Hasselt (België)
Hasselt is de hoofdstad en grootste centrumstad van de Belgische provincie Limburg en telt ongeveer 80.000 inwoners,[1] die Hasselaren[2] worden genoemd. Hiermee is het naar inwonersaantal de kleinste provinciehoofdstad van Vlaanderen. De stad is de zetel van het bisdom Hasselt en ook de hoofdplaats van het kieskanton en de twee gerechtelijk kantons Hasselt. Hasselt is gelegen aan het Albertkanaal en de Demer, op de grens van Vochtig-Haspengouw en de Kempen, midden in de Grensregio Vlaanderen-Nederland.
Stad in België .svg){kind=small}
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Gewest |  Vlaanderen
| ||
| Provincie | .svg){kind=small} Limburg
| ||
| Arrondissement | Hasselt | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
102,69 km² (2022) 59,53% 18,24% 22,23% | ||
| Coördinaten | 50° 56' NB, 5° 20' OL | ||
| Bevolking (bron: Statbel) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
80.828 (01/01/2024) 48,9% 51,1% 787,12 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 16,5% 59,36% 24,14% | ||
| Buitenlanders | 9,11% (01/01/2024) | ||
| Politiek en bestuur | |||
| Burgemeester | Steven Vandeput (N-VA) | ||
| Bestuur | N-VA, RoodGroen+ en Open Vld | ||
| Zetels N-VA RoodGroen+ CD&V Open Vld Vlaams Belang PVDA |
41 12 11 9 4 3 2 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 22.916 euro/inw. (2021) | ||
| Werkloosheidsgraad | 7,55% (jan. 2019) | ||
| Overige informatie | |||
| Postcode 3500 3500 3501 3510 3510 3511 3511 3512 |
Deelgemeente Hasselt Sint-Lambrechts-Herk Wimmertingen Kermt Spalbeek Kuringen Stokrooie Stevoort | ||
| Zonenummer | 011 | ||
| NIS-code | 71022 | ||
| Politiezone | Limburg Regio Hoofdstad | ||
| Hulpverleningszone | Zuid-West Limburg | ||
| Website | www | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| ligging binnen het arrondissement Hasselt in de provincie Limburg | |||
| Foto's | |||
| |||
| Hasselt Heeft Het-logo | |||
| |||
Etymologie
bewerkenDe naam Hasselt zou afgeleid zijn van het Germaanse Hasaluth, hetgeen hazelarenbos betekent.
Hasselt was vanaf 1179 tot 1795 de hoofdplaats van het rond 1040 rond Borgloon ontstane graafschap Loon.
Geschiedenis
bewerken
Zie Geschiedenis van Hasselt voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Geografie
bewerken
Deelgemeenten
bewerkenSinds 1977 is Hasselt een fusiegemeente die naast Hasselt zelf nog zeven deelgemeenten telt.
| Naam | Opp. (km²) |
Inwoners (2020) |
Inwoners per km² |
NIS-code | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Hasselt | 40,16 | 49.833 | 1.241 | 71022A |
| 2 | Wimmertingen | 1,08 | 308 | 285 | 71022B |
| 3 | Sint-Lambrechts-Herk | 11,23 | 4.700 | 418 | 71022C |
| 4 | Kuringen | 19,48 | 11.466 | 589 | 71022D |
| 5 | Stokrooie | 6,36 | 2.000 | 314 | 71022E |
| 6 | Kermt | 7,59 | 4.565 | 602 | 71022F |
| 7 | Spalbeek | 4,75 | 2.135 | 449 | 71022G |
| 8 | Stevoort | 12,03 | 3.678 | 306 | 71022H |
Op 1 januari 2025 fuseert de stad met de buurgemeente Kortessem[3].
Overige kernen
bewerkenOp het grondgebied van Hasselt liggen naast het centrum nog de gehuchten Godsheide in het oosten, Rapertingen in het zuidoosten en Kiewit in het noorden die nog niet met het stadscentrum zijn vergroeid. In de deelgemeente Kuringen liggen nog de gehuchten Kuringen-Heide of Sint-Jansheide, Schimpen en Tuilt.
