Tetritskaro (gemeente): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
herschikking foto's en tabel ivm skin |
k →Bestuur: gewijzigde url +archief |
||
(Een tussenliggende versie door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
Regel 14:
| km2 = 1174.5
| oppervlakteref = <ref name=census2014detail/>
| inwoners =
| inwonersref = <ref name=geostatpop />
| meetjaar =
| etniciteit = [[Georgiërs|Georgisch]] (82,5%)<br>[[Azerbeidzjanen in Georgië|Azerbeidzjaans]] (7,3%)<br>[[Armeniërs in Georgië|Armeens]] (7,2%)<br>[[Russen (volk)|Russisch]] (1,3%)<br>[[Pontische Grieken|Grieks]] (0,8%)<br>[[Osseten|Osseets]] (0,4%)
| etniciteitjaar = 2014
Regel 22:
| religiejaar = 2014
| burgemeester = Giorgi Tsiklaoeri (2021-)
| website =
| detailkaarttype = relief
| image = View of Samshvilde Canyon.jpg
| caption = Samsjvildekloof
}}
'''Tetritskaro''' ([[Georgisch]]: {{lang|ka|თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტი}}, ''{{lang|ka-latn|Tetritskaros moenitsipaliteti}}'') is een [[Gemeenten van Georgië|gemeente]] in het zuiden van [[Georgië]] met ruim 23.000 inwoners (
==Geschiedenis==
Na het uiteenvallen van het [[koninkrijk Georgië]] in de 15e eeuw behoorde het gebied van de gemeente tot het [[koninkrijk Kartlië]], dat in 1762 overging in het [[koninkrijk Kartli-Kachetië]]. In de tussentijd kwam het gebied als gevolg van de [[Vrede van Amasya]] in 1555 in [[Safawieden|Safavidisch Perzisch]] gecontroleerd gebied te liggen.{{refn| Skinner, Hoofdstuk 12 "Georgia in the 16th Century: Surviving Turkish and Persian Invasions", p.210-231<ref name=skinner>{{citeer boek |achternaam=Skinner|voornaam=Peter F. |datum=2014 |titel=Georgia, the Land Below the Caucasus - A narrative history |edition=1e druk |uitgever=Narikala Publications |plaats=[[New York (stad)|New York]], [[Londen]], [[Tbilisi]] |isbn=978-0-9914232-0-0 |taal=en | bezochtdatum=2022-01-17 }}</ref>}}
=== In Russische Rijk ===
[[Bestand:Ethnographic map of the Tiflis uyezd-1902.jpg|miniatuur|links|Oejezd Tiflis]]
Het gebied lag tussen 1804 en 1930
▲De [[Russisch-Turkse Oorlog (1828-1829)|Russisch-Turkse Oorlog]] in 1828-1929 leidde tot de vestiging van [[Pontische Grieken]] en [[Armeniërs]] vanuit het Ottomaanse Rijk naar met name [[Tsalka (gemeente)|Tsalka]], maar ook Tetritskaro na de [[Krimoorlog]] (1853-1856).<ref name=grieksehistorie>{{Citeer web | url=https://papounidis.com/iraga-ivanovka-ftelen-vizirovka/ | titel=Большая Ирага, Малая Ирага, Ивановка, Фтелен (Джиграшени) и Визировка – Сёла Тетрицкаройского района (Bolshaya Iraga, Malaya Iraga, Ivanovka, Ftelen (Dzhigrasheni) en Vizirovka - Dorpen in de regio Tetritskaro) | bezochtdatum=2022-03-18 | werk=Papounidis - All about the Greeks | taal=ru }}</ref> Daarnaast emigreerden Duitsers in de 19e eeuw naar dit gebied. Deze [[Kaukasusduitsers]] stichtten verschillende koloniën, waaronder in 1818 Elisabethtal, het huidige [[Asoereti]] in de gemeente Tetritskaro.
