Paulus de boskabouter

Paulus de boskabouter is een Nederlandse tekststripreeks en kinderboekenreeks, van 1946 tot 1984 geschreven en getekend door Jean Dulieu, een pseudoniem van de violist Jan van Oort, die van 1944 tot 1947 deel uitmaakte van het Concertgebouworkest. Hij tekende in 1946 de eerste Paulusstrip in Het Vrije Volk. De serie werd al snel een succes en werd ook in boekvorm gepubliceerd. Later volgden een radiohoorspelserie en een televisiepoppenserie. De boekjes werden vertaald, onder andere in het Duits, Engels, Zweeds en Japans.

Paulus de boskabouter
Beeld van Paulus in Arnhem
Land van oorsprong	Nederland
Oorspronkelijke taal	Nederlands
Genre	kinderstrip, tekststrip, fantasystrip
Creatieteam
Schrijver(s)	Jean Dulieu
Tekenaar(s)	Jean Dulieu
Publicatie
Uitgever	Uitgeverij De Meulder
Publicatie	Het Vrije Volk, Kris Kras, Bobo, Avrobode en Eva
Huidige status	stopgezet
Eerste publicatie	2 februari 1946
Laatste publicatie	1984
Portaal    Strip

Personages

Paulus

Een aardige kabouter die in het bos woont en graag een pijpje rookt.

Oehoeboeroe

Een wijze uil (oehoe) die ietwat archaïsch taalgebruik hanteert. Hij houdt van muizen, iets wat Paulus niet erg aanstaat.

Gregorius

Een das. Hij is niet al te helder en zijn taalgebruik zit dan ook vol versprekingen en spoonerismes. Hij is gulzig en lui.

Salomo

Een raaf. Hij beschouwt zichzelf als een wijze vogel, net als Oehoeboeroe. De twee zijn dan ook vaak in elkaars gezelschap te vinden. Salomo houdt van sprinkhanen, maar Paulus hoort dat niet graag.

Wipper

Een konijn dat altijd op de vlucht is voor Reintje de vos.

Pieter

Een veldkabouter die erg bang is voor het bos.

Poetepa en Moetema

Twee beren en de ouders van Poetepoet.

Poetepoet

Een klein berenwelpje dat bij zijn ouders is weggelopen omdat hij een grote beer wilde zijn.

Mol

Een mol die Paulus vaak helpt.

Pluim

Een eekhoorn.

Pak

Een stiekeme ekster die altijd klaar staat om iets te stelen.

Radboud

De sterke visotter die altijd klaarstaat om Paulus bij te staan als het spannend wordt.

Dorus Bezem

Een huisbezem, een dommige goeierd die door morsen met levenswater tot leven is gekomen.

Priegeltje

Een elfje en een prinses, die goed bevriend is met Paulus. Ze is ooit door Eucalypta vervloekt en veranderd in de beer Kenarrepoere. Oehoeboeroe en Salomo hebben allebei stiekem een oogje op Priegeltje.

Vijanden van Paulus

Eucalypta

Een kwaadaardige heks en Paulus' aartsvijand.

Krakras

Een kraai die door Eucalypta werd betoverd tot een onbestemd kuikenachtig wezen. Zij werkt vaak samen met Eucalypta.

Reintje

Een boosaardige vos, die vaak op andere dieren aast en soms met Eucalypta samenwerkt.

Mietje

Een andere kwaadaardige heks die doet alsof ze een vriendin is van Eucalypta, maar die eigenlijk jaloers is op haar.

Krantenstrip

Dulieu heeft drie reeksen krantenstrips geschreven:

De eerste reeks liep van 1946 tot 1957 en telde ruim 3500 afleveringen. Er wordt geen onderscheid in verhalen gemaakt. Wél zijn in latere boekuitgaven indelingen gemaakt, maar lang niet alle afleveringen zijn ooit in boekvorm verschenen. De tweede reeks liep van 1963 tot 1967 en telde ruim 1400 afleveringen. Dulieu maakte hierbij een onderverdeling in zeven verhalen, die aan de nummering te herkennen zijn. Een latere boekuitgave heeft aan de verhalen titels meegegeven, en nog drie verhalen toegevoegd die nooit in de krant zijn verschenen (P, R en S): Van oela's en oorkraaien 1 (A1-A100) Tovenaar Kalebassus (B1-B100) Van oela's en oorkraaien 2 (C1-C150) Ali Baba en de rover (D1-D250) Een beer in het bos (E1-E300) De boemelvis (F1-F260) Het nachtpaard (G1-G232 & 233-248) – De afl. 233-248 zijn niet in de boekuitgave verschenen, alleen in de krant. Wat een gemier (P1-P250) De baard van Pieter (R1-R250) De reis naar de Puntster (S1-S150)