Door de uitbreiding van het stadscentrum zijn de volgende wijken en stadsdelen ontstaan:
- Banneuxwijk in het noorden aan de overkant van het Albertkanaal
- Runkst in het zuidwesten aan de zuidkant van de spoorweg en het station (stadsdeel)
- De Hollandsveld of Martinuswijk in het zuidoosten
- De Katarinawijk in het oosten
- De Heilig-Hartwijk of Tuinwijk in het westen
| Deelgemeente - Wijk |
Oppervlakte (km²) |
Bevolking 2019 |
|---|---|---|
| Hasselt - Hasselt-Centrum - Banneuxwijk - Godsheide - Katarina - Heilig-Hartwijk - Kempische Wijk - Kiewit - Hollandsveld - Malpertuus - Rapertingen - Runkst-Centrum - Runkst Buiten Singel |
39,91 |
49.461 2.746 5.007 1.081 8.793 6.151 1.628 3.711 2.632 1.749 3.942 9.132 2.889 |
| Kermt | 7,04 | 4.545 |
| Kuringen - Kuringen-Centrum - Kuringen-Heide - Schimpen - Tuilt |
19,53 |
11.422 4.812 3.533 1.324 1.753 |
| Sint-Lambrechts-Herk | 11,21 | 4.677 |
| Spalbeek | 5,25 | 2.140 |
| Stevoort | 12,03 | 3.710 |
| Stokrooie | 6,27 | 2.045 |
| Wimmertingen | 1,08 | 327 |
Nabijgelegen kernen
bewerkenDe kern van Hasselt ligt te midden van de volgende plaatsen: Stevoort, Kuringen, Zonhoven, Diepenbeek, Rapertingen, Alken, Sint-Lambrechts-Herk
Demografie
bewerkenDemografische ontwikkeling voor de fusie
bewerken
- Bronnen:NIS 1831 t/m 1970=volkstellingen; 1976 = inwonertal per 31 december
Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente
bewerkenAlle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.
- Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
| Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
|---|---|---|
| Jaar | Aantal[5] | Evolutie: 1992=index 100 |
| 1992 | 66.884 | 100,0 |
| 1993 | 67.080 | 100,3 |
| 1994 | 67.398 | 100,8 |
| 1995 | 67.486 | 100,9 |
| 1996 | 67.456 | 100,9 |
| 1997 | 67.552 | 101,0 |
| 1998 | 67.772 | 101,3 |
| 1999 | 67.777 | 101,3 |
| 2000 | 68.058 | 101,8 |
| 2001 | 68.373 | 102,2 |
| 2002 | 68.771 | 102,8 |
| 2003 | 68.931 | 103,1 |
| 2004 | 69.127 | 103,4 |
| 2005 | 69.538 | 104,0 |
| 2006 | 70.035 | 104,7 |
| 2007 | 70.584 | 105,5 |
| 2008 | 71.545 | 107,0 |
| 2009 | 72.315 | 108,1 |
| 2010 | 73.067 | 109,2 |
| 2011 | 73.807 | 110,4 |
| 2012 | 74.588 | 111,5 |
| 2013 | 75.579 | 113,0 |
| 2014 | 75.991 | 113,6 |
| 2015 | 76.331 | 114,1 |
| 2016 | 76.685 | 114,7 |
| 2017 | 77.124 | 115,3 |
| 2018 | 77.651 | 116,1 |
| 2019 | 78.296 | 117,1 |
| 2020 | 78.714 | 117,7 |
| 2021 | 79.089 | 118,2 |
| 2022 | 79.524 | 118,9 |
| 2023 | 80.351 | 120,1 |
| 2024 | 80.828 | 120,8 |
Religie
bewerken
Hasselt is de hoofdplaats van het bisdom Hasselt, dat de gehele provincie Limburg beslaat: hoofdkerk is de Sint-Quintinuskathedraal. Daarnaast bestaat Hasselt uit een dertigtal parochies.
In de deelgemeente Hasselt vindt men de volgende bedehuizen:
- Binnen de oude stadsomwalling:
- Sint-Quintinuskathedraal
- Virga Jessebasiliek
- Sint-Rochuskerk
- Protestantse kerk, Kuringersteenweg 81
- Stadswijken
- Onze-Lieve-Vrouw van Banneuxkerk
- Sint-Catharinakerk
- Heilig Hartkerk
- Sint-Martinuskerk
- Badr Moskee, Marokkaanse moskee
- Tot de stad behorende voormalige gehuchten
- Onze-Lieve-Vrouw Bezoekingkerk te Godsheide
- Sint-Lambertuskerk te Kiewit
- Aya Sofyamoskee, Turkse moskee te Kiewit
- Sint-Jozefskerk te Rapertingen
- Sint-Hubertuskerk te Runkst
- Heilig Kruiskerk te Runkst
- Sint-Christoffelkerk te Runkst
In de deelgemeente Hasselt bevonden of bevinden zich de volgende kloosters:
- Minderbroedersklooster met Sint-Rochuskerk, (1634-1797 en 1846-heden)
- Augustijnenklooster, (1236-1797)
- Clarissenklooster (Hasselt) (1899-2004)
- Les Dames de l'Instruction Chrétienne, (1840-1867), daarna Ursulinenklooster en -school
- Zusters Kindsheid Jesu, (1840-heden)
- Begijnhof Hasselt (1245-1567 en 1571-1886)
- Witte Nonnen (Franciscanessen) (1430-1797)
- Grauwzustersklooster (Grauwzusters-Franciscanessen)
- Broeders van Liefde (vanaf 1896)
- Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria (1847-1896)
- Kruisheren (1962-2012), zie Heilig Kruiskerk
- Bezinningscentrum Godsheide te Godsheide (1968-2008) van de Paters Jezuïeten.
