '''campanhòus''', '''camparòus''', '''champanhòus''', '''champinhon''', '''coamèls'''<ref>Lo Congrès Permanent de la Lenga Occitana, ''Dicod'Òc'', cèrca « champignon », consultat lo 11 de mai de 2024, [https://dicodoc.eu/fr/dictionnaires?option=com_dicodoc&view=search&Itemid=683&type=fr-oc&dic%5B%5D=BASIC&dic%5B%5D=RBVD&dic%5B%5D=ALPC&dic%5B%5D=ATAU&dic%5B%5D=PROV&dic%5B%5D=PNST&dic%5B%5D=OMLH&dic%5B%5D=LAUS&dic%5B%5D=LAGA&dic%5B%5D=LEMO&q=champignon&q2=&submit=Rechercher]</ref>). Aqueu grop es fòrça diversificat car intègra d'[[organisme vivent|organismes]] microscopics, invisibles a uelh nus, de microbolets unicellulars ([[levadura]]s) ò pluricellulars ([[mosidura]]s) e lei « bolets superiors », compausats d'un pè e d'un capèu, aisament observables dins lei [[seuva]]s e lei [[jardin]]s a l'[[autona]]. Foguèt lòngtemps classat au sen dei [[vegetal|vegetaus]]. Pasmens, ne'n foguèt separat en [[1969]] car lei fonges realizan pas de [[reaccion quimica|reaccions]] de [[fotosintèsi]].
 
La [[micologia]] es la [[sciéncia]] que qu'estúdia e depinta lei diferenteis espècias de fonges. En [[2017]], aperaquí {{formatnum:100000}} espècias èran estadas identificadas. Pasmens, aqueu nombre èra fòrça febla en comparason dei 5 a 10 milions d'espècias que son existéncia es sospichada. Ansin, lei fonges son encara fòrça mau coneguts e de recèrcas son en cors per definir una [[classificacion scientifica|classificacion]] clara au sen dau rèine.
Linha 31 :
Pertocant lo tèrme occitan « fonge », es eissit directament dau latin ''fungus'', significant "bolet" (latin: ''boletus''), que ja foguèt utilizat per [[Oraci]] e [[Plini lo Vièlh|Plini]]. ''Fungus'' es derivat eu meteis dau [[Grèc ancian|grèc]] {{Grèc ancian|σφογγος}}, ''sfongos'' ([[Calcarea|esponja]]). Lo mot « [[micologia]] » (dau grèc {{Grèc ancian|μύκης}}/mikes, « bolet », e {{Grèc ancian|λόγος}}/logos, « discors ») per designar l'estudi scientific dei bolets sembla de trobar son origina en [[1795]] de [[Jean-Jacques Paulet]]. Lo [[naturalisme|naturalista]] [[Miles Joseph Berkeley]] dins son obratge intitolat ''The English Flora of Sir James Edward Smith'', paregut en [[1836]], aguèt un ròtle important dins sa difusion mondiala<ref>'''[[anglés|(en)]]''' G. C. Ainsworth, ''Introduction to the History of Mycology'', Cambridge University Press, 1976, p. 2.</ref>.
 
== Istòria evolutiva ==
 
[[Fichièr:Prototaxites milwaukeensis.jpg|thumb|right|Fossil de bolet datant dau [[Devonian]] (419-359 Ma).]]
 
Au contrari dei [[vegetalia|vegetaus]] e deis [[animalia|animaus]], lei [[fossil]]s de fonges son rars car lor matèria fragila es rapidament descompausada. Leis elements regardant lor evolucion son donc limitats. Per lei bolets superiors, d'espòras fossilizadas de ''[[Glomeromycota]]'' datant de 420 Ma e un ascocarp d'[[ascomicèt]] datant de 400 Ma mòstran l'existéncia d'espècias ben individualizadas tre aqueu periòde<ref>'''[[anglés|(en)]]''' Stefanie Pöggeler e Johannes Wöstemeyer, ''Evolution of Fungi and Fungal-Like Organisms'', Springer, 2011, p. 171.</ref><ref>'''[[anglés|(en)]]''' T. N. Taylor, H. Hass e H. Kerp, « The oldest fossil ascomycetes », ''Nature'', vol. 399, n° 648,‎ junh de 1999.</ref>. Per lei fonges microscopics, un fossil descubèrt en [[2020]] a permés d'estudiar una espècia datada de 715 a 810 Ma. Seriá apareguda dins una zòna de transicion entre lei mitans aqüatic e terrèstre<ref>'''[[anglés|(en)]]''' S. Bonneville, F. Delpomdor, A. Préat, C. Chevalier, T. Araki, M. Kazemian, A. Steele, A. Schreiber, R. Wirth e L. G. Benning, « Molecular identification of fungi microfossils in a Neoproterozoic shale rock », eeScience Advancesee, vol. 6, n° 4,‎ 2020.</ref>.
 
