Zonhoven: verschil tussen versies

| caption = [[Sint-Quintinuskerk (Zonhoven)|Kerk van Zonhoven]] met links de oude toren

}}

 

De gemeente telt ruim 21.000 inwoners op een oppervlakte van 39,34 km². Het dorpscentrum in het midden van de gemeente telt zo'n 11.000 inwoners. De overige bevolking woont verspreid over drie andere plaatsen: [[Halveweg]], [[Terdonk (Zonhoven)|Terdonk]] en [[Termolen]]. Zonhoven heeft geen [[Deelgemeente (België)|deelgemeenten]].

 

== Toponymie ==

 

Zonhoven wordt voor het eerst vermeld als ''Sonu(w)e'' in 1280.<ref>{{fr}} {{aut|E. Bormans}} en {{aut|E. Schoolmeesters}}, ''Cartulaire de l'église Saint Lambert de Liége'', 2e editie, [[Brussel (stad)|Brussel]], Koninklijke Commissie voor Geschiedenis, 1895, 311-313.</ref> In de 14e eeuw komen de namen ''Sonuwe''<ref>{{fr}} {{aut|[[Édouard Poncelet|E. Poncelet]]}}, ''Cartulaire de l'église Saint Lambert de Liège'', 5e editie, [[Brussel (stad)|Brussel]], Koninklijke Commissie voor Geschiedenis, 1933, 305.</ref>, ''Sonowe''<ref>{{fr}} {{aut|[[Camille de Borman|C. De Borman]]}}, ''Le livre des fiefs du comté de Looz sous Jean d'Arckel'', 1364-1378, [[Brussel (stad)|Brussel]], Uitgeverij Hayes, 1875, 74.</ref>, ''Zonue''<ref>{{aut|J. Moors}}, ''De oorkondentaal in Belgisch-Limburg van circa 1350 tot 1400'', [[Tongeren (stad)|Tongeren]], BIUCN, 1952, 336-337.</ref>, ''Zonuwe(n)''<ref>{{la}} {{aut|[[Joannes Mantelius|J. Mantelius]]}}, ''Historia lossensis libri decem'', [[Luik (stad)|Luik]], 1717, 36-41.</ref><ref>{{fr}} {{aut|[[Camille de Borman|C. De Borman]]}}, ''Le livre des fiefs du comté de Looz sous Jean d'Arckel'' (1364-1378), [[Brussel (stad)|Brussel]], Uitgeverij Hayes, 1875, 272.</ref> en ''Zonow''<ref name="Vogelzang">{{aut|J. Mertens}} en {{aut|[[Jos Molemans|J. Molemans]]}}, ''Toponymie van Zonhoven. Historisch-naamkundige studie'', Zonhoven, uitgegeven door gemeentebestuur, 1982, 33-50.</ref> voor en in de 15e eeuw de namen ''Zonouwen'' en ''Zo(n)ewe''.<ref>{{fr}} {{aut|R.A. Parmentier}}, ''Indices op de Brugsche Poortersboeken'', deel II (1450-1794), [[Brugge]], [[Desclée de Brouwer]], 1938, 646.</ref> In 1527 vindt men de eerste vermelding van de naam Zonhoven terug in een verslag van de schepenbank. Later werd ook ''Sonhoven'' of ''Soenhoven'' als plaatsnaam gebruikt.

 

=== Grenstwisten met Hasselt ===

 