De volgende veldkapellen zijn van belang:
Bezienswaardigheden
bewerken Zie Lijst van onroerend erfgoed in Hasselt voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Kerkelijke gebouwen
bewerkenZie onder hoofding Religie.
Burgerlijke gebouwen, woonhuizen en dergelijke
bewerkenVan de woonhuizen worden hier slechts de als monument geklasseerde panden genoemd.
- Aan de Maastrichterstraat
- Refugehuis van de Abdij van Herkenrode, aan Maastrichterstraat 100, eveneens het oudste burgerlijke gebouw van de stad (1542-1544) en een tijdlang deel van Herkenrodekazerne van het 11e Linieregiment dat gedurende 130 jaar hier zijn thuisbasis had tot het in 1956 werd opgeheven.
- Waerdenhof, aan Maastrichterstraat 85, uit 1675
- Huis De Pasteye, aan Maastrichterstraat 65, uit 1687 met oudere houtbouw
- Huis De Reyger, aan Maastrichterstraat 96, uit 1782
- Hotel de Corswarem, aan Maastrichterstraat 63, uit 1860
- De Valck, aan Maastrichterstraat 1-3
- Grote Markt met de huizen:
- De Draeck en De Sleutel, aan Grote Markt 1
- De Voetboge Camer, aan Grote Markt 2
- Het Sweert, aan Grote Markt 3
- De Koning van Polen, aan Grote Markt 11
- De Drij Pistolen, aan Grote Markt 15
- Vergaderhuis van het Literair Genootschap, Koning Albertstraat 1
- Kapelstraat
- Den Crans, aan Kapelstraat 1
- Den Turck, aan Kapelstraat 3
- De Gulden Beurse, aan Kapelstraat 5
- De Groote Pellicaen, aan Kapelstraat 43
- De Arent, aan Kapelstraat 49
- Het Lombardenhuys (Kapelstraat), aan Kapelstraat 51
- De Wijzer, aan Kapelstraat 57
- Aldestraat
- Huis Heusden, aan Aldestraat 44
- Het Lombardenhuys (Aldestraat), aan Aldestraat 53
- De Drij Dragonders, aan Botermarkt 28
- Huis Cornu, aan Diesterstraat 20
- Woonhuis Louis Willems, aan Dokter Willemsstraat 28
- Havermarkt, met:
- Het Leerske, aan Havermarkt 4
- Handelsrechtbank, aan Havermarkt 8
- De Gulden Sadel, aan Havermarkt 12
- Den Cleynen Eenhoeren, aan Havermarkt 22
- De Gulden Put, aan Havermarkt 21 en 23
- De Cat, aan Havermarkt 27
- Het Hemelrijk, aan Hemelrijk 13
- De Helm, aan Hoogstraat 1
- De Roos, aan Hoogstraat 2
- De Molensteen, aan Hoogstraat 26
- Huis Van Straelen, een woonhuis in art-nouveaustijl aan Koningin Astridlaan 35
- De Brabantsche Huyck, aan Raamstraat 3
- Huis De Roode Poort, aan Schrijnwerkersstraat 7
- Huis De Abraham, aan Schrijnwerkersstraat 9-11
- Het Zonneke, aan Walputstraat 21
- Het Oud Stadhuis, aan het Groenplein
- Het nieuwe Gerechtsgebouw bij het station
- Site Obbe Beek (Op de Beek) met vanaf augustus 2018 het nieuwe stadskantoor genoemd 't Scheep en de gerenoveerde vroegere rijkswachtkazerne (genoemd Kezerreme) op de hoek van de Guffenslaan en de Sint-Jozefsstraat voorzien van een muurschildering van de Britse kunstenares Lucy McLauchlan
- Voormalig provincieraadsgebouw, Lombaardstraat 19-23, met glasramen van Roger Daniëls
Parken
bewerken- Japanse Tuin, die tevens de grootste van heel Europa is.
- Natuurdomein Kiewit
- Kapermolenpark
- Stadspark Hasselt, aan het Cultuurcentrum
- Oud Kerkhof
Musea
bewerken- Jenevermuseum (vroeger: Nationaal Jenevermuseum)
- Het Stadsmus (vroeger: Stedelijk Museum Stellingwerff-Waerdenhof)
- Modemuseum Hasselt
- Villa Verbeelding (dat is het vroegere Literair Museum)
- Museum van het Heilig Paterke met voorwerpen uit het ouderlijke huis van de zalige pater Valentinus
- Stedelijk Beiaardmuseum in de toren van de Sint-Quintinuskathedraal
Beelden, monumenten en dergelijke
bewerken- Monument voor Leopold II, op het Kolonel Dusartplein, ingehuldigd in 1953.
- Provinciaal gedenkteken voor Limburgers gestorven voor het Vaderland, op het Kolonel Dusartplein, 1920.
- Beeld van Arnold IV van Loon, op de Fruitmarkt, door Marc Cox, 1993.
