Johannes

Johannes (ofte forkorta Johs) er eit førenamn som kjem av hebraisk Joḥanan, som tyder «Gud (JHVH) er nådig». Det hebraiske namnet har spreidd seg i den kristne verda gjennom den greske avleiinga Ioánnes (Ιωάννης), på latin Ioannes eller Iohannes. Jon og Johannes har namnedag ved jonsok, 24. juni.

Kyrkjefaderen Johannes Chrysostomos med namnet sitt skrive på gresk.

Astronomen Johannes Kepler med namnet sitt skrive på latin.

Komponisten Johannes Brahms i eit fotografi med autograf.

Variantar

Namnet finst i mange former på ulike språk. Norske kortformer er til dømes Jo, Jon, Johs, John, Johans, Jens, Jøns, Jan og Hans. Frå engelsk kjem formene John, Johnny og Jonny. Andre former av namnet er Heinz (tysk), Juan (spansk), Giovanni (italiensk), Jean (fransk) og Ivan (russisk).

Ei rekkje etternamn er avleidde av namnet, til dømes Johannessen/Johannesen, Johansen, Jonsen og Jonsdotter.

Bruk

Johannes var mykje brukt i Noreg ved slutten av 1800-talet, då over 1,5 % av nyfødde gutar blei gjevne namnet. I 1900 hadde 22 702 nordmenn namnet Johannes. Namnebruken sokk kraftig fram mot 1970-åra, før han tok til å auka igjen. I 2007 hadde 6 848 nordmenn namnet i den fulle forma Johannes, men fleire personar hadde også namneformene Hans, Johan, Jon eller Jan.

Namneberarar

Bibelske personar med namnet Johannes:

• Døyparen Johannes, (Evangeliet etter Matteus 3.11)
• Apostelen Johannes, bror til Jakob, son til Sebedeus (Evangeliet etter Matteus 4.21). Han var etter tradisjonen kjelde til Johannesevangeliet.
• Johannes Markus, medarbeidar for Paulus, son til Maria (Apostelgjerningane 12.12)

Kjende personar med namnet Johannes

• Johannes Chrysostomos ((347–407), gresk kyrkjefader
• Johannes av Vestromarriket (423–425), romersk tronkrevjar
• Fleire pavar, dei eldste var koptiske Johannes I av Alexandria (496–505) og pave Johannes I av Roma (523–526)
• Johannes Scotus Erigena (ca. 810–ca. 877), irsk-fransk filosof
• Johannes Ciconia (1300-talet-1412), fransk mellomalderkomponist
• Johannes Gutenberg (1398-1468), tysk boktrykkar og oppfinnar
• Johannes Ockeghem (1410-1497), fransk-flamsk komponist
• Johannes Kepler (1571-1630), tysk matematikar og astronom
• Johannes Eriksson Malmeim (1777-1852), norsk stortingsmann
• Johannes Flintoe (1787-1870), norsk kunstmålar
• Johannes Aarflot (1828-1891), norsk stortingsmann
• Johannes Nilsson Skaar (1828-1904), norsk biskop
• Johannes Harbitz (1831-1917), norsk statsråd
• Johannes Brahms (1833-1897), tysk komponist
• Johannes Haarklou (1847-1925), norsk komponist
• Johannes Lavik (1856-1929, norsk målmann
• Johannes Barstad (1857-1931), norsk prest
• Johannes Bragstad (1858-1937), norsk stortingsmann
• Johannes Einrem (1886-1956), norsk misjonær
• Johannes Lid (1886-1971), norsk botanikar
• Johannes Aavik (1880-1973), estisk språkforskar
• Johannes Dale (1890-1980), norsk spelemann
• Johannes Bognerud (1908-1988), norsk idrettsmann
• Johannes Paul I(Opphavleg Albino Luciani) (1912-1978), pave
• Johannes Heggland (1919-2008), norsk forfattar
• Johannes Paul II (Opphavleg Karol Józef Wojtyła) (1920-2005), pave
• Johannes Farestveit (1923-1995), norsk omsetjar og bladstyrar
• Johannes Gjerdåker (f. 1936), norsk omsetjar
• Johannes Harviken (f. 1945), norsk langrennsløpar
• Johannes Kleppevik (1947-2001), norsk artist

Bakgrunnsstoff

• Søk etter norsk namnestatistikk for Johannes hjå Statistisk Sentralbyrå