Meercellig organisme: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
 
(27 tussenliggende versies door 6 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1:
[[Bestand:Pediastrum.jpg|thumb|[[Coenobium]] van de [[Algen|alg]] ''[[Pediastrum]]'']]
[[Bestand:Plagiomnium affine laminazellen.jpeg|thumb|Bladcellen van [[sterremos]] (''Plagiomnium affine'') met [[chloroplast]]en en [[celwand]]en]]
Een '''meercellig organisme''' is een [[organisme]] dat uit meer dan één [[celCel (biologie)|cel]] bestaat. Cellen zijn heel klein; bijna alle soorten organismen die [[macroscopischeMacroscopische schaal|met het blote oog]] waarneembaar zijn, zijn meercellig. Alle meercelligeMeercellige organismen zijnomvatten alle [[eukaryootlandplant]]en (Embryophyta), dathet wilgehele zeggen[[Dieren dat(biologie)|dierenrijk (Animalia)]], de meeste [[schimmels]] (Fungi) en vele [[soort]]en [[algen]] (Algae). Meercelligen zijn [[Eukaryoten|eukaryoot]]: hun cellen hebben ieder een [[celkern bevatten]] waarin het, - gedurende de [[evolutieEvolutie (biologie)|evolutie]] gevormde, - [[genoomGenoom|erfelijk materiaal]] van de [[soort]] grotendeels ligt opgeslagen.
 
== Oudste vormen van leven ==
De eerste vormen van leven waren [[eencellige]], [[prokaryootProkaryoten|prokaryote]] organismen, soorten organismen waarvan het [[Genoom|erfelijk materiaal los]] in het [[cytoplasma]] van de cel ligt. Pas veel later, zo'n 600 miljoen jaar geleden, ontstonden in de [[evolutieEvolutie (biologie)|evolutie]] meercellige''meer''cellige, eukaryote organismen.<ref>{{citeer web|url=httphttps://www.sciencedaily.com/releases/2014/09/140924211827.htm|titel=Fossil of ancient multicellular life sets evolutionary timeline back 60 million years|datum=24 september 2014|uitgever=ScienceDaily|bezochtdatum=25 september 2014|archiefurl=https://web.archive.org/web/20140925092713/http://www.sciencedaily.com:80/releases/2014/09/140924211827.htm|archiefdatum=2014-09-25|dodeurl=nee}}</ref>
 
== Kolonies ==
De eerste ''groepen'' van eencellige organismen waren [[Kolonie (biologie)|kolonies of aggregaties]]: ophopingen van identieke, ''prokaryote'' cellen, zonder of met maar weinig specialisatie (taakverdeling) tussen de cellen, en meestal zonder specifiekekenmerkende vorm. Een iets verdere mate van ontwikkeling heeft het [[coenobium]], een groep van cellen, die een bepaald, min of meer vast aantal cellen omvat, die onderling echter nog steeds weinig tot geen specialisatie vertonen.
 
== Celdifferentiatie ==
[[geologische tijdschaal|Later in de evolutie]] kregen verschillende cellen binnen een kolonie verschillende taken ([[celdifferentiatie]]), en ontstonden de eerste meercellige ''eukaryote'' soorten organismen, die zich, dankzij het in de celkern aanwezige erfelijke materiaal, ook als meercellig organisme konden vermeerderen[[Voortplanting (biologie)|voortplanten (vermeerderen)]], en die voor de verschillende [[levensfunctieLevensverrichting|levensfuncties]]s gespecialiseerde [[Orgaan|organen]] vormden. Verdere specialisatie heeft er gedurende de evolutie uiteindelijk toe geleid dat zeer complexe, meercellige organismen zoals [[Orchideeënfamilie|orchideeën]] en [[zoogdieren]] konden ontstaan.
 
== Meercellige soorten ==
De grootste groepen van [[soort]]en, de [[Supergroep (biologie)|supergroepen]], zijn vooral prokaryote en eukaryote ''eencellige'' soorten. Belangrijke meercellige groepen van organismen zijn de [[dierenrijkDieren (biologie)|dieren]] en de [[schimmels]] (die beide gerekend worden tot de [[Unikonta]]), en de [[Embryophyta|landplanten]] (behorend tot de [[Archaeplastida]]). Daarnaast zijn er ook verschillende soorten meercellige [[algen]], zoals bij de [[Roodalgen|groenwieren]], [[roodwieren]] en de [[bruinwieren]].
 
{{Tabel levenscyclus van zich geslachtelijk voortplantende organismen}}
 
Er is bij meercellige organismen een grote variatie in [[Levenscyclus|levenscycli]]. [[Groei (fysiologie)|Groei en ontwikkeling]] van een meercelling individu kan plaatsvinden in de [[Haplofase|haploïde fase]] maar ook in de [[Diplofase|diploïde fase]] van de levenscyclus of ook in beide. Zo kunnen er in de levenscyclus van een meercellig organisme een of meer afwisselende [[Generatie (biologie)|generaties]] voorkomen.
: Voorbeelden: bij [[Dieren (biologie)|dieren]] komt alleen een diploïde generatie voor, doordat voortplantingscellen (zaadcellen en eicel) de enige haploïde cellen zijn in de levenscyclus, daarbuiten zijn alle cellen diploïde. Dieren worden gerekend tot de digenetische diplonten.
: Bij planten, met name bij [[varens]] en bij [[mossen]], wisselen een haploïde en een diploïde generatie elkaar goed herkenbaar af. Deze planten zijn digenetische diplohaplonten. Bij zaadplanten, waar dit ook zo is, is dat slecht met een [[microscoop]] goed waarneembaar.
 
== Zie ook ==
{{Kolommen lijst | breedte=18 | aantal=4 | compact=ja | inhoud=
*[[Lichaam (biologie)]]
* [[SponzenApoptose]]
* [[Cambrische Explosie]]
* [[Ediacarische biota]]
* [[Extracellulaire vloeistof]]
* [[Intercellulaire communicatie]]
* [[Lichaam (biologie)]]
* [[Sponzen]]
}}
 
{{Navigatie eukaryoten}}
 
{{Appendix}}
 
[[Categorie:Organisme]]
[[Categorie:Morfologie (biologie)]]