Pieter Post (architect)

Pieter Post
	Pieter Post door Pieter Nolpe (1651), detail uit een groter werk
Persoonsinformatie
Nationaliteit	Nederland
Geboortedatum	1608
Geboorteplaats	Haarlem
Overlijdensdatum	1669
Overlijdensplaats	Den Haag
Beroep	architect; kunstschilder
Werken
Praktijk	1623-1669
Belangrijke projecten	Huis Honselaarsdijk; Huis ter Nieuburch
	RKD-profiel
Portaal	Civiele techniek en bouwkunde

Pieter Post (Haarlem, gedoopt 1 mei 1608 - † Den Haag, 2 mei 1669) was een Nederlandse architect en kunstschilder. Hij werd in 1645 de hofarchitect van stadhouder Frederik Hendrik en Amalia van Solms. Post kan worden beschouwd als een belangrijke vertegenwoordiger van het Hollands classicisme, samen met Jacob van Campen, Philip Vingboons en Arent van 's-Gravesande. Hij kreeg opdrachten van diverse Hollandse stadsbesturen.

Levensloop

Post was de zoon van een Leidse glazenmaker, en begon zijn loopbaan als kunstschilder, net als zijn jongere broer Frans. Na een aantal jaren in Haarlem werkzaam te zijn geweest als schilder, kwam hij in dienst bij Jacob van Campen en assisteerde hij bij de bouw van het Mauritshuis (Den Haag), in opdracht van Johan Maurits van Nassau-Siegen, en het Huygenshuis en Hofwijck van Constantijn Huygens. Na 1640 kreeg Pieter Post steeds meer zelfstandige opdrachten. Zijn invloed op het werk van Jacob van Campen mag niet worden onderschat en is onderwerp van discussie.

Pieter Post werkte mogelijk als bouwopzichter of tekenaar aan Huis Honselaarsdijk – het meest ambitieuze van alle Oranjepaleizen – en Huis ter Nieuburch in Rijswijk. Sommige schrijvers suggereren dat Pieter Post in Brazilië is geweest, net als zijn broer Frans, maar dit is heel onwaarschijnlijk. Er is ook geen enkele aanwijzing dat Pieter Post vanuit Holland ontwerpen voor Mauritsstad zou hebben geleverd.^[1]

In 1651 publiceerde Post een achttal gravures naar aanleiding van de begrafenis van stadhouder Frederik Hendrik. Cornelis Ryckwaert was een medewerker en leerling van Post. De dochter van Pieter Post trouwde met Frederik Ruysch, de Amsterdamse anatoom-bioloog-verzamelaar.

Post behoorde tot de vriendenkring van Constantijn Huygens. Toen hij overleed schreef Huygens in zijn dagboek van 1669: "2 Meij, na een sieckte van slechts twee dagen, sterft mijn Vriend P. Post, bouwkundighe." en "Obit amicus meus Petrus Post, Architectus".^[2] Ook schreef hij voor Pieter Post een grafschrift in jambisch metrum:^[3]

By dese Post
Light Pieter Post,
Die won sijn kost
Soo veel hij kost
Aen Balck en Post,
En wierd verlost
Met hij begost,
En als hij most
Vergingh te Post.

— Constantijn Huygens

Pieter Post werd op 8 mei 1669 begraven in de Kloosterkerk aan het Lange Voorhout in Den Haag.^[4]

Nalatenschap

Gravure Stadhuis van Maastricht, naar een tekening van Pieter Post (1666)

Pieter Post, Ontwerptekening voor een nieuw voorhuis van Herengracht 182 in Amsterdam, 12 april 1651, collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort

