Oxfam Novib

Oxfam Novib is een Nederlandse medefinancieringsorganisatie en niet-gouvernementele organisatie voor ontwikkelingssamenwerking die deel uitmaakt van Oxfam International.

Oxfam Novib
Oxfam Novib op Lowlands 2007
Geschiedenis
Opgericht	23 maart 1956
Structuur
Werkgebied	Nederland
Hoofdkantoor	Mauritskade te Den Haag
Type	Niet-gouvernementele organisatie
Doel	Ontwikkelingssamenwerking
Motto	Wij strijden voor gelijkheid
Aantal werknemers	300
Media
Website	www.oxfamnovib.nl
Portaal    Mens & maatschappij

Geschiedenis

Ten gevolge van de watersnood van 1953 veranderde in Nederland het politieke klimaat met betrekking tot internationale bijstand. Dit leidde op 23 maart 1956 tot de oprichting van Nederlandse Organisatie voor Internationale Bijstand met als acroniem Novib. Pater Simon Jelsma, dominee Johannes Hugenholtz en Jan Tinbergen waren betrokken bij de oprichting, en prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld werd de voorzitter. Later werd de naam Nederlandse Organisatie voor Internationale Ontwikkelingssamenwerking. In 1963 werd de campagne Gast aan tafel gestart. Men werd uitgenodigd om een bedrag aan Novib te doneren ter grootte van de kosten van een extra eter. In 1994 trad de organisatie toe tot Oxfam International om onder andere op het gebied van internationale lobby en samenwerking de effectiviteit te vergroten. Dit leidde in 2006 tot een naamswijziging van Novib naar Oxfam Novib.

Gedurende haar bestaan heeft Oxfam Novib verschillende slagzinnen gehanteerd. Zo lanceerde ze in de jaren negentig De Novib-methode werkt. Dit werd later veranderd in Hoe groot is jouw wereld?. Toen in maart 2006 Novib haar naam wijzigde in Oxfam Novib werd ook een nieuwe slagzin geïntroduceerd, namelijk Rechtvaardige Wereld. Zonder Armoede., met punten. Vanaf 2010 werd de slagzin Ambassadeurs van het zelfdoen gehanteerd. Anno 2016 is de slagzin Wij verslaan armoede. Dit werd in 2023 aangepast in Wij strijden voor gelijkheid.

Werkwijze

Het doel van Oxfam Novib is dat iedereen een zelfstandig bestaan zonder armoede kan opbouwen. Ze is daarom vooral actief op het gebied van armoedebestrijding en gelijke rechten, oftewel een rechtvaardige wereld, zonder armoede. Om haar doel te bereiken, werkt Novib samen met lokale organisaties in ontwikkelingslanden, voert ze campagne in Nederland om mensen bewust te maken van de armoede en onrechtvaardigheid in de wereld en probeert ze het beleid van overheden en bedrijven te beïnvloeden door te lobbyen, zowel op nationaal als internationaal niveau.

Steun in ontwikkelingslanden wordt geboden door lokale ontwikkelingsorganisaties en -projecten te steunen. De genoemde steun bestaat uit financiële steun en advies. Oxfam Novib probeert zo veel mogelijk structurele, duurzame hulp te bieden — de bekende hengel in plaats van de vis.

Oxfam Novib biedt gebieden getroffen door een ramp ook noodhulp aan. Dit bestaat bijvoorbeeld uit extra hulp aan lokale partnerorganisaties en het voorzien in eerste basisbehoeften bij rampen. Bij deze activiteiten wordt zo veel mogelijk rekening gehouden met de activiteiten van andere Oxfam International leden en de Samenwerkende Hulporganisaties.

Organisatie

Oxfam Novib is een non-gouvernementele organisatie met ongeveer 300 werknemers.