Aqueleis indicis pauc nombrós permèton pas d'establir d'ipotèsis ben establidas sus l'origina e l'istòria evolutiva dei fonges. Laissan pensar que la diferenciacion dei fonges micelics se debanèt fa 0,76 a 1,06 miliard d'ans<ref>'''[[anglés|(en)]]''' R. Lucking, S. Huhndorf, D. Pfister, E. R. Plata, H. Lumbsch, « Fungi evolved right on track », ''Mycologia'', vol. 101, n° 6,‎ 2009, pp. 810-822.</ref>. Lei tres scenaris principaus son<ref>'''[[anglés|(en)]]''' Miguel A. Naranjo‐Ortiz Toni Gabaldón, « Fungal evolution: major ecological adaptations and evolutionary transitions », ''Biological Letters'', vol. 94, n° 4,‎ 2019, pp. 1443-1476.</ref> :
* lo « scenari verd » que supausa una coevolucion entre lei fonges e lei plantas per evoluïr dei mitans aqüatics vèrs lei mitans terrèstres.
* lo « scenari brun » que supausa que lei fonges zoosporics (caracterizats per d'espòras flageladas) colonizèron lei sediments e lei tèrras umidas en se noirissent dei rèstas de [[bacteria]]s e d'[[alga]]s acumulats a aqueleis endrechs. Aurián pauc a cha pauc perdut sei flagèus e desvolopat de mòdes de creissença [[ifa|ifaus]] similars ai fonges actuaus.
* lo « scenari blanc » que supausa que lei fonges zoosporics s'adaptèron premier a d'environaments fòrça fregs que foguèron lo luòc de la transicion entre lei mitans aqüatics e terrèstres.
La question dei [[liquèn]]s, organismes constituïts per l'associacion d'un fonge e d'una alga, sembla d'aver una importància centrala per l'evolucion dei fonges. D'efiech, an probablament fa partida dei premiereis organismes aguent colonizat lei mitans terrèstres durant lo [[Cambrian]] (538-485 Ma).
 
== Istòria de la comprenença dei fonges ==
 
* [[{{veire|Micologia]]}}▼
 
=== De la Preïstòria a l'Edat Mejana ===
Linha 67 ⟶ 81:
=== Generalitats ===
 
Lei bolets fòrman un grop presentant una diversitat extrèma que va d'[[espècia (biologia)|espècias]] microscopicas a d'[[organisme]]s de plusors [[quilograma]]s. Presents dins la quasi totalitat dei mitans terrèstres e aquatics, an un ròtle fondamentau dins l'[[ecologia]] de la [[planeta]] car reciclan la matèria [[mòrt]]a. Lòngtemps classats a tòrt entre lei vegetaus, ne fan plus partida car son pas capables de realizar la [[fotosintèsi]]. Son mòde de [[nutricion]] es eterotròf, es a dire que lei bolets dèvon se norrir de matèria [[Quimia organica|organica]] preexistenta. Enfin, son pareu [[cellula (biologia)|cellular]] es fach de [[quitina]], la meteissa substància que fòrma l'[[esquelèt]] extèrne deis [[artropòde]]s.
 
