Wikipedia

Noli me tangere

artistiek thema
Voor de roman van de Filipijnse auteur José Rizal, zie Noli Me Tangere (boek).

Noli me tangere is een Latijnse zin die "raak me niet aan" of "houd me niet vast" betekent. Het is de Latijnse vertaling van de woorden die volgens Johannes 20:17 door Jezus gesproken worden tegen Maria Magdalena, wanneer ze Hem herkent na zijn verrijzenis. De originele zin werd geschreven in Koinè-Grieks en luidt: Μή μου ἅπτου, mê mou haptou.[1]

De scène die Maria Magdalena afbeeldt wanneer ze Jezus herkent, kent een uitgebreide iconografische traditie in de christelijke kunst van de late oudheid tot op heden.[2]

De Bijbeltekst

bewerken

De tekst uit Johannes 20 gaat als volgt :

11 Maria stond buiten bij het graf te wenen. En al wenende boog zij zich naar het graf toe 12 en zag op de plaats waar Jezus' lichaam gelegen had, twee in het wit geklede engelen zitten, een aan het hoofdeinde en een aan het voeteinde. 13 Zij spraken haar aan: 'Vrouw, waarom ween je?'Zij antwoordde: 'Zij hebben mijn Heer weggenomen en ik weet niet waar zij Hem hebben neergelegd.' 14 Toen zij dit gezegd had, keerde zij zich om en zag Jezus staan, maar zonder te weten dat het Jezus was. 15 Jezus zei tot haar: Vrouw, waarom ween je? Wie zoek je?' In de mening dat het de tuinman was, vroeg zij: 'Heer, mocht gij Hem hebben weggebracht, zeg mij dan waar je Hem hebt neergelegd, zodat ik Hem kan weghalen.' 16 Daarop zei Jezus tot haar: 'Maria!' Zij keerde zich om en zei tot Hem in het Hebreeuws 'Rabboeni!' - wat leraar betekent. 17 Toen sprak Jezus: 'Houd me niet vast, want Ik ben nog niet opgestegen naar mijn Vader, maar ga naar mijn broeders en zeg hun: Ik stijg op naar mijn Vader, naar mijn God en uw God.'

— Willibrord Bijbel Vertaling (ISBN 90 6173 197 6)

Het evangelie zegt het niet, maar tussen vers 16 en 17 moet Maria Magdalena het gebaar hebben gemaakt om hem te omhelzen.

Dit is de scène die schilders ons tweeduizend jaar lang hebben overgeleverd met de naam "Noli me tangere", waar Jezus, glorieus en verrezen, vaak wordt afgebeeld in een paars gewaad, als symbool van vergoten bloed en glorie (paars is de kleur van de keizers). Maria Magdalena wordt traditioneel afgebeeld met lang haar, omdat zij werd gelijkgesteld met de vrouw in Lucas 7:36-50 die met haar haren de voeten van Jezus droogde. In de achtergrond vinden we vaak het (rotsgraf) terug, al dan niet met de beide engelen.

Dit is een van de meest vertegenwoordigde iconen van de cyclus van de Opstanding, samen met die van het "ongeloof van Thomas" en het "Emmaüsmaal".

Mogelijke Interpretatie

bewerken

Volgens Maurice Zundel, geeft Jezus hiermee aan dat - zodra de opstanding is voltooid - de band tussen de mens en zijn persoon niet langer fysiek moet zijn, maar een band van hart tot hart moet zijn. "Hij moet deze kloof tot stand brengen, zij moet begrijpen dat de enige mogelijke weg door het geloof is, dat handen de persoon niet kunnen bereiken en dat het van binnenuit is, van binnenuit alleen, dat men Hem kan benaderen.[3]

Beeldende kunsten

bewerken

Romans

bewerken
  • Noli me tangere, Filippijnse roman, José Rizal
  • Noli me tangere, Roman, Andrea Camilleri, Els van der Pluijm (vertaler), [4]

Referenties

bewerken
  1. ↑ Zie "Touch Me Not" by Gary F. Zeolla of Griekse spreekwoorden.
  2. ↑ Zie G. Schiller, "Ikonographie der christlichen Kunst", vol. 3, Auferstehung und Erhöhung Christi, Gütersloh 2 1986 (ISBN 3-579-04137-1), p. 95-98, pl. 275-297; Art. Noli me tangere, in: "Lexikon der christlichen Ikonographie", vol. 3 Allgemeine Ikonographie L-R, Rom Freiburg Basel Wien 1971 (ISBN 3-451-22568-9), col. 332-336.
  3. ↑ Zundel, Maurice ([1990?]). Silence : parole de vie. A. Sigier, Sainte-Foy, Québec. ISBN 2-89129-146-8.
  4. ↑ Camilleri, Andrea, Els van der Pluym (2016). Noli me tangere. Serena Libri, Amsterdam. ISBN 978-90-76270-91-3.
Zie de categorie Noli me tangere van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Noli_me_tangere&oldid=66740675"