- Standbeeld van dokter Louis Willems, aan de Witte Nonnenstraat, door Luc Steegen.
- Standbeeld van Adrien de Gerlache, aan Godfried Guffenslaan, uit 1998.
- Monument van de Boerenkrijg, aan het Leopoldplein, uit 1898, door François De Vriendt en Albert Baggen. Stond oorspronkelijk aan de Luikerpoort, maar werd in 1968 verplaatst naar de huidige locatie.
- Monument Oorlogsvrijwilligers Hasselt op het Vrijwilligersplein door E. Droogmans, 1961.
- Monument voor Hendrik van Veldeke, aan de Thonissenlaan, door Halemans, uit 1928.
- Borstbeeld van Lod. Lavki, in Stadspark Hasselt, door Raf Mailleux, uit 1979.
- Beeld van Louis Roppe, in Stadspark Hasselt, door Idel Ianchelevici.
- Monument voor Armand Preud'homme, door Jan Van den Brande, voor het Cultuurcentrum, uit 1981.
- Borrelmanneke, op hoek Maastrichterstraat en Sint-Jozefstraat. Het symboliseert de jeneverindustrie. Ontwerper is Lou Boonman. Het beeldje stamt uit 1981.
- Solo orto memorial (na zonsopgang), op de Fruitmarkt, uit 1992, geschonken door de ondernemers.
- De Langeman, op het pleintje voor de Virga-Jessebasiliek, een bronzen beeld, door Robert Vandereycken, uit 1982, naar de Hasseltse reus.
- Paardenkracht, bronzen beeldengroep door Louis Desmarets, uit 2000, op de hoek van het Leopoldplein en de Koning Albertstraat.
- Man met hond, aan de Thonissenlaan, door José Vermeersch, uit 1996.
- Vrouw in de zon, in Stadspark Hasselt, door George Grard, uit 1983.
- De Cyclisten, door Bronislaw Chromy, in het Stadspark Hasselt, uit 1993.
- Poort van Gedachten, van marmerblokken, door Gugliem Vecchietti Massacci, nabij de Academie voor Beeldende Kunsten, uit 1986.
- Mensen, door Willy Ceysens, op hoek Kunstlaan en Guffenslaan, uit 1980.
- Ode aan de meisjes van Philips, door Irene Judong, op het Leopoldplein.
Kunst en cultuur
bewerken- Kunstencentrum Z33 in het historische Hasseltse Begijnhof
- Muziekodroom
- De Nieuwe Zaal, theaterzaal van Het Nieuwstedelijk
- Kunstencentrum BELGIE
- Cultuurcentrum Hasselt, afgekort CCHa
Stripverhaalroute
bewerkenNa de stripmurenroute in Brussel en Antwerpen besloot men in 1996 om ook in Hasselt muren met grote afbeeldingen van Belgische stripfiguren te maken.
Er zijn muurschilderingen gemaakt van de stripreeksen Nero, Jommeke, De Kiekeboes, Urbanus, Suske en Wiske, Samson en Gert, Sammy, De Rode Ridder, Bakelandt. In de muurschilderingen werden typische Hasseltse thema's verwerkt. Intussen (2014) zijn alle stripmuren verwijderd bij het uitvoeren van verbouwingswerken.
Natuur en landschap
bewerkenHasselt ligt op de grens tussen de Kempen ten noorden van de stad en Vochtig-Haspengouw ten zuiden. Die grens wordt gevormd door de Demer, de belangrijkste waterloop die iets ten noorden van de stadskern in noordwestelijke richting stroomt. De hoogte boven de zeespiegel stijgt op het grondgebied van 24 meter tot 65 meter.
Vanaf 1854 kreeg Hasselt, door het graven van de Kanaalkom, een verbinding met Antwerpen. Veel later (1930-1946) kwam het Albertkanaal tot stand.
Een viertal parken en een oude begraafplaats vormen de groene longen in de stad.
Cultuur
bewerkenBijnamen
bewerkenHasselaren stonden bekend onder verschillende bijnamen in het verleden. Waaronder ossenkoppen, likkebaarden, vinstermikken, koeketers en dikke nekken.[6][7]
De bijnaam ossenkoppen is waarschijnlijk ontstaan in het midden van de 19e eeuw toen Hasselt veel jeneverstokerijen en een enorme bloei kende. Het graan dat uitgegist was in de jeneverstokerijen werd gevoerd aan de ossen en varkens, omdat dit graan bijzonder eiwitrijk was. De brouwers verdienden hierdoor soms meer aan het ossenvlees dan aan de jenever. Ook de meest voorkomende tonnenmaat waarin de jenever door de brouwer geleverd werd aan cafés en drankhuizen werd wijniox of ossenkop genoemd. Het standbeeld van het Borrelmanneke in de Hasseltse Maastrichterstraat verwijst hiernaar door bovenop een os te zitten en van een ossenkop te drinken. Sommige verenigingen en een lokaal café zijn hiernaar vernoemd.[8]
Volgens een gedicht in een woordenboek uit de archieven van de stad Hasselt is de bijnaam likkebaarden of lekkebaarden waarschijnlijk ontstaan vanuit folklore. In het gedicht wordt een waarschijnlijk fictief verhaal verteld waarbij op de grote kerk in Hasselt gras begon te groeien. Het stadsbestuur deed hieraan niets, waarop iemand van de kerkraad het idee kreeg om een os op het dak te zetten. Zogezegd werd een os met een koord om de nek via een katrol omhoog gehesen. Toen het koord gespannen stond, kwam de tong van de os uit zijn mond hangen waarop een schepen van de stad zei "Hij likkebaardt al, het zal een goeie zijn".