Lei bolets son formats – coma leis [[alga]]s – d'un [[talle]]. Au contrari deis [[Animalia|animaus]] e dei [[vegetalia|vegetaus]] superiors, an donc ges de [[racina]], de [[camba]] ò de [[fuelh]]. Per lei bolets unicellulars, lo [[talle]] es format d'una [[cellula (biologia)|cellula]] unica e de seis apendicis. Per lei bolets pluricellulars, es fach d'una estructura filamentosa, generalament sosterranha, dicha [[micèli]] (ò [[micèlium]]):
* per lei bolets « inferiors », lo [[micèli]] es pas bugetat e sei diferents filaments pòdon èsser comparats a de [[cellula (biologia)|cellulas]] gigantas.
* per lei bolets « superiors », lo [[micèli]] es bugetat e es devesit entre plusors seccions amb un ò plusors nuclèus. Lei bolets superiors son caracterizats per un [[carpofòr]] desvolopat generalament format d'un pè e d'un capèu. Fòrman lo grop dei bolets que son visibles a [[uelh]] nud. En [[2017]], aperaquí {{formatnum:30000}} èran estats depintats.
Lo [[micèli]] se desvolopa dins lei direccions onte lei condicions son favorablas e pòu formar un ret fòrça complèx. Per lei bolets superiors, lo micèli pòu formar d'estructuras complèxas utilizadas per la reproduccion coma lo carpofòr dei bolets superiors (es a dire lo bolet ambéamb son pè e son capèu).
 
=== Abitat ===
 
Lei bolets son d'[[organisme]]s frequents de la [[vida]] [[Tèrra|terrèstra]] car pòdon colonizar la quasi totalitat dei compartiments biologics e resistir de condicions [[fisica]]s ò [[quimia|quimicas]] duras (raionament ionizant, concentracion auta de sau, [[Fònt cauda|fònts caudas]] [[ocean]]icas.., etc.<ref>{{Obratge'''[[anglés|títol=(en)]]''' T. Vaupotic, P. Veranic, P. Jenoe e A. Plemenitas, « Mitochondrial mediation of environmental osmolytes discrimination during osmoadaptation in the extremely halotolerant black yeast Hortaea werneckii|cognòm1=Vaupotic|nom1=T », ''Fungal Genetics and Biology'', vol.|nom2=P.|nom3=P.|nom4=A.|cognòm4=Plemenitas|cognòm3=Jenoe|cognòm2=Veranic|editor=Universitat de45, n° 6, Liobliana|data=junh de 2008}}, pp. 994-1007.</ref><ref>{{Obratge'''[[anglés|cognòm2=(en)]]''' E. Dadachova, RA. Bryan|cognòm3=, X. Huang|cognòm4=, T. Moadel|cognòm5=, AD. Schweitzer|cognòm6=, P. Aisen|cognòm7=, JD. Nosanchuk|cognòm8= e A.Casadevall|cognòm1=Dadachova|títol=, « Ionizing radiation changes the electronic properties of melanin and enhances the growth of melanized fungi|an= », ''PloSOne'', vol. 2, n° 5, 2007|nom1=E.|nom2=RA|nom3=X.|nom4=T.|nom5=AD.|nom6=P, e457.|nom7=JD.|nom8=A.}}</ref><ref>{{Obratge'''[[anglés|títol=(en)]]''' T. Le Calvez, G. Burgaud, S. Mahé, G. Barbier e P. Vandenkoornhuyse, « Fungal diversity in deep-sea hydrothermal ecosystems: », ''Applied and Environmental Microbiology'', vol. 75, n° (20):, 6415–21|cognòm1=Le Calvez|cognòm2=Burgaud|cognòm3=Mahé|cognòm4=Barbier|cognòm5=Vandenkoornhuyse|nom1=T.|nom2=G.|nom3=S.|nom4=G.|nom5=P.|data=octòbre de 2009}}, pp. 6415-6421.</ref>...). Prosperan dins leis endrechs onte se tròban de quantitats importantas de matèria organica e d'[[oxigèn]]. Pasmens, certaneis espècias pòdon subreviure sensa [[oxigèn]]. Lei mitans mens favorables son l'[[aiga]], lei jaç abiotics de la crosta terrèstra e lei regions d'[[altitud]].
 