=== Vorming district ===
▲Het gebied lag tussen 1804 en 1930 administratief in het [[Oejezd]] Tiflis, dat in de periode 1840-1846 in het [[Gouvernement Georgië-Imeretië]] lag en na splitsing van dat Gouvernement in het [[Gouvernement Tiflis]] kwam te liggen.<ref>{{Citeer web | url=https://bigenc.ru/domestic_history/text/4193535 | titel=Gouvernement Tiflis | bezochtdatum=2022-10-18 | werk=Grote Russische Encyclopedie | taal=ru | archiefdatum=2020-01-02 | archiefurl=https://web.archive.org/web/20200102161051/https://bigenc.ru/domestic_history/text/4193535 | dodeurl=ja }}</ref><ref>{{Citeer web | url=https://ru.wikisource.org/wiki/Страница:Geo_stat_rus_imp_5.djvu/128 | titel=Gouvernement Tiflis |paginas=p.128 |datum=1885 | bezochtdatum=2022-10-18 | werk=Geografisch en statistisch woordenboek van het Russische rijk, deel V | taal=ru }}</ref> Na de Sovjet verovering van de [[Democratische Republiek Georgië]] in 1921 en de administratieve hervorming in 1930 werd het [[rajon]] Agboelachi gevormd (de toenmalige naam voor Tetritskaro) en kreeg het de huidige omvang. In 1940 veranderde de naam in de Georgische vertaling, Tetri-Tskaro.<ref name=toponiemen>{{Citeer boek | auteur=Pospelov, Yevgeny | titel=Имена городов: вчера и сегодня (1917–1992). Топонимический словарь ("Stadsnamen: gisteren en vandaag (1917-1992). Toponymisch woordenboek") | paginas=p.23 |datum=1993 |bezochtdatum=2022-03-14 | uitgever=Russkiye slovari |plaats=Moskou | taal=ru | url=https://www.klex.ru/rws }}</ref> Na de onafhankelijkheid van Georgië werd het district in 1995 ingedeeld bij de nieuw gevormde [[Bestuurlijke indeling van Georgië|regio]] (''mchare'') [[Kvemo Kartli]], en is het in 2006 omgevormd naar [[Gemeenten van Georgië|gemeente]].
Na de Sovjet verovering van de [[Democratische Republiek Georgië]] in 1921 en de administratieve hervorming in 1930 werd het [[rajon]] Agboelachi gevormd (de toenmalige naam voor Tetritskaro) en kreeg het de huidige omvang. In 1940 veranderde de naam in de Georgische vertaling, Tetri-Tskaro.<ref name=toponiemen>{{Citeer boek | auteur=Pospelov, Yevgeny | titel=Имена городов: вчера и сегодня (1917–1992). Топонимический словарь ("Stadsnamen: gisteren en vandaag (1917-1992). Toponymisch woordenboek") | paginas=p.23 |datum=1993 |bezochtdatum=2022-03-14 | uitgever=Russkiye slovari |plaats=Moskou | taal=ru | url=https://www.klex.ru/rws }}</ref> Na de onafhankelijkheid van Georgië werd het district in 1995 ingedeeld bij de nieuw gevormde [[Bestuurlijke indeling van Georgië|regio]] (''mchare'') [[Kvemo Kartli]], en is het in 2006 omgevormd naar [[Gemeenten van Georgië|gemeente]].
== Geografie ==
Regel 50 ⟶ 52:
== Demografie ==
Begin
{| class="wikitable" style="text-align:right;font-size:90%;"
|-
! colspan=19 | Bevolkingsontwikkeling van de gemeente Tetritskaro
|-
! !! 1897 !! 1926 !! 1939 !! 1959 !! 1970 !! 1979 !! 1989 !! 2002<ref name="nootcensus2002"/> !! 2014 !!
|-
! Gemeente Tetritskaro
| - || - || - || {{winst}} 39.150 || {{verlies}} 36.945 || {{verlies}} 34.593 || {{winst}} 36.432 || {{verlies}} 25.354 || {{verlies}} 21.127 || {{winst}} 22.236 || {{stabiel}} 23.
|-
| [[Tetritskaro (stad)|Tetritskaro]] {{refn|Tot 1940 had Tetritskaro de naam Aghboelaghi}}
| - || - || {{winst}} 2.156 || {{winst}} 5.564 || {{winst}} 6.896 || {{winst}} 7.281 || {{winst}} 8.692 || {{verlies}} 4.041 || {{verlies}} 3.093 || {{winst}} 3.771 || {{winst}} 4.
|-
| [[Manglisi]] ([[Nederzetting met stedelijk karakter|''daba'']])
| - || 2.883 || {{winst}} 3.528 || {{winst}} 4.333 || {{verlies}} 3.757 || {{winst}} 3.797 || {{winst}} 4.013 || {{verlies}} 2.752 || {{verlies}} 1.441 || {{winst}} 1.698 || {{stabiel}} 1.
