Meisje met ranonkels

Meisje met ranonkels (Engels: Girl with Buttercups, Frans: Fille aux renoncules) is een schilderij van de Nederlandse schilder Theo van Doesburg in het Centraal Museum in Utrecht.

Meisje met ranonkels
Kunstenaar	Theo van Doesburg
Jaar	1914
Techniek	Olieverf op doek
Afmetingen	80 × 80 cm
Museum	Centraal Museum
Locatie	Utrecht
RKD-gegevens
Portaal    Kunst & Cultuur

Datering

Het stelt een geabstraheerd meisjesgezicht voor met bloemen en is linksonder gesigneerd "Theo van Doesburg; 1914". Van Doesburg voltooide het schilderij waarschijnlijk vlak voor zijn mobilisatie op de Noord-Brabantse Regte Heide in augustus 1914. In Tilburg schreef hij op 10 december 1914 aan een zekere Bertha: "Ge vraagt naar mijn werk. Het laatste werk dat ik te Amsterdam maakte ('La Fille aux renoncules') is geheel als visioen van kleur en expressie opgevat. Het onderwerp is slechts 't motief. Ik reken het tot het beste specimen van mijn begrip van schilderkunst. Het was bestemd voor Parijs ... doch ik verwachtte zelf daar in het centrum van Kunst geen onmiddellijk succes. Stel u zoo iets in den Bosch voor! Gij zoudt er zelf om lachen geloof ik en ik niet minder!" Met Parijs bedoelt Van Doesburg de 30e tentoonstelling van de Aristes Indépendants, die van 1 maart tot en met 30 april 1914 plaatsvond.

Betekenis

Meisje met ranonkels is de eerste serieuze poging van Van Doesburg tot het maken van een abstract schilderij na het lezen van Kandinskys Rückblicke een jaar eerder. Hij zag het zelf dan ook, in retrospectief, als een sleutelwerk in zijn oeuvre.

Herkomst

Toen Van Doesburg in 1931 overleed erfde zijn vrouw Nelly van Doesburg het schilderij, die het omstreeks 1948 verkocht aan de Amerikaan William N. Copley, die het van 1974 tot 1979 in bruikleen gaf aan de Yale University Art Gallery in New Haven. Copley verkocht het op zijn beurt aan S. Tarcia, die het in 1994 doorverkocht aan het Centraal Museum.

Zie ook

• Lijst van werken van Theo van Doesburg
• Exposities van Theo van Doesburg

Literatuur

• Buys, H. (9 mei 1936) ‘De ontwikkelingsgang van Theo van Doesburg’, Bouwkundig Weekblad Architectura, [jaargang 57], nummer 19, pp. 220-222 (als Meisje met bloemen).
• Dake, C.L. (11 mei 1916) ‘Aanteekeningen over beeldende kunsten. De onafhankelijken’, De Telegraaf, Avondblad, p. 3 (als Blozend meisje met ranonkels).
• Hoek, Els (redactie; 2000) Theo van Doesburg. Oeuvrecatalogus, Bussum: Uitgeverij Thot, ISBN 90-6868-255-5, cat. 393,p. 143-144 (als Meisje met ranonkels, 1914).
• Wolf, N.H. (10 juni 1916) ‘De Onafhankelijken’, De Kunst, jaargang 8, nummer 437, p. 420 (als Blozend meisje met ranonkels).