Een honderdtal jaar geleden moet de bijnaam vinstermikken ontstaan zijn. Ze is afkomstig van de woorden mik, wat vroeger een wit luxebrood was, en vinster, Limburgs voor venster. Het brood werd vaak gebakken door welvarende families, die het brood direct voor de venster legden om het af te laten koelen. Maar ook om aan te tonen aan voorbijgangers dat zij de middelen hadden om zo een brood te bakken.
Sinds het begin van de 19e eeuw wordt er in Hasselt speculaas gebakken. Deze Hasseltse speculaas met een eigen kruidenmengsels zorgde voor de bijnaam Koeketers.
De meest bekende bijnaam in Hasselt en Limburgse gemeenten is dikke nekken. Deze bijnaam kregen de Hasselaren een honderdtal jaar geleden vanwege het grote verschil in vermogen tussen het Limburgse platteland en de stad. Mensen die in de stad woonden hadden het beter en waanden zich meer werd toen gezegd, omdat ze niet op het land moesten werken.
Dialect
bewerkenHet stadsdialect van Hasselt, het Hasselts, behoort taalkundig tot het West-Limburgs.
Evenementen
bewerken- In september vindt in Hasselt de jaarlijkse kermis plaats. Traditioneel wordt deze geopend met een vuurwerk. Deze jaarlijkse kermis begint altijd op de zaterdag na 17 september, het feest van de Heilige Lambertus.
- De Zevenjaarlijkse Virga Jessefeesten (47e editie in augustus 2024)
- Pukkelpop
- Rimpelrock (laatste editie was in 2013)
- I Love The 90's
- Jeneverfeesten (oktober)
- Het Schlagerfestival
- Play! Festival Hasselt
- Hasselt Studenten Regatta
- Theater op de markt
- Live in Hasselt
- Hasseltse Wijnbeurs
- Meiboomplanting op de vooravond van 1 mei
- In 2005 werd in Hasselt het Junior Eurovisiesongfestival gehouden.
- Sinds 2005 vindt er in Hasselt een Triënnale voor beeldende kunst, mode en design plaats. De triënnale onderzoekt de cross-overs tussen beeldende kunst, mode en design. Een vijftigtal regionale, nationale en internationale kunstenaars en ontwerpers tonen hoe ze de brug naar andere disciplines slaan, partnerschappen aangaan en met hun werk duidelijk op zoek zijn naar een sociale impact. De triënnale bestaat uit tentoonstellingen en manifestaties in onder andere het Kunstencentrum Z33, het Cultuurcentrum, het Modemuseum Hasselt, het Nationaal Jenevermuseum Hasselt, het PHIKO en op straten en pleinen. Na de eerste editie Super! in 2005, werd SuperStories in 2009 en SuperBodies in 2012 georganiseerd.
- De Culinaire Ring tijdens Autoloze Zondag
Recreatie
bewerken_-_Batopillo_-_Botermarkt_Hasselt_17-06-2018_16-49-19.jpg)
Op de Grote Markt zijn er talrijke cafés, restaurants en tavernes evenals in de rest van de stad. De Demerstraat en de Koning-Albertstraat zijn de belangrijkste winkelstraten. Zowel in de Kapelstraat als in de Hoogstraat, zijstraten van deze winkelas, bevinden zich over het algemeen de duurdere winkels.
Met Park H (voorheen Grenslandhallen) beschikt de stad over een accommodatie voor nationale en internationale sport-, cultuur- of muziekevenementen, congressen en beurzen. Verder is er het congrestheater dat dient voor congressen, seminaries en theaterproducties of kleinere concerten. In 2004 is de Ethias Arena (nu Trixxo Arena) aangebouwd. Deze grote hal voldoet aan de Olympische normen. De maximumcapaciteit bedraagt meer dan 21.000 staanplaatsen en meer dan 16.000 zitplaatsen. De Trixxo Arena dient voor grote concerten, sportevenementen of als uitbreiding voor beurzen. Samen met de Trixxo Arena is er een artiestendorp gebouwd en een studio/fuifbunker. Deze wordt gebruikt voor fuiven en als aanvulling voor de Trixxo Arena of als opnamestudio. Centraal in Park H bevindt zich een restaurant. Naast Park H ligt Plopsa Indoor Hasselt, een overdekt themapark, open sinds einde 2005.