Oxfam Novib heeft vier directeurs. Zij verzorgen het dagelijks bestuur van de organisatie en houden zich bezig met het voorbereiden van en het uitvoeren van beleid. De directeurs worden aangesteld door het Raad van Toezicht. Peter Verbaas volgde Hanzo van Beuzekom op in 2017. Hanzo van Beuzekom volgde in 2013 Joris Voorhoeve (ex-VVD & D66) op als voorzitter van de raad van toezicht. In februari 2008 volgde Farah Karimi (GroenLinks) Sylvia Borren op als algemeen directeur. Na de zomer van 2009 trad Tom van der Lee aan als campagne directeur. Ze worden sinds 2015 bijgestaan door Aletta van der Woude (Directeur International Department) en Arnold Galavazi (Directeur Bedrijfsvoering). In oktober 2018 werd Karimi opgevolgd door voormalig PvdA-Tweede Kamerlid Michiel Servaes.

Samenwerking

Internationaal

Oxfam Novib neemt deel aan zowel de Samenwerkende Hulporganisaties als Oxfam International. Daarnaast is er sprake van samenwerking met particuliere organisaties en het bedrijfsleven. De samenwerking met bedrijven geldt enkel voor bedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen. Oxfam Novib werkt ook samen met andere organisaties aan bepaalde campagnes.

In de landen waar Oxfam Novib actief is, werkt het samen met lokale organisaties en initiatieven. Verder werkt de organisatie veel samen met de 17 andere organisaties binnen Oxfam International. Zo is in België de zusterorganisatie Oxfam in België actief. In totaal gaat het, in 2016, om meer dan 1000 lokale initiatieven en organisaties in meer dan 90 landen over de hele wereld.

Nederland

In Nederland heeft Oxfam Novib ook een samenwerkingsverband met diverse organisaties, onder andere met de Ikea Foundation en STOP AIDS NOW!.

Oxfam Novib werkt sinds 1991 samen met ASN Bank, als renteschenkingspartner waarbij klanten van de bank de rente rechtstreeks kunnen schenken. In 1996 werden het ASN-Novib Fonds en het Oxfam Novib Fonds opgericht, gericht is op microkredieten en kleine leningen in ontwikkelingslanden. Op 28 september 2009 werd een nieuwe samenwerkingsovereenkomst getekend, waarin de partijen toegezegd hebben om elkaar nog meer te ondersteunen op gebied van kennisuitwisseling en marketing. In de lente van 2016 kon men bijvoorbeeld via ASN-bank projecten van Oxfam Novib kleine boeren ondersteunen, in het behalen van een Fairtrade-certificaat.

Oxfam Novib heeft sinds 1989 een samenwerking met de Nationale Postcode Loterij en ontvangt tussen 2013-2018 structurele financiële steun.

Het hoofdkantoor van de organisatie bevindt zich aan de Mauritskade te Den Haag, in het voormalig gebouw van de gemeentelijke dienst Bouw- en Woningtoezicht.

Campagnes

Oxfam Novib werkt aan verschillende campagnes om haar doelen na te streven. Dit varieert van eigen campagnes met betrekking tot de eigen thema's tot internationale campagnes en campagnes met betrekking tot de millenniumdoelstellingen.

Make Tax Fair

Landen lopen jaarlijks veel belasting mis door belastingontwijking. Oxfam Novib voert druk uit op de politiek en bedrijven om een transparanter belastingsysteem te bewerkstelligen. In 2015 en 2016 konden mensen meehelpen door een petitie te ondertekenen. De 30.000 verzamelde handtekeningen werden aan staatssecretaris Wiebes gepresenteerd.

Help ze vooruit

Met ‘Help Ze Vooruit’ wil Oxfam Novib het leven van vluchtelingen wereldwijd verbeteren. Dit doen ze door ondersteuning te bieden in vluchtelingenkampen en overheden te stimuleren de opvang van vluchtelingen te verbeteren, zowel in eigen land als in andere (armere) landen.

Humanity Checker

In aanloop naar de verkiezingen van maart 2017 maakte Oxfam Novib de 'Humanity Checker'. Hier werden de grootste 8 partijen gerangschikt op basis van hun humanitair en vluchtelingenbeleid.