Bouwwerken

1640-1645 – Het Huis aan de Boschkant, Prinsessegracht, Den Haag (verwoest in 1945)^[5]
1642 – Huis Dedel, Prinsegracht 15, Den Haag (vermoedelijk)
1643 – Huis Prinsegracht 4, Den Haag
1643-1649 – de hofstede Vredenburg in de Beemster
1645 – Huis Dunne Bierkade 18, Den Haag (ontwerp ?)
1645-1650 – Huis ten Bosch, Den Haag
1645-1648 – Huis Zwanenburg, Halfweg (voormalig gemeenlandshuis van het Hoogheemraadschap van Rijnland)
1647-1667 – Oostkerk, Middelburg
1648-1652 – Huis Herengracht 182, Amsterdam (verbouwing en tuinhuis; gesloopt in 1771)
1649 – Bekroning Wittevrouwenpoort, Utrecht
1649-1653 – Huis De Onbeschaamde, Wijnstraat, Dordrecht
1652-1657 – Het gebouw van de Staten van Holland, Den Haag (nu vergaderzaal van de Eerste Kamer)
1655 – Johan de Witthuis, Kneuterdijk 6, Den Haag
1657-1658 – Waag met boterhuis, Leiden
1659-1662 – Kruithuis, Delft
1659-1664 – Het stadhuis van Maastricht, een hoogtepunt in zijn oeuvre
1660 – Hofje van Nieuwkoop, Den Haag
1661-1662 – Torendeel van Lambertuskerk in Buren
1662-1665 – Kasteel Heeze (Heeze)
1663-1666 – De Zwanenburcht in Kleef
1663 – Kerk van Stompetoren
1664 – Prinsehuis, Hellevoetsluis
1668 – Kaaswaag, Gouda

Ontwerpen van Pieter Post vonden in heel Europa navolging. Het kasteel Sonnenburg, een commanderij van de Johannieter Orde in Słońsk vlak bij de Poolse stad Kostrzyn nad Odrą (aan de Oder-Neissegrens), werd van 1662 tot 1667 door de in Pruisen en Brandenburg werkzame Nederlandse bouwmeester Cornelis Ryckwaert gerealiseerd naar een ontwerp van Pieter Post. Het kasteel is thans een ruïne, maar leeft voort in het door Daniël Wolff, baron van Dopff, in 1698 gekopieerde kasteel Neercanne bij Maastricht. Een bijna exacte kopie van de toren van het Maastrichtse stadhuis, eveneens van Pieter Post, is te zien als bovenbouw van de zogenaamde Eendentoren van het klooster Troitse-Sergieva Lavra in de buurt van Moskou.

Schilderijen

Er zijn weinig schilderijen van Pieter Post bekend. Zijn vroege werk uit de periode 1629-1633 is beïnvloed door Esaias van de Velde, Cornelis Vroom en Pieter de Molijn, die mogelijk zijn leermeester was. Omstreeks 1635-1639 ontwierp hij het beschilderde plafond van het huis "Groot Salet" aan de Zijlstraat 62-64 in Haarlem.^[6] Ook later, toen hij vooral actief was als architect, heeft hij nog af en toe geschilderd, waaronder een schoorsteenstuk waarvoor Caesar van Everdingen de figuren schilderde. Voor de schouwburg van Jacob van Campen schilderde hij twee illusionistische decorstukken, die verloren zijn gegaan. Verder is een groot aantal gesigneerde tekeningen van zijn architectuurontwerpen bewaard gebleven.^[7]

Titel	Datering	Techniek	Afmetingen h x b cm	Verblijfplaats
Abraham en Lot verdelen het land onderling en gaan elk huns weegs (Genesis 13:6-12) ^[8]	circa 1630	olieverf op paneel	65 x 62,5	Haarlem, Frans Hals Museum
Italiaans landschap		olieverf op paneel	42 x 79	Privéverzameling (Ierland)
Overval op een legerkonvooi (pendant van de volgende)	1631	olieverf op paneel	34,7 x 53	Den Haag, Mauritshuis
Ruitergevecht (pendant van de vorige)	1631	olieverf op paneel	34,7 x 53,1	Den Haag, Mauritshuis
Ruitergevecht		olieverf op paneel	27 x 39,5	Keulen, Wallraf-Richartz-Museum
Gezicht op de bleekvelden bij Haarlem	P.I. Post. / 1631	olieverf op paneel	43,7 x 61,5	Parijs, Fondation Custodia
Landschap met ruiters op een zandweg			40,5 x 71,5	Kopenhagen, Statens Museum for Kunst
Duinlandschap met hooischelf	ca. 1630-1633	olieverf op paneel	53,3 x 79,5	Den Haag, Mauritshuis
Pieter Post (architectuur) en Caesar van Everdingen (figuren): Handvestverlening van graaf Willem II van Holland aan het Hoogheemraadschap van Rijnland	1655	olieverf op doek	218 x 212	Leiden, Gemeenlandshuis van Rijnland (oorspronkelijk het schoorsteenstuk in de grote zaal van Swanenburg in Halfweg)
Panoramisch landschap met in het verschiet kasteel Plön in Sleeswijk-Holstein, gezien vanuit het zuidwesten^[9]	ca. 1665	olieverf op paneel	40,5 x 62,4	Privéverzameling