Voor film is er de keuze tussen het filmcomplex Kinepolis of "Zebracinema", een project van de provincie Limburg in het begijnhof, voor de betere film. Uitgaansmogelijkheden zijn er met de talloze clubs en cafeetjes. In Hasselt stond tot 2012 de grootste discotheek van België, de Versuz. Deze lag aan de jachthaven van het Albertkanaal en is in 2013 verplaatst naar de achterkant van het domein van Park H.
De stad maakte vanaf het tijdperk van Steve Stevaert reclame met de slogan "Hoofdstad van de Smaak"[9] ter promotie van de horecazaken en winkels. Vanaf 2017 veranderde het Hasselts logo en de slogan in Hasselt heeft het.[10]
Mobiliteit
bewerkenHasselt ligt op een knooppunt van verkeerswegen en spoorlijnen.
Autoverkeer
bewerkenDe belangrijkste verkeersader is de autosnelweg E313 Luik-Hasselt-Antwerpen. Verder is Hasselt omsloten door twee concentrisch gevormde ringwegen. De Grote Ring (ongeveer 10 km) die het verkeer uit de bebouwde kom van de stad moet houden en de Kleine Ring (ongeveer 2,5 km), ook wel Groene Boulevard genoemd, die het verkeer uit het centrum van de stad moet houden. Het centrum is dan ook nagenoeg autovrij. Verder zijn er belangrijke verkeersassen richting Tongeren, Sint-Truiden, Genk, Diest, Maastricht en Eindhoven.
Openbaar vervoer
bewerkenHasselt is een kruispunt van spoorwegen naar Luik, Genk, Antwerpen en Brussel. Vlak bij het centrum, juist buiten de binnenring, ligt het station. Het station van Hasselt is een intercitystation met rechtstreekse verbindingen naar onder andere Luik en Brussel. Vanaf het station vertrekken ook alle lokale bussen, en de internationale bussen van Flixbus. De stadslijnen (H-lijnen) waren vanaf 1997 voor iedereen gratis. De andere lijnen waren voorheen gratis op het grondgebied van Hasselt voor de inwoners van de stad. In april 2013 werd echter door het schepencollege besloten om de subsidies voor de gratis bussen om budgettaire redenen stop te zetten. Op 1 januari 2014 kwam na 16 jaar een einde aan het volledig gratis busvervoer. Vanaf die datum kunnen enkel nog jongeren onder de negentien jaar en 65-plussers gratis met de bus reizen.[11]
Voor gedetailleerde informatie, zie Stadsnet HasseltIn februari 2007 is het plan gelanceerd voor de bouw van een lightrailverbinding tussen Hasselt en Maastricht.
Voor gedetailleerde informatie, zie Sneltram Hasselt - MaastrichtVroegere tramnet
bewerkenOp 1 september 1899 werd de eerste buurtspoorweglijn, Leopoldsburg - Hasselt - Borgloon geopend. Op 1 juli 1900 werd de lijn Hasselt - Herk-de-Stad geopend.[12] De buurtspoorwegen besloten de drie lijnen rond Hasselt te elektrificeren voor een stadstramnet. De buurtspoorweglijnen werden geëlektrificeerd tot de omliggende dorpen Zonhoven, Kuringen en de halte Trekschuren in Rapertingen. Om de nieuwe mijnen te ontsluiten werd op 20 september 1936 een nieuwe elektrische tramlijn geopend van Hasselt naar Genk met een grote lus langs Waterschei en Winterslag. De lus werd in beide richtingen bereden. Nog tijdens de oorlog, op 1 februari 1944, werd de elektrische tramdienst doorgetrokken tot Houthalen (mijnen). (lijn geopend op 20-10-1941) De elektrische tram bereikte uiteindelijk op 19 augustus 1952 Heusden (Cité). Al bij de inval van de Duitsers, op 10 mei 1940, waren de elektrische trams naar Kuringen en Trekschuren opgeheven. De hele elektrische tramlijn naar Heusden (Cité) werd al op 21 mei 1955 opgeheven, drie jaar na de elektrificatie. De overblijvende tramlijn naar Genk, Waterschei en Winterslag werd op 31 januari 1958 opgeheven, waarna het tramtijdperk definitief voorbij was. Alle overblijvende regionale motortram diensten vanuit Hasselt waren al lang opgeheven.
Vlak bij het spoorwegstation was er een grote tramstelplaats en werkplaats waar trams werden gebouwd. Dit is nu een busstelplaats van De Lijn.
Vliegverkeer
bewerkenSportvliegtuigen kunnen gebruikmaken van het Hasseltse vliegveld Kiewit.
Economie
bewerken- Hasselt maakt deel uit van het Economisch Netwerk Albertkanaal.