In 1330 schonk [[Lodewijk IV van Loon]] de heidegronden tussen Zonhoven en [[Hasselt (België)|Hasselt]] aan de stad Hasselt met de bepaling dat de grens ging tot "waar men gewoon was te weiden met de beesten". Zonhoven was van oordeel dat de heidegronden, die een grote economische waarde hadden, nooit aan de graaf hadden toebehoord en dat hij ze dus niet kon schenken. Dit leidde tot felle grenstwisten tussen de [[Goede Steden|Goede Stad]] Hasselt en Zonhoven die honderden jaren zouden aanslepen. Het conflict leidde tot zware vernielingen, aanvallen, arrestaties, een dode en langdurige processen voor het [[Graafschap Loon|Loonse]] hooggerechtshof en de [[Luik (stad)|Luikse]] schepenbank. Zowel Hasselt als Zonhoven werden veroordeeld tot boetes en teruggaven van land.<ref name="Heideconflict">[https://web.archive.org/web/20170823165743/http://hasel.be/heideconflict-hasselt-zonhoven Heideconflict Hasselt-Zonhoven], geraadpleegd op 23 augustus 2017.</ref> Ondanks de vele vonnissen liepen de gemoederen hoog op en werden in de 16e eeuw tientallen conflicten en processen gevoerd.<ref>{{fr}} {{aut|E. Geraerts}}, "Histoire des contestations qui ont surgi entre Hasselt et Zonhoven pour la possession de la bruyère entre le deux communes" in ''Bulletin des mélophiles de Hasselt'' 1866, afl. 4, 79-83.</ref><ref>{{fr}} {{aut|[[Édouard Poncelet|E. Poncelet]]}}, "Note relative aux conflits entre Hasselt et Zonhoven au sujet de la bruyère" in ''Verzamelde Opstellen'' 1936, afl. 12, 44-45.</ref>

Het grootste natuurgebied is de [[Teut (natuurgebied)|Teut]], dat gevormd wordt door de valleien van de [[Laambeek]] en [[Zonderikbeek|Roosterbeek]] met daartussen de meest westelijke uitloper van het [[Kempens Plateau]]. De Teut heeft een oppervlakte van ruim 600 hectare en wordt gekenmerkt door vennen, vijvers, heidevelden en dennenbossen met een typische plantengroei en talrijke broedvogels. Er zijn verschillende wandel- en mountainbikeroutes uitgestippeld die vrij toegankelijk zijn. Op de Teut bevond zich tot eind jaren 90 een militair domein. Het Limburgse mijnverleden is ook duidelijk aanwezig op de Teut. Ten tijde van de [[Kempense mijnzetel]]s werden op de Teut naaldbomen geplant. Deze kunstmatige bebossing maakt nog steeds grote delen van de Teut uit. Het toeristische fietspad over de Teut loopt bovendien over het traject van een oud [[kolenspoor]]. De [[A2 (België)|A2]]-[[Europese weg 314|E314]] scheidt de Teut van het heidegebied [[Tenhaagdoornheide]] in Houthalen, dat ten noorden van de autosnelweg ligt. Een [[ecopassage|ecotunnel]] onder de autosnelweg verbindt beide gebieden.<ref>[http://www.wegenennatuur.be/de-maatregelen/grote-ecotunnels Foto ecotunnel Teut-Tenhaagdoornheide], Wegen & Natuur, geraadpleegd op 2 januari 2018.</ref> De Teut en Tenhaagdoornheide vormen samen het grootste heidegebied van de provincie. De Teut werd als natuurreservaat opgericht en beschermd in 1976 en uitgebreid in 1979. Het beschermde landschap [[Molenheide (Zonhoven)|Molenheide]] behoort sinds 2006 tot het natuurgebied Teut.

 

 

In het noorden ligt [[Kolveren (natuurgebied)|Kolveren]]. Het [[Welleke]] is een beschermd landschap ten zuiden van Zonhoven, het kleinste van alle natuurgebieden in de gemeente. Dit reservaat omvat de Wellekevijver en weidelandschappen, maar is niet toegankelijk. Ten slotte kent Zonhoven het natuurgebied [[Slangebeekbron]], dat bestaat uit twee vijvers: de Slangbeekbron en de Ballewijer, waar de [[Slangbeek]] ontspringt. Dit gebied is beperkt toegankelijk doordat de vijvers zich te midden van woonwijken bevinden.

De [[Fusies van Belgische gemeenten|gemeentelijke herindeling]] van 1977 legde de huidige gemeentegrens vast. Delen van buurgemeenten Houthalen en Zolder werden aan het Zonhovense grondgebied toegevoegd.

