Hamunsjøen

Hāmūn-e Helmand دریاچه هامون, Daryācheh-ye Hāmūn
Hāmūn-e Helmand, Hāmūn-e Hīrmand, Hamoun-oasen, Sistansjøen, Daryācheh-ye Sīstān
innsjø
Hamunsjøen
Land	Afghanistan, Iran
Tilsig	Helmand
Koordinatar	30°50′N 61°40′E
Areal	4 000 km²
Hamunsjøen 30.7653°N 61.6372°E / 30.7653; 61.6372
Wikimedia Commons: Lake Hāmūn

Hamunsjøen er ein grunn, myrete og tidvis uttørka innsjø eller hamun i Sistan-regionen aust i Iran og vest i Afghanistan. Han får vatn frå Helmand, som spring ut i Hindu Kush-fjella i Afghanistan.

Geografi

I lag med dei to mindre innsjøane Hāmūn-e Sabari og Hāmūn-e Puzak, som strekkjer seg inn i Lash wa Juwayn-distriktet i Farah-provinsen i Afghanistan, dannar han eit større våtmarksområde i det endorheiske Sistan-bassenget som strekkjer seg over grensa mellom det søraustlege Iran og det sørvestlege Afghanistan.

Hāmūnsjøen får hovudsakleg vatn frå nedslagsfelta på den afghanske sida, som Harut. Jarut munnar ut i innsjøen på den afghanske sida av grensa. I 1976, då elvane i Afghanistan rann jamt, var vassmengda i innsjøen relativ høg. Mellom 1999 og 2001 tørka innsjøen inn og han forsvann.

Når det er tørke i Afghanistan, eller vatnet i nedslagsfeltet vert nytta til vatning, tørkar innsjøen inn på den iranske sida. Når innsjøen er tørrlagd, bles ofte vinden fin sand frå botnen av innsjøen og dannar store sanddyner som dekkjer hundrevis av fiskelandsbyar langs den tidlegare breidda. Dette har òg gått hardt utover dyrelivet i og kring innsjøen. Endringar i vasspolitikken og auka nedbør i regionen har gjeve håp om at mykje av vatnet skal kome attende.

I 1975 vart innsjøen, i lag med Hāmūn-e Sabari, erklært ein Ramsarstad.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Hamun Lake» frå Wikipedia på engelsk, den 4. april 2021.
  • Wikipedia på engelsk oppgav desse kjeldene:
• Kobori, Iwao; Glantz, Michael H., red. (1998), «Chapter 9 - Iranian perspectives on the Caspian Sea and Central Asia: #The issue of Lake Hamun and the Hirmand River», Central Eurasian water crisis: Caspian, Aral, and Dead Seas: Part III: The Caspian Sea, United Nations University Press, ISBN 92-808-0925-3, henta 31. august 2010 
• Partov, Hassan (1998), Lake Hamoun, United Nations Environment Programme (UNEP): DEWA/GRID Europe, henta 4. april 2021 
• Weier, John (3. desember 2002), From Wetland to Wasteland; Destruction of the Hamoun Oasis, NASA Earth Observatory, henta 4. april 2021 
• UNEP (May 2006), History of Environmental Change in the Sistan Basin - Based on Satellite Image Analysis: 1976–2005 (PDF), Geneva: United Nations Environment Programme (UNEP) Post-Conflict Branch, arkivert frå originalen (PDF) 7. august 2007, henta 4. april 2021 

Bakgrunnsstoff

Commons har multimedium som gjeld: Hamunsjøen