=== Nutricion ===
Linha 94 ⟶ 108:
{{veire|Simbiòsi}}
 
Mai d'un bolet pòu s'associar d'un biais fòrça estrech ambéamb de racinas d'un [[arbre|aubre]] ò d'un autre vegetau superior per formar un organ mixt dich [[micorriza]]. Dins aqueu cas, lo bolet pòrta a son partenari de substàncias [[minerau|mineralas]] e reçaup de [[compausat quimic|compausats]] [[carbòni|carbonats]]. Aqueu fenomèn es fòrça frequent car aperaquí 95% dei plantas dotadas de raiç son capables de formar una tala relacion [[simbiòsi|simbiotica]]. Ansin, plusors bolets son unicament trobats en dessota de certaneis [[arbre|aubres]] ([[rabassa]]/rore, oronge/euse...).
 
{{veire|Liquèn}}
Linha 100 ⟶ 114:
[[File:Lichen fontainebleau.jpg|thumb|Exemple de [[liquèn]] sus una pèira.]]
 
Lei bolets pòdon tanben s'associar ambéamb d'[[alga]]s ò de [[cianobactèri]]s per formar un organisme dich [[liquèn]]. Lei bolets fòrman generalament 90% de l'ensems e pòrtan a l'associacion lo supòrt, la proteccion, lei saus [[minerau]]s e la resèrva d'[[aiga]]. L'[[alga]] ò lo [[cianobactèri]] permet de realizar de reaccions de [[fotosintèsi]]. A l'ora d'ara, aperaquí {{formatnum:20000}} espècias de [[liquèn]] son estadas identificadas. Certanei son capables de se desvolopar dins d'endrechs a la [[vida]] fòrça ostils coma [[Antartida]].
 
==== Lei bolets carnivòrs ====
 
Fòrça rars amb solament 140 espècias identificadas en [[2017]], lei bolets carnivòrs utilizan de lecas divèrsdivèras (filaments colants, feromònas sexualas per atraire sei presas...) per capturar de [[protista]]s, d'[[ameba]]s ò de vèrmes. Aqueu mòde de nutricion es un complement d'un sistèma nutritiu pus classic qu'es generalament saprofit.
 
=== Diversitat dei mecanismes de reproduccion ===
 
Lei mecanismes de [[reproduccion]] dei bolets presentan una diversitat fòrça importanta ambéamb de sistèmas asexuats e [[sèxe|sexuats]]. Sa classificacion es d'alhors largament basada sus sei particularitats.
 
La [[reproduccion]] asexuada presenta tres tipes tipes de mecanismes principaus. Lo premier consistís en l'individualizacion d'una [[ifa]], es a dire d'un filament dau bolet. Lo segond es fondat sus la formacion de [[conidie]]s que son de menas de [[brotura]]s naturalas similaras ais [[espòra]]s. Enfin, lo tresen mejan major es basat sus la dispersion d'[[espòra]]s dotats d'un ò de plusors [[flagèl]]s.
 
Coma per leis autreis [[espècia]]s sexuadas, la reproduccion sexuada necessita la fusion de doas [[cellula (biologia)|cellulas]] especializadas. Aquò entraïna la formacion d'[[organ]]s de pichona talha que son dichs [[asc]]s e [[basidi]]s. Lo premier sembla un sac contenent uech ascospòras e lo segond a un sòcle ambéamb quatre bisidiospòres. Cada [[espòra]] particulara pòu donar naissença a un [[micèli]] novèu. Se tròban dins un jaç fin, dich [[imèni]], de l'organ de fructificacion dau bolet: lei lamellas ò lei tubes dau capèu, la superficia e leis alveòlas dei [[maurilha]]s, l'interior dei copas deis aurelhas de Judàs, l'exterior dei [[clavària]]s...
 
Se certaneis espòras an de mejan de desplaçament coma de flagèls, la màger part de la dispersion es assegurada per de paramètres exteriors coma lo desplaçament d'[[insècte]]s venguts manjar una partida dau bolet, la preséncia de [[vent]], de rajadas d'[[aiga]]... Un còp arribat dins un terren favorable, una [[espòra]] va donar naissença a una [[ifa]] que va se desvolopar per formar un [[micèli]].
Linha 118 ⟶ 132:
=== Classificacion ===
 