 

|- align="center"

|-

|-

|-

|-

|-

|}

 

id:e value:rgb(0.6,0.7,0.8)

 

PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:30

DateFormat = x.y

bar:2010 text:2010

bar:2020 text:2020

 

PlotData=

bar:2010 from:0 till: 20570

bar:2020 from:0 till: 21327

 

PlotData=

bar:2010 at: 20570 fontsize:S text: 20.570 shift:(-15,5)

bar:2020 at: 21327 fontsize:S text: 21.327 shift:(-15,5)

 

</timeline>

{{Clearleft}}

*<small>Bron: [[Nationaal Instituut voor de Statistiek|NIS]]</small>

*<small>Opmerking: 1977 = aanhechting van gebiedsdelen van [[Houthalen]] en [[Zolder (plaats)|Zolder]] (+ 8,35&nbsp;km² met 520 inwoners)</small>

*<small>Opmerking: De cijfers sinds 1977 (donkerblauw) hebben betrekking op de huidige gemeente zoals ontstaan na de aanhechting van gebiedsdelen van 1 januari 1977.</small>

 

== Cultuur ==

Verder kent Zonhoven enkele evenementen die uniek zijn aan de gemeente. Het vuurfestival ''Hololool'' keert jaarlijks terug op 11 november. Dit feest is de Zonhovense variant van het [[Sint-Maarten (feest)|Sint-Maartensfeest]]. Men steekt een grote vuurstapel aan waarrond talrijke eet- en drinkstandjes vertegenwoordigd zijn. Muziekgroepen, straatanimatie en een fakkeltocht zorgen voor de nodige sfeer en gezelligheid. Zonhovenaren vieren Hololool op twee plaatsen in de gemeente: in het park Den Dijk in het centrum en achter de [[Kapel van Teneikenen]] in [[Teneikenen]]. Het evenement gaat gepaard met een [[vuurwerk]]spektakel.<ref>[http://www.hololool.net/ Website van Hololool Vuurfestival], geraadpleegd op 10 oktober 2013.</ref> Een ander jaarlijks evenement is ''Zonhoven groet...''. Bij dit kleine festival zet de gemeente een welbepaald land of streek in de kijker. Inwoners van Zonhoven kunnen zo proeven van en kennis maken met het land in kwestie door muziek, cultuur en gastronomie. Twee andere jaarlijks terugkerende zomerfestivals zijn ''Zonhoven Live'' en ''Zonhoven Trapt Door'' met lokale en nationale muziekartiesten in het centrum van Zonhoven.

 

 

=== Culturele diensten ===

Zonhoven ligt in het [[kieskanton]] [[Kanton Hasselt|Hasselt]] (dat overeenkomt met het [[provinciedistrict]] [[provinciedistrict Hasselt|Hasselt]]) en het [[kiesarrondissement]] [[Kieskring Limburg|Hasselt-Tongeren-Maaseik]] (dat identiek is aan de [[kieskring]] [[Kieskring Limburg|Limburg]]). Voorts hoort Zonhoven bij het [[gerechtelijk arrondissement]] [[Gerechtelijk arrondissement Limburg|Limburg]], het [[Bestuurlijk arrondissement (België)|bestuurlijk arrondissement]] [[Arrondissement Hasselt|Hasselt]] en het [[gerechtelijk kanton]] [[Houthalen-Helchteren (kanton)|Houthalen-Helchteren]].

 

!colspan="2" | Zonhoven ||[[Supranationalisme|Supranationaal]] || colspan="2" | [[Staat (politiek)|Nationaal]] || [[Gemeenschap (België)|Gemeenschap]] || [[Gewesten van België|Gewest]] || [[Provincies van België|Provincie]] || [[Arrondissement]] || [[Provinciedistrict]] || [[Kieskanton|Kanton]] || [[Belgische gemeente|Gemeente]]

|-

| {{EU}} ||colspan="2" | {{BE}} || colspan="2" | {{BE-vlag|Vlaanderen}} || {{BE-vlag|Limburg}} || colspan="3" | [[Arrondissement Hasselt|Hasselt]] || '''Zonhoven'''

