Eidfjord kommune

	Eidfjord kommune
	kommune
	Kommunevåpen
	Kommunevåpen
Land	Noreg
Fylke	Vestland
Adm.senter	Eidfjord
Areal	1 492 km²
• land	1 393 km²
• vatn	99 km²
Folketal	968 (1. januar 2024)
Målform	nynorsk
Ordførar	Anders Vatle (Sp)
Kommunenr.	4619
	; Eidfjord kommune; 60°29′48″N 7°08′28″E / 60.496637°N 7.141113°E
	Kart som viser Eidfjord kommune. Kart som viser Eidfjord kommune.
	Wikimedia Commons: Eidfjord
	Nettstad: www.eidfjord.kommune.no

Eidfjord er ein kommune i Vestland fylke, i Hardanger. Eidfjord kommune ligg inst i Hardangerfjorden, og administrasjonssenteret er tettstaden med det same namnet. Eidfjord vart eigen heradskommune i 1891, då heradet vart utskilt frå Ulvik heradskommune. I 1964 vart kommunen slegen saman med Ullensvang herad. I 1977 vart Eidfjord nok ei gong sjøvstendig kommune. Kommunen grensar i nord til Ulvik herad, og i vest til Ullensvang herad. I aust grensar Eidfjord til Hol kommune og Nore og Uvdal kommune i Buskerud fylke.

Lokalavisa Hardanger Folkeblad tek mål av seg til å dekkja Eidfjord. Regionavisa Bergens Tidende har noko stoff frå kommunen.

Namn

Heradet er oppkalla etter Eidfjorden (norrønt Eiðafjǫrðr). Fyrste del var genitiv av namnet på garden Eiðar, det gamle kyrkjeområdet. Namnet på garden kom av Eið, som viste til eidet mellom fjorden og Eidfjordvatnet.

Heradsvåpenet

Heradsvåpenet er frå moderne tid. Det vart offentleggjort 13. juli 1984. Våpenet viser eit kvitt reinsdyrsgevir på blå botn. Dei fyrste kjende busetjarane i dette området var jegerar som jakta på reinsdyr. Reinen har vore viktig for folket her i mange hundre år. Kommunevåpenet symboliserer også elvane som går frå fjell til fjord.

Geografi

Hardangerjøkulen

Eidfjord Kommune har to tettstader: Eidfjord og Øvre Eidfjord. Eidfjord er heradssenteret som ligg ved Eidfjorden. Her finn ein heradshuset, ulike servicefunksjonar og en djupvasskai som vert nytta i cruiseskipstrafikken. Eidfjord har attraksjonar som Sima kraftverk, det nest største vasskraftverket i Noreg, Vøringsfossen med eit totalt fall på 182 m, og fjellgarden Kjeåsen, 600 m.o.h., som tidlegare var den mest isolerte garden i Noreg. Store delar av Europas største høgfjellsplatå, Hardangervidda, ligg også i Eidfjord Kommune. I Øvre Eidfjord ligg Hardangervidda Natursenter, nasjonalparksenter for Hardangervidda nasjonalpark. Størstedelen av isbreen Hardangerjøkulen ligg i Eidfjord kommune, i grensetraktene mot Ulvik herad. Hardangerjøkulen er også det høgaste punktet i kommunen, med 1859 m.o.h. Veig og Bjoreia er dei største elvane i heradet. På Hereid i Eidfjord er det funne om lag 300 gravrøyser frå Vikingtida.

Det ligg to kyrkjer i Eidfjord: Eidfjord gamle kyrkje og Eidfjord kyrkje.

Historie

Eidfjord høyrte til Hallingdal prosti i Stavanger bispedømme frå 1126 til 1631. Årsaka var at biskopen berre kunne skriva ut skyssmannskap i sitt eige bispedømme. I 1125 vart Valdres og Hallingdal utskilt frå Selja bispedømme og lagt under Stavanger bispedømme i staden, der dei vart verande til dei kom under Oslo i 1631. Når Stavanger-bispen trong skyss for å vitja Valdres og Hallingdal, var det stuttast veg for han over fjellet frå Eidfjord. Fyrst i 1636, då Stavanger-bispen ikkje trong skyss austover lenger, vart Eidfjord formelt attført til Bergen.

Transport

Måbødalen i Eidfjord kommune

Gjennom heradet går Riksveg 7 med Hardangerbrua som erstatta ferjesambandet Bruravik-Brimnes i 2013. Riksveg 13 går også gjennom heradet. Delar av Riksveg 7 er nasjonal turistveg. På Riksveg 7 ligg den kjende vegstrekninga Måbødalen, der Måbødalsulukka fann stad i 1988. 16 personar frå Sverige omkom i ulukka. Nordmannsslepa, som går over fjellet til Numedal, går òg frå Eidfjord.

Folketalsutvikling

Folketalet i Eidfjord gjekk opp med 18 personar i 2008, ein folketalsvekst som er nest høgst i Hardanger.

50 tyskarar, belgiarar og nederlendarar vart freista til å flytta til Hardanger i 2008. 19 av desse busette seg i Eidfjord.

Folketalsutvikling for Eidfjord kommune frå 1920:

1.12.1920^[1]	1.12.1930^[2]	3.12.1946^[2]	1.1.1951^[3]	1.1.1961^[3]	1.1.1981^[3]	1.1.1991^[3]	1.1.2001^[3]	1.1.2010^[3]
1024	1145	1164	1126	1012	1155	1081	1001	958

Turisme

Kommunen sa nei til ein søknad om å tillata jelikopter-turisme i 2018.^[4]

Kjende folk knytt til Eidfjord

Lars Vivelid (1903-1987), målar og forfattar
Kari Vivelid (1900-1979), målar
Nils Bergslien (1853-1928), målar

Kjelder

↑ Statistisk årbok for kongeriket Norge 40de årgang, 1920 (Det statistiske centralbyrå, 1921)
↑ ^2,0 ^2,1 Statistisk årbok for Norge 69. årgang, 1950 (Statistisk sentralbyrå, 1950)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 Folkemengd i Eidfjord 1. januar kvart år frå 1951, frå Statistisk sentralbyrå
↑ Elise Farestveit; Ragnhild Bjørge (6. mars 2018). «Kommunen snur – seier nei til heliturisme i Hardanger». NRK.no.

Denne artikkelen byggjer på «Eidfjord» frå Wikipedia på bokmål, den 11. juli 2009.

Bakgrunnsstoff

[ssb1920-1] Statistisk årbok for kongeriket Norge 40de årgang, 1920 (Det statistiske centralbyrå, 1921)

[ssb1950-2] 2,0 ^2,1 Statistisk årbok for Norge 69. årgang, 1950 (Statistisk sentralbyrå, 1950)

[ssb-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 Folkemengd i Eidfjord 1. januar kvart år frå 1951, frå Statistisk sentralbyrå

[4] Elise Farestveit; Ragnhild Bjørge (6. mars 2018). «Kommunen snur – seier nei til heliturisme i Hardanger». NRK.no.

[1]

[2]

[3]

[4]