Wikipedia

Moeder Teresa

zuster uit Albanië (1910-1997)

Moeder Teresa, geboren als Anjezë Gonxha Bojaxhiu (Skopje, 26 augustus 1910 – Calcutta, 5 september 1997), was een Albanese katholieke zuster, stichteres van de Missionarissen van Naastenliefde en Nobelprijswinnares voor de vrede. Zij zette zich in onder de armsten der armen in India. De congregatie die ze in 1950 stichtte telde in 2012 meer dan 4500 leden met 300 tehuizen en was actief in 133 landen.

Nobelprijswinnares Moeder Teresa
Moeder Teresa in 1986
Moeder Teresa in 1986
Geboren 26 augustus 1910 te Skopje, Ottomaanse Rijk
Gestorven 5 september 1997 te Calcutta, India
Verering Katholieke Kerk
Zaligverklaring 19 oktober 2003 te Vaticaanstad door paus Johannes Paulus II
Heiligverklaring 4 september 2016 te Vaticaanstad door paus Franciscus
Schrijn Moederhuis van de Congregatie van Missionarissen van Naastenliefde, Calcutta, West-Bengalen, India
Naamdag 5 september
Attributen Indiase sari als nonnenhabijt
Rozenkrans
Beschermheilige voor Wereldjongerendagen
Missionarissen van Naastenliefde
Lijst van christelijke heiligen
Portaal  Portaalicoon   Christendom

Na haar dood werd in India een dag van nationale rouw afgekondigd. Ze ontving een staatsbegrafenis, een eer die in India normaal alleen verleend wordt aan de hoogste politieke leiders.

In 2003 werd ze zalig verklaard en op 4 september 2016 volgde de heiligverklaring.

Levensloop

bewerken

Anjezë Gonxha Bojaxhiu werd geboren in het toenmalige Ottomaanse Rijk (nu Noord-Macedonië). Ze groeide op in een prominent Albanees-katholiek gezin uit Gjakovë, het huidige Kosovo. Op 17-jarige leeftijd trad ze als novice in bij de orde van Onze lieve vrouw van Loreto te Rathfarnham, Ierland. Een jaar later vertrok ze naar Calcutta in India. Daar werd ze onderwijzeres aan een meisjesschool. In verwijzing naar Theresia van Lisieux koos zij daar de naam waaronder zij wereldwijd bekend kwam te staan: Moeder Teresa.

Getroffen door het lot van lijders aan lepra, talloze dakloze zieken en stervenden, zwervende kinderen en hongerigen besloot zij zich te wijden aan deze armsten der armen. Ze verliet met toestemming van Pius XII haar klooster en zette in Calcutta een wereldwijd bekend werk onder armen op, dat zij tot kort voor haar dood leidde. Ze stichtte de orde van de Missionarissen van Naastenliefde, een religieuze orde voor nonnen in Calcutta. Veel jonge vrouwen sloten zich bij haar aan. De organisatie werd zo groot dat ook buiten India veel huizen werden opgericht. In 25 jaar werden dat over de hele wereld 90 huizen waar 1132 zusters leefden en werkten.[1] Er kwam ook een tak voor kloosterbroeders, alsmede een beweging voor leken. Een Nederlands tehuis van de Missionarissen van Naastenliefde, opgericht in 1977, bevindt zich te Rotterdam. In België werd In 1980 een tehuis te Gent opgericht.

In 1979 ontving Moeder Teresa voor haar werk de Nobelprijs voor de Vrede.

Zalig- en heiligverklaring

bewerken

In 2002 erkende het Vaticaan de genezing van een kwaadaardige tumor in de buik bij de Indiase Monica Besra als een wonder. Monica Besra getuigde dat zij, toen zij naar de mis ging, bij het binnengaan van de kerk een foto van Moeder Teresa zag en dat er lichtstralen uit haar ogen kwamen. Hierna voelde zij zich duizelig worden en werd ze door zusters in bed gelegd. De zusters legden een medaillon van Maria op haar gezwel. Zes uur later was ze genezen.[2] Hiertoe werden 113 getuigen gehoord en 35.000 pagina's aan documentatie verzameld. Er bestaat echter controverse over de waarheidsgetrouwheid van deze getuigen en documentatie.[3][4][5] Besra's artsen zeggen dat haar cyste en tuberculose door hun behandeling zijn genezen.[6]

Op 19 oktober 2003 werd Moeder Teresa zalig verklaard door paus Johannes Paulus II. Bij de zaligverklaring op het Sint-Pietersplein in Vaticaanstad waren onder anderen de Franse premier Raffarin, de Franse presidentsvrouw Bernadette Chirac, koningin Fabiola van België en president Rugova van Kosovo aanwezig.[7]

Op 4 september 2016, negentien jaar na haar overlijden, werd Moeder Teresa door paus Franciscus heilig verklaard tijdens een speciale mis op het Sint-Pietersplein.[8]

 
Moeder Teresa (tweede van rechtsboven) als moderne heilige in de Sint-Annakerk (Heerlen)

