Iconclass
Iconclass is een gespecialiseerd kunsthistorisch classificatiesysteem. Het werd in de jaren vijftig ontwikkeld door Henri van de Waal (1910-1972). Het Nederlandse Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) beheert het systeem.
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]Iconclass is een iconografisch classificatiesysteem, dat gebruikt kan worden voor de beschrijving en ontsluiting van artistieke afbeeldingen, zoals schilderijen, gravures, tekeningen en foto's. Het wordt over heel de wereld gebruikt door musea en erfgoedinstellingen.[1]
De termen in Iconclass ('notations' genoemd) identificeren de onderwerpen van een beeld: de afgebeelde personen, voorwerpen, gebeurtenissen en abstracte begrippen. Deze 'notations' zijn hiërarchisch geordend. Iedere 'notation' bestaat uit een alfanumerieke code die overeenkomst met een specifieke betekenis.
Iconclass bevat 40.000+ definities en 84.000 (14.000 unieke) trefwoorden.[1] Eind 2009 werd een zoekmachine en browser (met illustraties) voor Iconclass gelanceerd, de Iconclass 2100 Browser.[2] Een vierde editie, verrijkt met uitgebreide bibliografische informatie en duizenden illustraties is beschikbaar gesteld in mei 2024. De nieuwe "Iconclass plus" editie maakt ook gebruik van computer vision technologie om het opzoeken van geschikte termen te vereenvoudigen.
Voorbeelden
[bewerken | brontekst bewerken]| Afbeelding | Iconclass-code met betekenis | |
|---|---|---|
 |
De H. Hieronymus in de wildernis (ca. 1520). Atelier van Lucas van Leyden. Gemäldegalerie Berlijn | 11H(JEROME)36 = 'St. Jerome as penitent in the desert, half naked, kneeling before a crucifix and holding a stone in his hand to beat his breast; a skull (and other 'Vanitas' symbols), sometimes a scorpion and a snake beside him' |
 |
De muziekles (ca. 1662-1664). Johannes Vermeer. Royal Collection |
48C7211 = 'musician training pupils, music-lesson' |
 |
Rivierlandschap (ca. 1640). Pieter Jansz. van Asch. Rijksmuseum Amsterdam | 25H2 = 'landscapes with waters, waterscapes, seascapes (in the temperate zone)' |
 |
Die Ebene von Gennevilliers, gelbe Felder (1884). Gustave Caillebotte. Wallraf-Richartz-Museum, Keulen |
25H16 = 'plain' |
 |
De bedreigde zwaan (ca. 1650). Jan Asselijn. Rijksmuseum Amsterdam |
45A10 = 'symbols, allegories of war; 'Guerra' (Ripa)' |
Online kunstdatabases met expliciete vermeldingen van Iconclass-codes zijn onder andere het Nederlandse RKDimages[3], de online collectie van het Rijksmuseum[4], en het Duitse Bildindex der Kunst und Architektur[5].
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- iconclass.nl, de algemene website van Iconclass, onderhouden door het RKD
- iconclass.org, de Iconclass Browser
- ↑ a b What is Iconclass?. Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (2012). Gearchiveerd op 10 augustus 2014. Geraadpleegd op 29 juli 2014.
- ↑ Theo Meereboer, RKD neemt eerste geïllustreerde Iconclass 2100 Browser in gebruik. Collectiewijzer (11 november 2009). Geraadpleegd op 29 juli 2014.
- ↑ RKDimages. Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie. Geraadpleegd op 29 juli 2014.
- ↑ Zoeken in de collectie. Rijksmuseum Amsterdam. Gearchiveerd op 1 juli 2014. Geraadpleegd op 29 juli 2014.
- ↑ Bildindex der Kunst und Architektur. Geraadpleegd op 29 juli 2014.