|-
| colspan=15 class="wikitable" style="align:left;text-align:left;background-color:#eaecf0"|Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden.<ref name="inwgemeente">{{Citeer web | url=http://pop-stat.mashke.org/georgia-division.htm | titel=Population divisions of Georgia | bezochtdatum=2022-01-18 | werk=Population Statistics Eastern Europe and former USSR | taal=en }}</ref><ref name="inwplaatsen">{{Citeer web | url=http://pop-stat.mashke.org/georgia-cities.htm | titel=Population cities & towns of Georgia | bezochtdatum=2022-01-18 | werk=Population Statistics Eastern Europe and former USSR | taal=en }}</ref><ref name="etn1923">{{Citeer web | url=http://pop-stat.mashke.org/georgia-ethnic-loc1923.htm | titel=Ethnic composition rural Georgia 1923 | bezochtdatum=2022-01-18 | werk=Population Statistics Eastern Europe and former USSR | taal=en }}</ref><ref name="ts39">{{Citeer web | url=http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/rngeorgia.html | titel=1939 | bezochtdatum=2022-01-18 | werk=Ethno Kavkaz | taal=ru }}</ref> Noot:{{refn|name="nootcensus2002"|Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie <ref name=retro2017>{{Citeer web | url=https://geostat.ge/media/20624/3.-Population-Dynamics_ENGL-_print_F.pdf | titel=Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data | datum=2017-11-29 | bezochtdatum=2022-01-10 | werk=National Statistics Office of Georgia, Geostat | taal=en |formaat=pdf }}</ref>, "1. Introduction", Pagina 1.}}
Regel 70 ⟶ 72:
=== Etniciteit ===
[[Bestand:Phitareti.jpg|miniatuur
Tetritskaro had in het verleden een grote Griekse gemeenschap, wat zijn oorsprong had in de 19e eeuwse migratie van [[Pontische Grieken]] naar voornamelijk buurgemeente [[Tsalka (gemeente)|Tsalka]]. In de jaren 70 en 80 van de 20e eeuw woonden er ongeveer 7.500 - 8.500 Grieken in Tetritskaro, wat ruim 20% van de bevolking was. Het aantal Grieken nam na de [[val van het communisme]] drastisch af vanwege emigratie naar [[Griekenland]]. Anno 2014 woonden er minder dan 200 Grieken in Tetritskaro, wat dus nog geen 1% van de bevolking was. In de 19e eeuw emigreerden ook Duitsers naar dit gebied, die enkele dorpen stichtten.
[[Bestand:German house in Asureti (Photo A. Muhranoff, 2011).jpg|miniatuur
Tetritskaro was etnisch divers gedurende de Sovjet-periode met substantiële groepen etnische minderheden. Georgiërs waren weliswaar de grootste groep, maar niet in de absolute meerderheid met een aandeel tussen de 40-45%. Naast de aangehaalde Grieken, waren er grote groepen [[Azerbeidzjanen]], [[Armeniërs]], [[Russen (volk)|Russen]] en ook [[Osseten]]. Deze laatste groep vindt zijn oorsprong in de Osseetse gemeenschappen in de historische regio [[Trialeti (regio)|Trialeti]]. Het aandeel Georgiërs is in Tetritskaro naar ruim 80% gestegen, voornamelijk vanwege het vertrek van de andere etnische gemeenschappen.