Vrijwel tegelijk met de tweede televisieserie keerde Jean Dulieu terug naar Paulus als krantenstrip. Hij tekende 23 tekststripverhalen van elk exact honderd afleveringen en zette toen resoluut een punt achter zijn krantenstrips: De hooikooi Het blokkenplan De mussenklus De heldenmol De buitenborrel De kraakvogels De boebomen De uitvinder Eikeligheden Het Bretonse beest Het hoedenfeest De sneeuwschuiver De vliegkip Eendracht maakt macht De hansop Het driemanschap Het flessenmannetje De jaarvergadering De kikkerbruid Bouterbijters in het bos De hanenhelm In de nesten Slakkenpraat

De derde reeks is integraal in boekvorm verschenen bij uitgeverij De Meulder. In deze reeks zijn de verhalen grotendeels (maar niet helemaal) chronologisch opgenomen.

Boeken

Afgezien van boeken waarin de krantenstrips zijn gebundeld, heeft Dulieu ook een aantal verhalen rechtstreeks voor boekpublicatie geschreven en getekend. Het betreft de volgende titels, die inmiddels deels door uitgeverij De Meulder opnieuw zijn uitgegeven: Paulus' winterboek (1948) Paulus de hulpsinterklaas (1952-1; 1961-2) Paulus en Wawwa (1952-1; 1956-2; 1963-3) Paulus en Eucalypta (1953-1; 1963-2) Paulus en het draakje (1955) Paulus en Kenarrepoere (1957) Paulus en Priegeltje (1957) Het ei (1959) De verrassing (1959) 't Klaaghemd (1959) Poetepoet (1959) Paulus en het levenswater (1962) Paulus en Joris het vispaard (1962) Paulus en Mol (1962) Paulus en Pieter (1963) Paulus en Salomo (1963) Paulus en de drie rovers (1963) Paulus en schipper Makreel (1964) Paulus en de eikelmannetjes (1965) Paulus en de insecten (1981) Paulus en het beest van Ploemanac (1982) Paulus en de toverhoed (1983)

Naast deze reeks heeft hij tien boeken vervaardigd naar aanleiding van de eerste poppenfilmserie. De foto's in deze boeken zijn door hemzelf gemaakt: Het eukelknijn (1970) Japie de eenhoorn (1970) Het oliebollenfeest (1970) Heksenvakantie (1970) De rokomobiel (1970) De reus Worrelsik (1970) De bergbouters (1971) De beren (1971) Het boomspook (1971) De bruiloft (1971)

Radio

Paulus de boskabouter was ook een radiohoorspel van zo'n 10 minuten voor het slapen gaan. Jean Dulieu deed alle stemmen zelf, behalve de stem van Prinses Priegeltje, die werd ingesproken door zijn dochter Dorinde van Oort. In totaal werden er 900 afleveringen gemaakt, die tussen 1955 en 1964 werden uitgezonden door VARA-radio.

De herkenningsmelodie was Dance of an ostracised imp van Frederic Curzon. Er werden ook diverse singletjes en cd's van het hoorspel uitgebracht.

Restauratie en herhalingen door VPRO radio

VPRO-radio heeft bijna 30 jaar later een aantal afleveringen die origineel in de periode 1961-1963 door VARA-radio uitgezonden waren in privé-archieven teruggevonden, gerestaureerd en opnieuw uitgezonden.

Deze gerestaureerde afleveringen zijn vervolgens ook uitgegeven op 16 cassettes.