Lof en kritiek

bewerken

Moeder Teresa werd zowel geprezen als bekritiseerd voor haar standpunten op het vlak van verantwoord ouderschap en abortus. De Belgische atheïst en filosoof Etienne Vermeersch schreef kritisch over Moeder Teresa omdat ze zich tegen kunstmatige contraceptie uitsprak, maar kreeg op zijn beurt kritiek van de filosoof Herman De Dijn.[9] De journalist Christopher Hitchens wijdde in 1994 een documentaire aan haar: "Hell's Angel"[10] en schreef een kritisch boek over Moeder Teresa: The Missionary Position: Mother Teresa in Theory and Practice (1995), waarop de Belgische sinoloog en literator Simon Leys in 1997 reageerde. Eerst gebeurde dit via de lezersrubriek van de New York Review of Books.[11] Nadien in een uitgewerkt essay The Hall of Uselessness (2011), waarin hij Hitchens' gebrek aan kennis van de christelijke traditie hekelde.

Aroup Chatterjee (in 1958 te Calcutta geboren) meende dat het beeld dat bij het Westerse publiek ontstaan was met betrekking tot Moeder Teresa als onzelfzuchtige helpster van de armen niet klopte. Hij schreef een boek over zijn bevindingen vanaf 1990: "Mother Teresa, The Untold Story" (2002), later gepubliceerd als "Mother Teresa, The Final Verdict" (2016). Materiaal van hem werd - met zijn toestemming - door Hitchens gebruikt voor diens documentaire in 1994.

In een artikel uit 2003 beweerde Hitchens dat Moeder Teresa gestolen geld zou hebben aangenomen van de Haïtiaanse dictator Jean-Claude Duvalier, in ruil waarvoor ze zijn bewind zou hebben geprezen. Ze zou ook geld hebben aangenomen van Charles Keating, een Amerikaanse bankier die in 1989 door het faillissement van de spaarbank Lincoln Savings and Loan duizenden Amerikanen van hun spaargeld beroofde.[12]

Hitchens en Chatterjee zijn door het Vaticaan als getuigen gevraagd ter voorbereiding van haar heiligverklaring.[13]

Onderzoekers van de Universiteit van Montreal hebben 300 documenten geanalyseerd en daarin details gevonden die zij in strijd achten met het positieve imago van Moeder Teresa.[6]

Onderscheidingen

bewerken
 
Moeder Teresa ontvangt opnieuw een prijs, dit keer van de president van de Verenigde Staten

Moeder Teresa is vele malen onderscheiden, onder meer met de volgende prijzen:

Motto

bewerken

Een veel door Moeder Teresa gebruikt motto:

De vrucht van stilte is het gebed.
De vrucht van het gebed is geloof.
De vrucht van het geloof is liefde.
De vrucht van liefde is dienstbaarheid.
De vrucht van dienstbaarheid is vrede.

Naamgeefster

bewerken
 
KLM MD-11 Moeder Teresa

Trivia

bewerken

In 1969 maakte Malcolm Muggeridge voor de BBC een documentaire getiteld Something beautiful for God. Muggeridge raakte onder de indruk van het werk van Moeder Teresa, die voor deze documentaire werd gefilmd. Voor deze documentaire maakte men opnamen in een gebouw waar Moeder Teresa werkte, genaamd Het huis van de stervenden. De cameraman, Ken McMillan, gebruikte voor de opnamen binnen in dit huis een nieuw type Kodakfilm, dat hij nog niet eerder had gebruikt. Terug in Engeland bekeek men de opnamen en viel het op dat de beelden gemaakt in Het huis van de stervenden van zeer goede kwaliteit waren en elk detail zichtbaar was. De cameraman zei dat hij dat verbazend en buitengewoon vond en wilde vervolgens uitleggen dat de kwaliteit te danken was aan de nieuwe Kodakfilm. Muggeridge stelde dat het hier goddelijk licht betrof. Hij was ervan overtuigd dat hij getuige was geweest van een wonder en getuigde hierover in de media.[16]

Publicaties

bewerken
  • Georges Gorrée en Jean Barbier Tu m'apportes l'amour (1975; Ned. vert.: Liefde kent geen grenzen, 1979)
  • A way of love (1982, Ned. vert. 1992)
  • Moeder Teresa en Kathryn Spink In the silence of the heart (1983) ISBN 9780281040360 (Ned. vert. 1985)
  • The wisdom of Mother Teresa (1989) (Ned. vert. 1993)
  • The book of giving (1990; Ned. vert.: Moeder Teresa: een leven van liefde, 1990)
  • Egbert Brock Mutter Teresa. Missionarin der Nächstenliebe, Reihe Christ in der Welt, Heft 52, Union Verlag (VOB), Oost-Berlijn 1981
bewerken
  • (en) Mother Teresa of Calcutta (1910-1997), website Vaticaan
Wikiquote heeft een of meer citaten van of over Moeder Teresa.
Zie de categorie Mother Teresa van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Moeder_Teresa&oldid=67635721"