Europese achtarm

De Europese achtarm (Octopus vulgaris), ook wel kraak of gewone octopus genoemd, is een inktvis zonder (inwendig) skelet. Vermoedelijk bestaat deze soort uit een aantal sterk verwante zustersoorten, die moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Taxonomen zijn het er echter nog niet over eens hoe de soort precies kan worden opgesplitst.

Europese achtarm
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Mollusca (Weekdieren) Klasse: Cephalopoda (Inktvissen) Orde: Octopoda Familie: Octopodidae Geslacht: Octopus
Soort
Octopus vulgaris Cuvier, 1797
Synoniemen
Octopus albus Rafinesque, 1814 Octopus americanus Montfort, 1802 Octopus americanus Froriep, 1806 Octopus bakerii d'Orbigny, 1826 Octopus bitentaculatus Risso, 1854 Octopus brevitentaculatus Blainville, 1826 Octopus cassiopea Gray, 1849 Octopus cassiopeia Gray, 1849 Octopus coerulescentes Fra Piero, 1895 Octopus eudora Gray, 1849 Octopus geryonea Gray, 1849 Octopus heteropus Rafinesque, 1814 Octopus maculatus Rafinesque, 1814 Octopus moschatus Rafinesque, 1814 Octopus niger Risso, 1854 Octopus niger Rafinesque, 1814 Octopus octopodia Tryon, 1879 Octopus pilosus Risso, 1826 Octopus rabassin Risso, 1854 Octopus ruber Rafinesque, 1814 Octopus rugosus (Bosc, 1792) Octopus tetradynamus Rafinesque, 1814 Octopus tritentaculatus Risso, 1854 Octopus troscheli Targioni-Tozzetti, 1869 Octopus troschelii Targioni-Tozzetti, 1869 Octopus tuberculatus Targioni-Tozzetti, 1869 Octopus tuberculatus Blainville, 1826 Sepia octopus Gmelin, 1791 Sepia polypus Oken, 1815 Sepia rugosa Bosc, 1792
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Europese achtarm op Wikispecies
(en) World Register of Marine Species
Portaal    Biologie

Kenmerken

Achtarm in octopusburcht

Zwemmende achtarm

Film over de achtarm

Opvallend is de grote kop met de hoogontwikkelde, spleetvormige ogen. Ze hebben een rond, zakvormig lichaam. Ze missen de twee lange vangtentakels en elk spoor van een inwendige schelp. De lange armen zijn bezet met twee rijen zuignappen.

Leefwijze

De Europese achtarm leeft solitair en komt voor op (rotsige) koraalriffen, op zandbodems of op zeegrasvelden tot op diepten van 100 meter (mogelijk zelfs tot 300 meter diepte bij een bepaalde zustersoort). Het dier jaagt vooral 's nachts en leeft van voornamelijk schaaldieren zoals krabben, maar ook tweekleppigen, slakken en vissen. Hij 'kraakt' zijn prooi met zijn harde kaken. Daarna spuit hij er verteringssappen in via de speekselklieren in zijn lichaam. Na enige tijd zuigt hij de halfverteerde inhoud op. Zelf vormt hij een prooi voor talloze dieren, waaronder zeebaarzen en murenen. Zijn schuilplaats, soms 'octopusburcht' genoemd, is vaak omgeven met stenen en schelpen, die het dier zelf bij elkaar zoekt. Het dier kan zich snel verplaatsen door water uit een pijpvormig orgaan (de sifon) te pompen. Bij dreigend gevaar ledigt hij zijn inktzak, mogelijk om achtervolgers in de war te brengen.

Verspreiding en leefgebied

De achtarm komt voor in de Grote Oceaan, de Indische Oceaan en in de Atlantische Oceaan. De grootte van de achtarm varieert van potentiële zustersoort tot zustersoort. De zustersoort die ook in de Noordzee voorkomt kan een lichaam hebben van 25 centimeter grootte en armen tot 1 meter lang, en is daarmee de grootste.

Voortplanting

Het vrouwtje zet haar eitjes af in lange, geleiachtige rijen in grotten en spleten en bewaakt ze ook. Ze voorziet het legsel van vers water via haar bek, reinigt en streelt ze en past op de pasgeboren jongen voor ten minste een maand.

Camouflage

Het dier kan zijn kleur en huid aanpassen aan de kleur en vorm van de achtergrond, teneinde niet op te vallen. De kleurverandering heeft vermoedelijk ook een functie als communicatiemiddel met soortgenoten.

Zie ook

• Lijst van Mollusca

Bronnen, noten en/of referenties