I a encara ges de classificacion dei bolets que siegue objècte de consensus entre lei [[micologia|micològs]]. De mai, lei bolets son encara un règne pauc estudiat dau vivent. D'efèctefiech, en [[2015]], {{formatnum:100000}} [[espècia (biologia)|espècias]] èran estadas identificadas sus un totau estimat entre 5 e 10 milions. Pasmens, de tendàncias existisson per destriar :
* lei bolets asexuats que fòrman un ensemsensemble fòrça eterogèn, mau conegut e probablament provisòri.
* lei [[micèli]]s de forma sifonada que son frequentas au sen dei bolets [[parasit]]s. Son dichs [[sifomicèt]]s.
* leis [[ascomicèt]]s e leis [[basidiomicèt]]s que gròpan lei dos ensems de bolets superiors.
Linha 126 ⟶ 140:
 
=== Culhida e cultura ===
 
[[Fichièr:Chanterelle Finland.jpg|thumb|right|Recòlta de bolets dins una seuva.]]
 
L'utilizacion alimentària dei bolets sembla fòrça anciana qu'es atestada durant l'[[Antiquitat]]. En [[2017]], i avián {{formatnum:1100}} espècias comestiblas identificadas. Son d'aliments que sa valor nutritiva es febla (22 [[caloria]]s per 100 g) amb una proporcion fòrça importanta d'[[aiga]] (aperaquí 92%) e de fibras. Son pereu una fònt de [[proteïna]]s, de [[vitamina B]] e d'[[oligoelement]]s. Pasmens, en causa de la capacitat dei bolets de concentrar leis [[oligoelement]]s dins sei teissuts, pòdon tanben de còps concentrar de compausats mineraus toxics.
Linha 136 ⟶ 152:
 
=== Intoxicacion ===
 
[[Fichièr:Grüner Knollenblätterpilz Amanita phalloides.jpg|thumb|right|L'[[Amanita phalloides|amanita falloïda]], un bolet responsable de centenaus de decès cada an en causa de sa [[toxicologia|toxicitat]].]]
 
Leis [[intoxicacion]]s entraïnadas per lei bolets son quasi unicament causadas per de bolets superiors contenent de [[toxina]]s. L'importància dei trèbols es variabla mai certanei bolets pòdon entraïnar d'intoxicacions [[mòrt|mortalas]]. Varia de trèbols [[sistèma digestiu|digestius]] simples a la [[mòrt]]. Aquò despend de la natura dei [[toxina]]s e de sa concentracion. Entre leis espècias pus perilhosas en [[Occitània]], se fau nòtar lei tres [[amanita]]s [[mòrt|mortalas]] (''[[Amanita phalloides]]'', ''[[Amanita verna]]'' e ''[[Amanita virosa]]''), plusors [[espècia (biologia)|espècias]] de [[cortinari]]s (''[[Cortinarius orellanus]]'', ''[[Cortinarius henrici]]''...) ò encara la familha dei [[lepiota]]s pichonas (''[[Lepiota helveola]]'', ''[[Lepiota brunneoincarnata]]''...).
 
En fòra dei bolets [[mòrt|mortaus]], existís d'[[espècia (biologia)|espècias]] capablas d'engendrar de sindròmes ambéamb de trèbols violents dau [[sistèma digestiu]] ò dau [[sistèma nerviós]]. Per exemple, es lo cas d’''[[amanita muscarina]]'' qu'es l'arquetipe dau bolet toxic. Enfin, lei bolets comestibles pòdon pereu entraïnar d'intoxicacions quand son venguts tròp vièlhs per la consumacion ò se son contaminats per d'agents toxics. D'efiech, fòrça bolets concentran lei [[metau]]s pesucs dins sei teissuts, compres de metaus [[radioactivitat|radioactius]]<ref>En [[Occitània]], fòrça bolets presentan ansin encara de taus de [[radioactivitat]] relativament importants en causa dei depaus d'elements radioactius per lei nívols de fumada engendrats per la [[catastròfa de Chornobil]].</ref>.
 