Tentoonstellingen

• De Onafhankelijken. 7e tentoonstelling, Amsterdam, 6 mei-juni 1916, cat.nr. 71 (als ‘Motief: blozend meisje met ranonkels. Olieverfschilderij. Rekenschap: een ontroering, die een zichtbare vorm aanneemt in kleur en lijn is een schilderij’).
• ‘1940’. Deuxième exposition Rétrospective Van Doesburg, Porte de Versailles Parc des Expositions, Parijs, 15 januari-1 februari 1932, cat.nr. 20 (als Jeune fille aux fleurs, 1914).
• Société des Artistes Indédendants. 46e exposition, Grand Palais des Champs-Élysées, Parijs, 18 januari-3 maart 1935, cat.nr. 1062, p. 75 (als Jeune fille avec fleurs, 1914).
• Theo van Doesburg, Stedelijk Museum, Amsterdam, 2 mei-31 mei 1936, cat.nr. 22, als Meisje met bloemen, 1914.
• Theo van Doesburg. Retrospective exhibition, Art of this Century Gallery, New York, 29 april-31 mei 1947, cat.nr. 12 (als Jeune fille aux fleurs, 1914).
• Walt Kuhn, Lyonel Feininger and Theo van Doesburg (?), County Museum of Art, Los Angeles, juni-15 juli 1947 geen catalogus.
• Theo van Doesburg, San Francisco Museum of Modern Art, San Francisco, 29 juli-24 augustus 1947.
• Theo van Doesburg (?), Henry Art Gallery, Seattle, september 1947, geen catalogus.
• Theo van Doesburg. Paintings, drawings, photographs and architectural drawings, The Renaissance Society of the University of Chicago, Chicago, 15 oktober-8 november 1947, cat.nr. 6 (als Young girl with flowers, 1914).
• Theo van Doesburg, Cincinnati Art Museum, Cincinnati, 20 november-12 december 1947.
• Exhibition Van Doesburg, Robinson Hall, Harvard University, Cambridge, Massachusetts, 5-23 januari 1948, cat.nr. 12 (als Jeune fille aux fleurs, 1914).
• Theo van Doesburg, Van Abbemuseum, Eindhoven, 13 december 1968-26 januari 1969, Gemeentemuseum Den Haag, Den Haag, 17 februari-23 maart 1969, cat.nr. A5, met afb. (als Meisje met bloemen, 1914).
• Theo van Doesburg 1883-1931/Konstruktive Kunst, Kunsthalle Neurenberg, Marientor, 18 april-1 juni 1969, Kunsthalle Basel, Bazel, 9 augustus-7 september 1969, cat.nr. A5, met afb.
• De 9 van Touche, Centraal Museum, Utrecht, 16 mei-11 augustus 1996.
• Dageraad van de moderne kunst. Leiden en omstreken 1890-1940, Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden, 2 april-29 augustus 1999, zonder cat.nr., p. 211, met afb. in kleur (nr. 299) op p. 209 (als Blozend meisje met ranonkels, 1915).
• Theo van Doesburg. Architect, schilder, dichter, Centraal Museum, Utrecht, 12 maart-18 juni 2000.
• Theo van Doesburg. Maler-Architekt, Museum Villa Stuck, München, 2000, cat.nr. 7, p. 123, met afb. in kleur op p. 17.
• Samenscholing van werken uit de collectie van het Centraal Museum, Centraal Museum, Utrecht, 21 juni 2003–31 augustus 2003.
• De Stijl in Tilburg. Boeiend verslag van een bijzondere vriendschap, De Pont, Tilburg, 8 september 2007-6 januari 2008, geen catalogus.
• Traces du sacré, Musée national d'art moderne, Centre Georges Pompidou, Parijs, 7 mei-11 augustus 2008, zonder cat.nr., pp. 116-117, met afb. in kleur op p. 447.
• Spuren des Geistigen = Traces du sacré, Haus der Kunst, München, 19 september 2008-11 januari 2009, zonder cat.nr., p. 42, met afb. in kleur op p. 124.
• Van Doesburg and the International Avant-Garde, Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden, 20 oktober 2009-3 januari 2010, Tate Modern, Londen, 4 februari-16 mei 2010, ISBN 978-1-85437-872-9, zonder cat.nr., p. 247, met afb. in kleur (plaat 1) op p. 78 (als Girl with Buttercups, 1914).
• Een ander gezicht, Stedelijk Museum Kampen, Kampen, 26 juni-12 september 2010.

Noten