Land Rights Now

Wereldwijd zijn 2,5 miljard mensen afhankelijk van land dat wordt beheerd door inheemse volken en lokale gemeenschappen. Vaak zijn zij kwetsbaar voor landroof. Oxfam Novib steunt inheemse volken en lokale gemeenschappen om op te komen voor hun landrechten. Eveneens voert Oxfam Novib druk uit op organisaties en overheden om landrechten te respecteren, zoals bij het Agua Zarca-dam project.

De Groene Sint

De Groene Sint is een onderdeel van de campagne Make Trade Fair en vroeg van 2006 tot 2010 aandacht voor Fair Trade-producten rond het Sinterklaasfeest.

Resultaten

Koninklijke Verkade verkoopt sinds oktober 2008 alleen nog maar chocolade gemaakt van zogenoemde "eerlijke" cacao. Daardoor verdienen nu ruim 50.000 cacaoboeren een beter inkomen. Dit resultaat is, naast de Groene Sint-campagne, mede bereikt door jarenlange gesprekken van Oxfam Novib en Max Havelaar met Verkade.

Op 4 maart 2010 ondertekenden demissionair minister Verburg van Landbouw, cacaohandelaren, chocoladefabrikanten, supermarkten en Oxfam Novib een intentieverklaring voor duurzame cacaoproductie. Ruim 100.000 Nederlanders hebben daaraan op de Groene Sint-website hun steun betuigd.

Op donderdag 28 januari 2010 kreeg de Groene Sint-campagne 2009 de Issue Award 2010 uitgereikt, een initiatief van een communicatiebureau. In oktober 2010 is de Groene Sint-campagne van 2009 onderscheiden met de belangrijke Nederlandse communicatieprijs "Bronzen Effie" in de categorie bewustwordingscampagnes.

Behind the Brands

Behind the Brands was een drie jaar durende campagne die afliep in 2016. Behind the Brands richtte zich op grote bedrijven in de voedselindustrie en spoorde aan tot een beter beleid op arbeidsrechten, landrechten en klimaat.

Resultaten

Onder andere Pepsico en Coca-Cola beloofden in 2014 hun beleid ten aanzien van landrechten te verbeteren. In 2016 bleek dat Coca-Cola deze plannen al ver had doorgevoerd. Ook Kellogg's toonde veel verbeteringen sinds de start van de campagne. Oxfam Novib blijft grote bedrijven scoren op hun beleid en hun voortgang in de gaten houden.

Budget

Oxfam Novib ontving van het Ministerie van Buitenlandse Zaken in de subsidieperiode 2007-2010 € 509.000.000; ongeveer 2,6% van het totale budget voor ontwikkelingssamenwerking. De organisatie ontving 71 procent van haar inkomsten van overheden.

In het boekjaar 2015-2016 ontvangt Oxfam Novib 55% van haar inkomsten van overheden. Oxfam Novib ontving in totaal € 38.700.000 van de Nederlandse overheid. € 37.800.000 daarvan was afkomstig uit het MFS-programma. Deze financieringsvorm eindigde op 31 december 2015. Oxfam Novib ontvangt € 50.000.000 van andere overheden, zoals de Europese Unie, de VN, Zweden of Nederlandse ambassades. Hiernaast werkt Oxfam Novib ook samen met donateurs en (renteschenkings)partners.

Seksueel wangedrag

In februari 2018 kwam Oxfam wereldwijd in opspraak door seksuele wangedrag van medewerkers in Tsjaad en Haïti. Volgens directeur Farah Karimi van Oxfam Novib mocht zij publiekelijk niets met die informatie doen omdat het een Britse aangelegenheid was en dat het Ministerie van Buitenlandse zaken op de hoogte was van dit feit. Waar dit voor Zwitserland reden was om de geldkraan naar het internationale Oxfam dicht te draaien, kreeg het Nederlandse zusje er juist geld bij van de Nationale Postcode Loterij. Op 23 februari 2018 werd bekend dat er mogelijk ook een Nederlandse medewerker schuldig is aan dit gedrag. Oxfam Novib heeft daarop een onderzoek ingesteld.

Zie ook: Oxfam International#Schandalen

Bronnen, noten en/of referenties