Dins lo cas d'una ingestion de bolets verinós, l'intoxicacion pòu èsser immediata ò necessitar un periòde d'incubacion variabla (generalament de quauqueis [[ora]]s a quauquei [[jorn]]s) segon lo tipe de bolet. Lei diferents sindròmes son classats segon la [[toxina]] responsabla e lei consequéncias sus l'[[organisme]]. Per defugir una intoxicacion, es necessari d'aprene d'identificar corrèctament lei bolets, especialament leis [[espècia (biologia)|espècias]] perilhosas, e de jamai manjar un bolet que son identificacion es mau segura.
Linha 145 ⟶ 163:
=== Malautiás fongicas ===
 
Lei bolets pòdon tanben entraïnar de [[malautiá]]s ambéamb seis [[espòra]]s. D'efèct, coma son de particulas volatilas, son dispersadas per lo vent. Pòdon èsser a l'origina d'[[allergia]]s e de [[patologia]]s pus grèvas. Per exemple, leis espòras dei bolets dau tipe ''[[Aspergillus]]'' pòdon entraïnar l'[[aspergillòsi]] qu'es una infeccion grèva que tòca lei [[palmon|paumons]]. Dins un registre mens grèu, de bolets microscopic pòdon parasitar lo [[pèu]] ò lei [[mucosa]]s.
 
== Articles connèxesAnnèxas ==
 
== Liames intèrnes ==
* [[Eukaryota]]▼
<div style="-moz-column-count:3; column-count:3;">
▲* [[Micologia]]
* [[Espòra]].
▲* [[Eukaryota]].
* [[Micologia]].
</div>
 
== BibliografiaLiames extèrnes ==
* {{Obratge|cognòm=Ainsworth|nom=G. C.|títol=Introduction to the History of Mycology|luòc=|editor=Cambridge University Press|an=1976|isbn=0-521-11295-8}}▼
* {{Obratge|autor=Romagnesi|títol=Atlas des champignons|editor=ed. Dunod, París|cita=S'i trapa fòrça noms occitans de divers camparòls.}}
* {{Obratge|títol=Petit atlas des champignons|autor=Romagnesi|editor=ed. Bordas|cita=Cap jos lo títol noms vulgaires : français tot un molon de noms en occitan.|an=1970}}
 
* Jean Michel Effantin, ''100 paraulas dal Tresòr "Bolets"'', [http://www.chambradoc.it/bosc/lhiBolets.page], consultat lo 18 de mai de 2024.
== Ligams extèrnes ==
 
== Bibliografia ==
* {{Ligam web|lenga=it, oc|títol=100 paraulas dal Tresòr "Bolets"|nom=Jean Michel|cognòm=Effantin|sit=www.chambradoc.it|url=http://www.chambradoc.it/bosc/lhiBolets.page|url_accés=liure}}
 
▲* {{Obratge'''[[anglés|cognòm=Ainsworth|nom=(en)]]''' G. C.|títol= Ainsworth, ''Introduction to the History of Mycology|luòc=|editor='', Cambridge University Press|an=, 1976|isbn=0-521-11295-8}}.
* '''[[francés|(fr)]]''' Georges Becker, Dr Lucien Giacomoni, Jacqueline Nicot, Serge Pautot, Guy Redeuihl, Geneviève Branchu, Domiique Hartog, Anke Hérubel, Helga Marxmuller, Ursula Millot e Claude Schaeffner, ''Le guide des champignons'', París/Brussèlas/Montreal, Reader's Digest, 1982
* '''[[francés|(fr)]]''' Marcel Bon, ''Champignons de France et d'Europe occidentale'', Flammarion, 2004.
* '''[[francés|(fr)]]''' Didier Borgarino e Nastasia Camberoque, ''Champignons'', París, Tana, 2022.
* '''[[francés|(fr)]]''' Didier Borgarino e Christian Hurtado, ''Champignons de Provence et du Midi méditérranéen'', Sant Romieg, Édisud, 2020.
* '''[[francés|(fr)]]''' Guy Redeuilh, Guillaume Eyssartier, Isabelle Masson-Deblaize e Philippe Joly, ''Larousse des champignons'', París, Larousse, 2004.
* '''[[francés|(fr)]]''' Henri Romagnesi, ''Atlas des champignons d'Europe'', París, Bordas, 1995.
 
== Nòtas e referéncias ==
<div style="-moz-column-count:3; column-count:3;">
{{Referéncias|colomnas=2}}
<references/>
</div>
 
[[Categoria:Mycota|*]]
Recuperada de « https://oc.wikipedia.org/wiki/Mycota »