Arbutus (geslacht)

geslacht

Arbutus is een geslacht uit de heidefamilie (Ericaceae), dat van nature voorkomt in het Middellandse Zeegebied, West-Europa en Noord-Amerika. Het zijn groenblijvende bomen of grote struiken, die 5 tot 25 meter hoog worden. Ze hebben een rode of bruine bast. De bladeren zijn spiraalvormig op de takken gerangschikt, ovaal tot breed-lancetvormig en met een gezaagde of gladde rand. De bloemen zijn klokvormig, 0,5-1 cm lang en wit of roze van kleur. Ze groeien afhankelijk van de soort in trossen of pluimen. De vruchten zijn rode of oranje, 1–2 cm grote bessen met een ruwe schil en geel vruchtvlees. De vruchten bevatten meerdere zeer kleine zaden. De vruchten zijn eetbaar, maar hebben weinig aroma.

Arbutus
Arbutus (geslacht)
Taxonomische indeling
Rijk:Plantae (Planten)
Stam:Embryophyta (Landplanten)
Klasse:Spermatopsida (Zaadplanten)
Clade:Bedektzadigen
Clade:'nieuwe' Tweezaadlobbigen
Clade:Asteriden
Orde:Ericales
Familie:Ericaceae (Heidefamilie)
Geslacht
Arbutus
L. (1753)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons Wikimedia Commons
Arbutus op Wikispecies Wikispecies
Portaal  Portaalicoon   Biologie

Een recente studie waarin ribosomaal DNA van Arbutus en verwante geslachten werd bestudeerd, suggereert dat de Arbutus-soorten uit het Middellandse Zeegebied niet nauw verwant zijn aan de Noord-Amerikaanse soorten en dat de splitsing in de evolutie plaatsvond op de grens van het Paleogeen en het Neogeen.

De Noord-Amerikaanse leden van het geslacht worden "madrones" genoemd, wat stamt van het Spaanse 'madroño'. De Europese soorten worden aardbeibomen genoemd, vanwege de oppervlakkige gelijkenis van de vruchten met aardbeien. Sommige soorten worden simpelweg met Arbutus aangeduid.

Sommige soorten in de geslachten Epigaea, Arctostaphylos en Gaultheria werden voorheen ook geclassificeerd onder Arbutus. Als gevolg is Epigaea repens ook wel bekend als kruipende arbutus.

Soorten

bewerken

Arbutus unedo en Arbutus andrachne hybridiseren in het wild vanzelf; de hybride wordt Arbutus ×andrachnoides genoemd. Sommige soorten worden veel gecultiveerd als sierplant buiten hun natuurlijke verspreidingsgebied, hoewel cultivatie moeilijk is omdat de planten niet goed bestand zijn tegen verstoring van hun wortels.

Arbutus-soorten zijn waardplant voor Lepidoptera-soorten waaronder Pavonia pavonia.

Gebruik en symboliek

bewerken

De aardbeiboom een onderdeel van het symbool 'el Oso y el Madroño' (de beer en de aardbeiboom) van de gemeente Madrid in Spanje. In het centrum van de stad, op het plein Puerta del Sol, staat een standbeeld van een beer die vruchten eet van de aardbeiboom. De voorstelling staat afgebeeld op helmtekens, taxi’s, kelderdeuren en andere onderdelen in de stad.

  • Hileman, Lena C., Vasey, Michael C., & Thomas Parker, V. 2001. Phylogeny and Biogeography of the Arbutoideae (Ericaceae): Implications for the Madrean-Tethyan Hypothesis. In : Systematic Botany 26 (1): 131-143.
Zie de categorie Arbutus van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.