Barmhartige Samaritaan (boerderij)
| Barmhartige Samaritaan | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Locatie | ||||
| Locatie | Westerblokker 39, Blokker | |||
| Adres | Westerblokker 39
| |||
| Coördinaten | 52° 40′ NB, 5° 6′ OL | |||
| Status en tijdlijn | ||||
| Oorspr. functie | Boerderij | |||
| Huidig gebruik | Woning | |||
| Bouw gereed | 1659 | |||
| Sluiting | 1926[1][2] | |||
| Bouwinfo | ||||
| Eigenaar | Vereniging Hendrick de Keyser | |||
| Erkenning | ||||
| Monumentstatus | Rijksmonument | |||
| Monumentnummer | 22615 | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| Lijst van rijksmonumenten in Westerblokker | ||||
| ||||
De Barmhartige Samaritaan is een monumentale stolpboerderij uit 1659 en staat aan de Westerblokker in de Noord-Hollandse gemeente Hoorn. De stolp is in 1989 gerestaureerd door Stadsherstel Hoorn, na de restauratie is het pand aan de Vereniging Hendrick de Keyser overgedragen.[3]
Exterieur
[bewerken | brontekst bewerken]Hoewel de boerderij een stolpboerderij van het West-Friese type is, heeft zij toch een aantal uitzonderlijke kenmerken. Gebruikelijk voor een stolpboerderij is het vierkante (of soms rechthoekige) grondplan. De Barmhartige Samaritaan heeft een aparte herenkamer die zich aan de voorkant achter het grote schuifraam bevindt. In soortgelijke stolpen is deze kamer vaak voor bedrijfsdoeleinden ingericht. De voorgevel, exclusief de darsdeuren, is in baksteen opgetrokken. West-Friese stolpen kennen ook vaak een topgevel om het voorhuis te accentueren, bij de Barmhartige Samaritaan is deze als trapgevel uitgevoerd. De trapgevel heeft natuurstenen dekplaten. Een trapgevel is een type gevel dat over het algemeen voorkomt in steden, hierdoor is er het vermoeden dat de boerderij in opdracht van een koopman uit een stad is gebouwd. Daarnaast bevatten met name boerderijen die door stedelingen waren gefinancierd aparte kamers. Deze aparte kamers waren over het algemeen of de herenkamer, of de pronkkamer.
Boven de voordeur is in de deurkalf de Bijbelse voorstelling van de barmhartige Samaritaan aangebracht.[4] Dit kalf werd bij de restauratie in 1989 gereconstrueerd.[5] Het origineel is binnen in het wagenschot geplaatst. In de boog boven de deur worden rode en gele bakstenen afgewisseld.[6] Deze versiering bevindt zich ook in de boog boven het venster in de trapgevel.
De zijgevels en het deel van de voorgevel waar de darsdeuren zich bevinden zijn alle opgetrokken uit hout. De darsdeuren, deze geven toegang tot de dorsvloer en de tasruimte in het vierkant, bevinden zich bij deze boerderij aan de voorkant.
Interieur
[bewerken | brontekst bewerken]Bij de restauratie door Stadsherstel Hoorn zijn vele originele details bewaard gebleven en een aantal zijn juist teruggebracht aan de hand van bestaande documentatie.[5] Het woongedeelte werd met een extra slaapkamer uitgebreid in de zolder en daar kwam ook een nieuwe badkamer. In het voorhuis werden twee bedsteden opnieuw aangebracht. Omdat de westelijke zijmuur geheel van hout is en geïnfecteerd was met boktor, werd deze geheel vervangen.
Het kleine venster in de voorgevel toont dat er ook een kaaskelder aanwezig was. De woonvertrekken bevinden zich aan de voorzijde bij het grote venster en aan de zijgevel, waar ook een tweede haard was geplaatst.[7]
Trivia
[bewerken | brontekst bewerken]- Andere boerderijen waarvan bekend is dat zij door stedelingen gefinancierd zijn, zijn De Eenhoorn en De Lepelaar in de droogmakerij de Beemster.[6]
- De Barmhartige Samaritaan is als rijksmonument geregistreerd onder nummer 22615
- De stolp werd enige tijd als oudste van West-Friesland gezien.[8] De oudste stolp (eigenlijk het houten vierkant) bleek echter een aan de Streekweg in Hoogkarspel te zijn.[9]
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]
- Informatiebord naast de boerderij, onderdeel van Route Cultureel Blokker
- ↑ Betreft het verlies van boerderijfunctie.
- ↑ Klooster, Olga van der (2004) 30 jaar Stadsherstel met het oog op de stad van morgen. Hoorn: Stichting Stadsherstel Hoorn / Stichting Bas Baltus. ISBN 90-901-7970-4
- ↑ Vereniging Hendrick de Keyser: De Barmhartige Samaritaan, Westerblokker 39, Blokker
- ↑ Hoorn Erfgoed: De Barmhartige Samaritaan
- ↑ a b J.J. Schilstra, L. Brandts Buys, C. de Jong (1990). de stolp te kijk. Stichting Uitgeverij Noord-Holland, pp. 90-91. ISBN 978-90-71123-14-6.
- ↑ a b Cultuurhistorische Route Blokker: Samarithaan
- ↑ Piet van Cruyningen, Jeroen Goudeau, Feyoena Grovestins, André Viersen, John van Zuijlen (2003). het Boerderijenboek. Waanders Uitgevers, p. 96. ISBN 9789040088087.
- ↑ De stolpboerderij. Canon van Nederland. Geraadpleegd op 13 juni 2022.
- ↑ Stolpenonderzoek. Archeologie West-Friesland. Gearchiveerd op 28 mei 2022. Geraadpleegd op 15 juni 2022.