François Hennebique

aannemer (algemene term) (zelfstandig) (1842-1921)

François Benjamin Joseph Hennebique (Neuville-Saint-Vaast, 25 april 1842Parijs, 7 maart 1921) was een Frans architect en pionier van het gewapend beton. Zonder enige technische opleiding bouwde hij een waar betonimperium uit. Hij creëerde een van de vroegste studiebureau's, eerst in Brussel en later in Parijs. Via een netwerk van agenten en concessionarissen was hij wereldwijd actief. Dankzij deze uitgekiende strategie overvleugelde hij concurrenten als Edmond Coignet en Paul Cottancin. Tot de Eerste Wereldoorlog waren in veel landen haast alle wapeningen volgens het "systeem-Hennebique". Het was een typische praktijkuitvinding waarvoor de theoretische omkadering pas later volgde, met het werk van Paul Christophe (1899).

Het Bureau Central van Hennebique in Parijs, een staaltje van het decoratieve vermogen van gewapend beton op een driehoekig perceel (1899-1901).
De eigen woning van Hennebicq (1901-03) was een manifest van de flexibiliteit van het nieuwe materiaal.
De Hindoevilla van baron Empain (1910), net als de rest van Heliopolis gebouwd in gewapend beton volgens het systeem-Hennebique.
De Campanile van de San Marcobasiliek, heropgebouwd met een betonskelet van Hennebique.
Het Egyptisch Museum van Caïro (1902). De vooruitstrevende dakstructuur en koepel vereisten later een corrigerende ingreep.

Levensloop

bewerken
  • 1860: De boerenzoon Hennebique wordt metselaar-timmerman in Arras en later Rijsel.
  • 1865: Hennebique steekt de grens over en vestigt zich als aannemer in Kortrijk. Hij werkt onder andere mee aan de heropbouw van de afgebrande torenspits van de Sint-Maartenskerk.
  • 1867: Oprichting van de bureau-atelier in Brussel (Ninoofsesteenweg 220).
  • 1868: Huwelijk met drukkersdochter Emma Gernaey (Kortrijk, 12 juni).
  • 1878: Octrooi op geprefabriceerde vloerelementen. Façade van het Belgisch paviljoen op de wereldtentoonstelling van Parijs.
  • 1879: Hennebique gebruikt voor het eerst beton in een villa te Mendonk (als brandbeveiliging).
  • 1886: Octrooi op een betonvloer met holle ijzerstaven.
  • 1887: Ontwerp van een 300 meter hoge houten toren voor de wereldtentoonstelling van Brussel (met Eugène Nève en Léon Govaerts; niet gerealiseerd).[1]
  • 1889: Eerste toepassingen van het octrooi (onbrandbare vloerplaten voor villa's in Lombardsijde en Nieuwpoort).
  • 1892: Sleuteloctrooi op een gewapende balk (monoliete constructies) in België (februari) en Frankrijk (8 augustus). Uitgave van de eerste brochure, met de slogan Plus d'incendies désastreux (later op elk plan te vinden).
  • 1893: Kortstondige associatie met industrieel J.J. Septon. Complementair patent op het beugelelement (7 augustus).
  • 1894: Eerste geïllustreerd jaaroverzicht van de projecten van Hennebique. Oprichting van een bureau in Parijs.
  • 1897: De 55-jarige Hennebique trekt naar Parijs. Verhuis van de hoofdzetel, ingenieur Flamant neemt de leiding over de Brusselse vestiging. Eerste van een reeks jaarcongressen over beton (tot 1906). Complementair patent op de continue balk (18 december).
  • 1898: Opgave van zijn aannemersbedrijf en doorstart als consulent (studiebureau) voor een netwerk van betrouwbare aannemers (kwaliteitsgarantie naar buitenwereld en interne flexibiliteit). Eerste verschijning van Le béton armé (1 juni), een tijdschrift dat Hennebique publiceert met commerciële intenties. Het zou lopen tot 1 augustus 1939.
  • 1899: Vernieuwing van het Parijse hoofdkwartier (Bureau Central in de rue Danton). Succesvolle brandbestendigheidstest op een paviljoen van de Provinciale Tentoonstelling in Gent.
  • 1900: Sterke aanwezigheid op de Exposition universelle in Parijs. Consecratie van gewapend beton als bouwmethode.
  • 1903: Belgisch balkoctrooi nietig verklaard (prioriteit aan Monier). Instorting van een Hennebiquerealisatie in Zwitserland.
  • 1906: Nietigheid octrooi bevestigd door het Hof van Beroep (december).
  • 1914: Onderbreking door Eerste Wereldoorlog. Het bureau heeft op dat moment ongeveer 60.000 projecten behandeld. Na de oorlog nemen de zonen van Hennebique de leiding over.
  • 1921: Overlijden van Hennebique. Zijn firma Bétons Armés Hennebique (BAH) gaat door tot 1967.

Realisaties (selectie)

bewerken

Hennebique's studiebureau realiseerde duizenden projecten in de meest uiteenlopende genres (fabrieken, theaters, bruggen, appartementen, watertorens enz.). Dit overzicht legt de nadruk op het vroegere werk:

bewerken

Literatuur

bewerken

Bronnen en noten

bewerken
  1. La semaine des constructions, 1887
Zie de categorie François Hennebique van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.