Onderwijs
bewerken
Hasselt telt twee hogescholen: PXL en UCLL. Deze bieden onder meer opleidingen in de gezondheidszorg, sociaalagogisch werk, kunst, handelswetenschappen en lerarenopleidingen aan. Daarnaast is er ook de Universiteit Hasselt, met campussen in Hasselt en Diepenbeek. De Universiteit Hasselt werkt samen met de Universiteit van Maastricht, onder meer in de transnationale Universiteit Limburg (tUL), Doctoral School for Medicine & Life Sciences, met de Technische Universiteit Eindhoven en met de KU Leuven.
In Hasselt volgen ruim 14.000 studenten een hogere opleiding.
Het secundair onderwijs in Hasselt trekt leerlingen aan van de omgeving met het aanbod aan studierichtingen en het beschikbare openbaar vervoer. Het stadsbestuur vroeg in 2010 de scholen om de aanvangsuren van de lessen te spreiden, een poging om de ochtendfiles te beheersen. Sommige studierichtingen o.m. in het kunstsecundair onderwijs worden in Vlaanderen enkel in Hasselt aangeboden. Enkele scholen in Hasselt zijn het Instituut Mariaburcht, Virga Jessecollege, Kindsheid Jesu, het Atheneum Plus, de Methodeschool Van Veldeke, de Hotelschool KTA3, de Topsportscholen MS3 en KA2, Level X, Provinciale Handelsschool, Provinciale Kunsthumaniora PIKOH, Provinciaal Instituut voor verpleegkunde PIVH en het Technisch Instituut Heilig Hart.
De Provinciale Kunsthumaniora is beter bekend als PIKOH of PHIKO. De Provinciale Kunsthumaniora Hasselt is de grootste homogene secundaire kunstschool in Vlaanderen.
Sport
bewerkenVerenigingen
bewerken- Hasselt herbergt sportclubs en fitnessruimten, verscheidene sportcentra en een overdekte schaatsbaan, het Bloso-centrum De Schaverdijn. Voor de jongeren is er de mogelijkheid tot skaten in een overdekt skatepark. Grenzend aan de site van Park H bevindt zich een golfterrein, Flanders Nippon Golf.
- Tafeltennisclub TTV Hasselt United
- De hoogst spelende voetbalclub uit Hasselt is Sporting Hasselt.
Evenementen
bewerkenPolitiek
bewerkenHasselt is de provinciehoofdstad van de provincie Limburg en het Provinciehuis staat dan ook in Hasselt. Bij het station van Hasselt staat het Hendrik van Veldekegebouw met daarin het Vlaams Administratief Centrum (VAC) van de Vlaamse overheid.
Structuur
bewerkenDe stad Hasselt ligt in het kieskanton Hasselt (dat hetzelfde is als het provinciedistrict Hasselt), het kiesarrondissement Hasselt-Tongeren-Maaseik en ten slotte de kieskring Limburg.
Geschiedenis
bewerken(Voormalige) burgemeesters
bewerken
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bestuur 2019-2024
bewerkenBurgemeester is sinds 1 januari 2019 Steven Vandeput van N-VA. Hij leidt een coalitie van N-VA, RoodGroen+ (sp.a, Groen en onafhankelijken) en Open Vld. Samen hebben ze de meerderheid met 27 op 41 zetels.
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
bewerken| Partij | 10-10-1976[13] | 10-10-1982[13] | 9-10-1988[13] | 9-10-1994[13] | 8-10-2000[13] | 8-10-2006[14] | 14-10-2012[15] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 37 | % | 39 | % | 39 | % | 39 | % | 39 | % | 41 | % | 41 | % | 41 | % | 43 | |
| PVDA | 1,32 | 0 | 0,37 | 0 | 0,31 | 0 | 0,58 | 0 | 0,44 | 0 | - | - | 6,5 | 2 | 6,7 | 2 | |||
| WAKKER1/ Agalev2/ SP.AA/ ProHasseltB/ Helemaal HasseltD/ RoodGroen+E/ Groen3 | - | 5,961 | 1 | 5,842 | 1 | 7,182 | 2 | 51,44A | 23 | 48,28B | 22 | 33,03D | 2 | 25,3E | 4 | 10,43 | 4 | ||
| SP1/ SP.AA/ ProHasseltB/ Helemaal HasseltD/ RoodGroen+E/ Vooruit2 | 28,531 | 11 | 29,631 | 12 | 34,311 | 15 | 33,661 | 15 | 13 | 7 | 17,52 | 8 | |||||||
| CVP1/ CD&V-N-VAC/ CD&V2 | 48,81 | 20 | 42,841 | 19 | 40,181 | 18 | 33,381 | 14 | 21,341 | 9 | 24,69C | 10 | 22,732 | 10 | 20,92 | 9 | 23,42 | 11 | |
| VU1/ VU&ID2/ CD&V-N-VAC/ N-VA3/ N-VA-Open VLDD | 9,231 | 2 | 9,411 | 3 | 5,371 | 1 | 4,751 | 1 | 3,032 | 0 | 25,533 | 11 | 28,73 | 12 | 27,8D | 13 | |||