Regel 101 ⟶ 103:
== Administratieve onderverdeling ==
[[Bestand:Tetritskaro town.jpg|miniatuur
De gemeente Tetritskaro is administratief onderverdeeld in 19 gemeenschappen ({{lang|ka|თემი}}, ''{{Lang|ka-latn|temi}}'') met in totaal 90 dorpen ({{lang|ka|სოფელი}}, ''{{Lang|ka-latn|sopeli}}''), waarvan 13 onbewoond zijn. Er is één [[Nederzetting met stedelijk karakter|nederzetting met een stedelijk karakter]] ({{lang|ka|დაბა}}, ''{{lang|ka-latn|daba}}'') en één stad ({{lang|ka|ქალაქი}}, ''{{lang|ka-latn|kalaki}}'').<ref name=census2014detail>{{Citeer web |url=http://census.ge/files/pdf/2014-wlis-aRweris-ZiriTadi-Sedegebi.pdf |formaat=pdf |titel=Main Results of the 2014 Census (Publication) |werk=Census.ge, National Statistics Office of Georgia (Geostat) |paginas=p.333-338 |datum=2016-04-28 |bezochtdatum=bezochtdatum=2022-01-19 |taal=ka |archiefdatum=2020-02-13 |archiefurl=https://web.archive.org/web/20200213232229/http://census.ge/files/pdf/2014-wlis-aRweris-ZiriTadi-Sedegebi.pdf |dodeurl=ja }}</ref>
Regel 111 ⟶ 113:
== Bestuur ==
[[Bestand:Municipal center Tetritskaro.jpg|miniatuur
De gemeenteraad van Tetritskaro ([[Georgisch]]: {{lang|ka|საკრებულო}}, ''{{lang|ka-latn|sakreboelo}}'') is het vertegenwoordigend orgaan dat elke vier jaar via een gemengd [[kiessysteem|kiesstelsel]] wordt gekozen. Deze bestaat sinds 2021 uit 36 leden: 24 leden worden via een [[Evenredige vertegenwoordiging|proportionele lijststem]] gekozen en 12 leden worden gekozen door middel van een [[districtenstelsel]].<ref name=electioncode>{{Citeer web | url=https://matsne.gov.ge/en/document/view/1557168?publication=69 | titel=Election Code of Georgia (art. 148, 149, Annex 1) | datum=2021-06-28 | bezochtdatum=2022-01-25 | werk=Legislative Herald of Georgia | taal=en }}</ref> In 2017 was de verhouding 15 proportioneel om 30 districtszetels.
Bij de gemeentelijke verkiezingen van oktober 2021 werd Giorgi Tsiklaoeri van [[Georgische Droom]] met 65,2% van de stemmen gekozen tot burgemeester. De 12 districtszetels zijn allen naar kandidaten van Georgische Droom gegaan. De Georgische Droom behaalde de meeste proportionele stemmen (53,6%), gevolgd door Verenigde Nationale Beweging (28,0%), [[Voor Georgië]] (4,5%) en [[Lelo voor Georgië]] (4,0%). Acht partijen haalden de kiesdrempel van 3% niet.<ref name="cesko21">{{Citeer web | url=https://results.cec.gov.ge/#/en-us/election_45/dashboard | titel=October 2, 2021 Municipal Elections | bezochtdatum=2021-01-02 | werk=CESKO Central Election Commission | taal=en | archiefdatum=januari 4, 2021 | archiefurl=https://web.archive.org/web/20210104235435/https://results.cec.gov.ge/#/en-us/election_45/dashboard | dodeurl=nee }}</ref><ref name="agenda-gvote21">{{Citeer web | url=https://old.agenda.ge/elections/2021/dist/index.html
{| class="wikitable"
! colspan="2" | Partij
Regel 161 ⟶ 163:
== Bezienswaardigheden ==
[[Bestand:Algeti National Park (14 October 2007). 025.jpg|miniatuur
[[Bestand:Manglisi, Georgia - panoramio (1).jpg|miniatuur
In de gemeente zijn diverse bezienswaardigheden, voornamelijk natuurschoon en oude ruines:
* [[Nationaal park Algeti]]. Een bosrijk beschermd natuurgebied op de zuidelijke hellingen van het [[Trialetigebergte]].
Regel 172 ⟶ 174:
== Vervoer ==
[[Bestand:Chivchavi River, sign.jpg|miniatuur
De belangrijkste doorgaande weg door de gemeente is de [[Lijst van Georgische hoofdwegen#1-50|nationale route Sh31]] die vanaf de internationale route [[S6 (Georgië)|S6]] ([[Europese weg 117|E117]]) tussen [[Tbilisi]] en [[Marneoeli (stad)|Marneoeli]], de regio [[Kvemo Kartli]] verbindt met [[Samtsche-Dzjavacheti]]. Deze weg eindigt in [[Ninotsminda (stad)|Ninotsminda]] vlakbij de Armeense grens. Verder vormt de [[Lijst van Georgische hoofdwegen#1-50|nationale route Sh33]] een belangrijke verbinding voor het gemeentelijk centrum [[Tetritskaro (stad)|Tetritskaro]] naar Marneoeli in het oosten, en [[Tsalka (stad)|Tsalka]] in het westen en is de [[Lijst van Georgische hoofdwegen#1-50|nationale route Sh34]] een korte verbindingsroute vanaf Tetritskaro naar de Sh31.
Regel 187 ⟶ 189:
{{Navigatie bestuurlijke indeling Georgië}}
[[Categorie:Gemeente in Georgië]]
[[Categorie:Kvemo Kartli]]
|