Samenwerking met Pieter Saenredam

Er wordt verondersteld dat Pieter Post rond 1630 heeft samengewerkt met Pieter Saenredam. Hij zou in die periode op enkele schilderijen van Saenredam de figuren hebben geschilderd, waaronder de volgende:^[10]

Titel	Datering	Techniek	Afmetingen h x b cm	Verblijfplaats
Pieter Saenredam (m.m.v. Pieter Post ?): Santa Maria della Febbre in Rome (naar een tekening van Maarten van Heemskerck)	1629	olieverf op doek	37,8 x 70,5	Washington D.C., National Gallery of Art
Pieter Saenredam (m.m.v. Pieter Post ?): Het Colosseum (naar een tekening van Maarten van Heemskerck)	1631	olieverf op doek		Privéverzameling
Pieter Saenredam (m.m.v. Pieter Post ?): Het stadhuis van Haarlem	1631	olieverf op doek		Privéverzameling
Pieter Saenredam (m.m.v. Pieter Post ?): Interieur van de St. Bavo in Haarlem met een elegant gezelschap^[11]	1631	olieverf op paneel	82,9 x 110,5	Philadelphia Museum of Art

Vernoemingen

Een van de zalen in het Paleis Noordeinde is naar Pieter Post vernoemd.
In veel plaatsen zijn straten of pleinen naar hem vernoemd, onder andere in Amsterdam, Almelo, Boxmeer, Eindhoven, Hellevoetsluis, Maastricht, Nijmegen, Rotterdam, Soest, Stadskanaal, Tilburg en Vlissingen.

Zie ook

Lijst van Nederlandse architecten

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

Bronnen

J.J. Terwen & K.A. Ottenheym (1993): Pieter Post (1608-1669): architect, Walburg Pers, Zutphen, ISBN 9060118677
Jonathan I. Israel (1995): The Dutch Republic. Its Rise, Greatness, and Fall, 1477-1806.
Marjoleine van Schaik & Maartje Taverne (2020): "Vakmanschap en comfort. Een beschilderde vakzoldering van Pieter Post in Haarlem", Bulletin KNOB 2020/2, p. 22-35

Verwijzingen

↑ Terwen & Ottenheym 1993, p. 28-29
↑ J.J. Terwen, K.A. Ottenheym: Pieter Post (1608-1669): architect, Walburg Pers, Zutphen, 1993, ISBN 9060118677
↑ Terwen & Ottenheym 1993, p. 238
↑ Thieme en Becker, Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler, Deel XXIIV, blz. 298
↑ Terwen & Ottenheym 1993, p. 120-123; Koen Ottenheym, "Een bestek uit 1640 voor het Huis aan de Boschkant", in Jaarboek Monumentenzorg 1993, p. 85-94, te lezen op DBNL(KB)
↑ Van Schaik & Taverne 2020
↑ Terwen en Ottenheym 1993, p. 12-16, 246
↑ Zie RKD
↑ Zie RKD
↑ Terwen en Ottenheym 1993, p. 14-15
↑ Zie RKD

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Pieter Post op Wikimedia Commons.

[1] Terwen & Ottenheym 1993, p. 28-29

[2] J.J. Terwen, K.A. Ottenheym: Pieter Post (1608-1669): architect, Walburg Pers, Zutphen, 1993, ISBN 9060118677

[3] Terwen & Ottenheym 1993, p. 238

[4] Thieme en Becker, Allgemeines Lexikon der bildenden Künstler, Deel XXIIV, blz. 298

[5] Terwen & Ottenheym 1993, p. 120-123; Koen Ottenheym, "Een bestek uit 1640 voor het Huis aan de Boschkant", in Jaarboek Monumentenzorg 1993, p. 85-94, te lezen op DBNL(KB)

[6] Van Schaik & Taverne 2020

[7] Terwen en Ottenheym 1993, p. 12-16, 246

[8] Zie RKD

[9] Zie RKD

[10] Terwen en Ottenheym 1993, p. 14-15

[11] Zie RKD

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]