Cassette	Kant 1	Kant 2	Originele uitzending (VARA radio)	Herhaling (VPRO radio)
1	Eucalypta bevrijd uit de kerker van Pikelores Eucalypta is vriendelijk geworden Eucalypta leert Paulus toveren	Eucalypta leert Paulus toveren (vervolg) Eucalypta en Amantaboeroe en de flessengeest Eucalypta en Amantaboeroe	1962	februari-april 1990
2	Paulus en Amantaboeroe Na bezoek Priegeltje weer naar huis Paulus maakt schoon	De mislukte inbraak Briefje van Gregorius aan Eucalypta Eucalypta en Krakras bereiden toverkunst voor	1962	februari-april 1990
3	Een kruikje voor Paulus Eucalypta hoort een schildpad Eucalypta wordt losgelaten	Joris het vispaard Joris en Knoebelebats Joris en Knoebelebats (vervolg)	1962	mei-juli 1990
4	Eucalypta heeft het moeilijk Een moeilijke huisgenoot Eucalypta in de pan	Het gevecht Rein de Vos valt uit een boom Joris betoverd	1962	mei-juli 1990
5	Proviand voor op reis Drie dappere reizigers De poolcirkel	De noordpool en de ijscobouter De thuiskomst Het pijpje van Paulus	maart 1963	eind 1990
6	Paulus en het huis voor Joris het vispaard De dieren bouwen het huis voor Joris Een huis voor Joris	Inwijding van het huis Joris en de drie spoken 1 Joris het vispaard en de drie spoken 2	april 1963	eind 1990
7	Knoebelebats neemt Joris met huis en al mee De muis in het broekje van Paulus Paulus bewaakt de eieren van eendje Kwek	Paulus op zoek naar eendje Kwek Paulus bevrijdt eendje Kwek Rein de Vos ontvoert Paulus	april-mei 1963	eind 1990
8	Paulus en Mol houden Rein de Vos gevangen Eucalypta wil Paulus ontvoeren De toverspreuk van Eucalypta	Piekeloris heeft de waterleiding aangelegd Paulus laat het levenswater stelen	mei-juni 1963	eind 1990
9	Paulus als hulpsinterklaas vervolg vervolg	Paulus als hulpsinterklaas vervolg vervolg	1961	begin 1991
10	Paulus als hulpsinterklaas Paulus in het heksenhutje vervolg	Paulus en de Sneeuwman Eucalypta en de Sneeuwman Sneeuwvrouw en Sneeuwkinderen	1961	begin 1991
11	De Sneeuwfamilie vertrekt Malle mol De vliegmachine van professor Punt	Voorbereidingen voor de vlucht De vlucht In het Berenwoud	1961	begin 1991
12	De oude berenbekenden Nog verder naar het Noorden Op de Adelaarspiek	De adelaar Storm De vliegmachine betoverd	1961	begin 1991
13	De vliegmachine van professor Punt 1 De vliegmachine van professor Punt 2 De vliegmachine van professor Punt 3	De vliegmachine van professor Punt 4 De vliegmachine van professor Punt 5 De vliegmachine van professor Punt 6	1961	april 1991
14	Dirrekie 1 Dirrekie 2 Dirrekie 3	Dirrekie 4 Dirrekie 5 Dirrekie 6	1962	april 1991
15	Het levenswater 1 Het levenswater 2 Het levenswater 3	Het levenswater 4 Het levenswater 5 Het levenswater 6	1963	april 1991
16	Poetepoet 1 Poetepoet 2 Poetepoet 3	Poetepoet 4 Poetepoet 5 Poetepoet 6	1963	april 1991

Televisieseries

Er zijn meerdere series over Paulus de boskabouter gemaakt.

• Paulus de boskabouter (1967-1968): In 1967 kwam Paulus de boskabouter als poppenserie op de Nederlandse televisie. Ook hier werden alle stemmen ingesproken door Jean Dulieu, die ook de marionetten maakte. Van 1 oktober 1967 tot 29 december 1968 werden 39 afleveringen uitgezonden. De serie werd geëxporteerd naar het Verenigd Koninkrijk, Nieuw-Zeeland, Canada en Australië.
• Paulus de boskabouter (1974-1976): In 1974 werd opnieuw een poppenserie over Paulus de boskabouter gemaakt, ditmaal door de studio van Thijs Chanowski met Loek de Levita als producent. Leen Valkenier schreef hiervoor de teksten. De afleveringen werden dagelijks uitgezonden van 29 september 1974 tot 31 mei 1975. Elsje Scherjon, Frans van Dusschoten en Ger Smit, die ook De Fabeltjeskrant inspraken, zorgden voor alle stemmen. De poppen waren ditmaal niet door Dulieu gemaakt, maar door de gebroeders Slabbers. Valkenier introduceerde ook nieuwe personages, zoals Stien Fee, Laurens de Tuinkabouter en de robot Boelie (Joris het Vispaard was een personage gebaseerd op een der boeken van Dulieu). Dulieu was ontevreden over het resultaat. Zijn personages waren erg kleurloos geworden. Verder was Krakras een man geworden en werd Gregorius veel netter uitgebeeld dan oorspronkelijk. Er werd ook een elpee van uitgebracht.

Tijdschriften

In verschillende tijdschriften zijn korte, geïllustreerde verhaaltjes verschenen. Het betreft onder andere Kris Kras, Bobo, Avrobode en Eva.

In de populaire cultuur

• In het eerste prentje van het Douwe Dabbert-verhaal Het bedrog van Balthasar neemt Douwe afscheid van Paulus na een bezoekje.
• Het personage Eucalypta werd regelmatig geparodieerd in het komische radioprogramma Somertijd. Frank Paardekoper leest daar 's vrijdags regelmatig files voor als Eucalypta.

Externe links

• Lambiek.net - Jean Dulieu
• Informatie over Paulus de boskabouter, Paulus Archief
• Paulus de boskabouter - hoorspel