| PVV1/ VLD2/ VLD-VIVANT3/ Groei met Open Vld4 / Open Vld5/ N-VA-Open VLDD | 12,121 | 4 | 11,571 | 4 | 11,881 | 4 | 14,562 | 6 | 14,492 | 5 | 12,493 | 4 | 9,914 | 4 | 10,45 | 4 | |||
| Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 | - | - | - | 5,341 | 1 | 7,811 | 2 | 13,922 | 5 | 5,532 | 1 | 8,32 | 3 | 11,72 | 5 | ||||
| Anderen(*) | - | 0,22 | 0 | 2,31 | 0 | 0,56 | 0 | 1,45 | 0 | 0,62 | 0 | 3,26 | 0 | - | 2,5 | 0 | |||
| Totaal stemmen | 41567 | 45849 | 47520 | 48480 | 50191 | 52483 | 53382 | 55800 | 41361 | ||||||||||
| Opkomst % | 95,73 | 94,1 | 93,52 | 93,67 | 90,50 | 92,0 | 60,1 | ||||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 2,91 | 4,07 | 3,47 | 3,82 | 5,03 | 3,57 | 3,67 | 3,8 | 0,6 | ||||||||||
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*) 1982: RAL / 1988: NH (1,92%), SAP-KP (0.21%) / 1994: AOV / 2000: Vivant (0,96%), HUP-GSM (0,49%) / 2006: BUB / 2012: Leefbaar Hasselt (3,26%) / 2024: Voor U Hasselt (2,5%)
Bekende Hasselaren
bewerkenPartnersteden
bewerken
Detmold (Duitsland)
Itami (Japan)
Mountain View, Californië (Verenigde Staten)
Sittard (Nederland)
Zie ook
bewerkenTrivia
bewerken- Bij een vergelijkend onderzoek door Test-Aankoop bleek (juni 2012) dat Hasselt als tweede gerangschikt staat in vergelijking met twintig andere Belgische steden wat betreft leefkwaliteit, afgelezen uit een aantal parameters zoals veiligheid, woonomgeving, openbare diensten en voorzieningen.[16]
- Aan de KU Leuven bestaat er sinds 1939 de hoogstudentenclub Hasseleta, exclusief met Hasseltse leden.
- Op voorstel van enkele inzenders van suggesties voor een naam kozen de Hasselaren
- een naam voor hun nieuwe stadhuis: t Scheep, Hasselts dialect voor "'t schip", verwijzend naar de vorm van het gebouw
- een naam voor de voormalige rijkswachtkazerne, waarop de nieuwbouw aansluit: Kezerreme, Hasselts dialect voor "kazerne"
- een naam voor het geheel gebouwencomplex: Obbe Beek, Hasselts dialect voor "op de beek", zoals de buurt destijds genoemd werd, verwijzend naar het bijriviertje van de Demer, de Helbeek, die er loopt (nu ingebuisd) en waarlangs Hasselt is ontstaan.
Externe links
bewerken- Officiële website stad Hasselt
- Vrijetijdsagenda van de stad
- Hasselt toentertijd in het Hasselts dialect
- ↑ Dashboard4. hasselt.incijfers.be. Geraadpleegd op 1 december 2023.
- ↑ VRTtaal.net - Hasselt. Gearchiveerd op 29 november 2022.
- ↑ Groen licht voor fusiestad Hasselt, dat zesde grootste Vlaamse centrumstad wordt, De Standaard
- ↑ Hasselt in Cijfers. Gearchiveerd op 1 juli 2020.
- ↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Ffanyv88.com%3A443%2Fhttps%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
- ↑ Van Horne, Kizzy, "IN DE VOLKSMOND. Bijnamen Hasselaar handelen allemaal over eten en drinken", De Standaard, 25 juli 2006.
- ↑ De stad van speculaas, jenever en … ‘vinstermik’: 4 smakelijke weetjes over Hasselt die je nog niet kende. De Morgen. Geraadpleegd op 11 april 2024.
- ↑ Visit Hasselt, Waarom er ooit bijna evenveel ossen als ossenkoppen waren? (14 maart 2023).
- ↑ Hasselt Hoofdstad van de Smaak
- ↑ Nieuwe slogan en logo: Hasselt heeft het., Limburgnieuws.be, geraadpleegd op 6 augustus 2018.
- ↑ GAS-wet, eenheidsstatuut en andere nieuwigheden. deredactie.be (1 januari 2014). Geraadpleegd op 15 april 2014.
- ↑ Rail Atlas Vicinal, Uitgever: Rail memories. Door Stefan Justens & Dick van der Spek
- ↑ a b c d e Gegevens 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken. Gearchiveerd op 10 januari 2022.
- ↑ Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006. Gearchiveerd op 27 juli 2023.
- ↑ Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012
- ↑ Leefkwaliteit in steden - test-aankoop.be[dode link]
_vlag.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