|-

De huidige [[gemeenteraad]] is verkozen bij de [[Belgische lokale verkiezingen 2018|gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018]]. De Zonhovense gemeenteraad telt 27 zetels.<ref>[http://www.zonhoven.be/diensten/detail/2778/gemeenteraad De gemeenteraad van Zonhoven (2013-2018)], Gemeente Zonhoven, geraadpleegd op 18 augustus 2017</ref> De drie coalitiepartijen bezitten samen 16 van de 27 zetels in de gemeenteraad. De overige elf zetels zijn ingenomen door het kartel van [[Socialistische Partij Anders|sp.a]]-[[Groen (partij)|Groen]] met vijf zetels, [[Nieuw-Vlaamse Alliantie|N-VA]] met vier zetels en door de twee onafhankelijke gemeenteraadsleden Marc Bammens en Patrick Wissels die respectievelijk voor sp.a en [[Vlaams Belang]] verkozen zijn.<ref>[http://www.hbvl.be/cnt/blwva_01577786/gemeenteraadslid-marc-bammens-stapt-op-uit-sp-a Gemeenteraadslid Marc Bammens stapt op uit sp.a], [[Het Belang van Limburg]] (14 maart 2015).</ref> De lokale partij Jong & Dynamisch haalde geen zetels.

 

De Zonhovense politiek wordt gekenmerkt door [[Kartel (politiek)|kartelvorming]]. De [[Partij voor Vrijheid en Vooruitgang|PVV]] en de [[Volksunie|VU]] kwamen in 1976 en 1982 samen op onder de kieslijst ''KARTEL''. In 1994 kwam de VU dan weer samen op met de [[Christelijke Volkspartij (België)|CVP]] onder de kieslijst ''ZONEVE''. Sinds 2006 komen [[sp.a]] en [[Groen (partij)|Groen]] op onder een gezamenlijk kartel.

 

Bij de [[Belgische lokale verkiezingen 2012|gemeenteraadsverkiezingen van 2012]] deden voor het eerst twee lokale partijen mee. Jong & Dynamisch behaalde geen zetels. De partij is opgericht door Olivier Goessens en legt nadruk op aandacht voor jeugd. De kandidaten die voor deze partij opkwamen, waren alle onder de leeftijd van 26 jaar.<ref>[http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/2.17375/limburg/Zonhoven/1.1384570 Nieuwe politieke partij in Zonhoven: Jong & Dynamisch], [[deredactie.be]] (30 juli 2012).</ref> Een andere lokale partij, Voluit Zonhoven, stapte onder leiding van Eric Vos mee in de coalitie tussen Open Vld en CD&V en heeft één zetel in de gemeenteraad. In oktober 2017 maakte Open Vld bekend dat schepen Eric Vos overstapt naar de partij en Voluit Zonhoven verlaat.<ref>[http://zonhoven.openvld.be/?type=nieuws&pageid=94578 Ook schepen Eric Vos kiest voor open Vld Zonhoven], [[Open Vld]] Zonhoven (6 oktober 2017).</ref> Twee jaar voordien stapte meer dan de helft van leden van Voluit Zonhoven over naar PLUZ, een nieuwe lokale partij in Zonhoven met als voorzitter Bart Vanderstraeten.<ref>[https://www.hln.be/regio/zonhoven/pluz-is-nieuwe-politieke-partij~a078b52d/ PLUZ is nieuwe politieke partij], [[Het Laatste Nieuws]] (15 oktober 2015).</ref>

 

{| class="wikitable" style="text-align:center; font-size:100%;"

|-

|-

|style="width: 3px" bgcolor=blue |

|-

|style="width: 3px" bgcolor=yellow |

|-

| style="width: 3px" bgcolor="orange" |

|-

| style="width: 3px" bgcolor="green" |

|-

| style="width: 3px" bgcolor="red" |

|-

| style="width: 3px" bgcolor="#8b4513" |

|-

|style="width: 3px" bgcolor=white |

|-

| style="width: 3px" bgcolor="white" |

|-

|-

|-

|}

 

=== Zustergemeente ===

 

=== Wapen en vlag ===

Zonhoven gebruikte doorheen haar geschiedenis diverse wapens. Een eerste zegel dateert uit de eerst helft van de 15e eeuw en laat een aantal [[Dwarsbalk (heraldiek)|dwarsbalk]]en zien met daarboven de patroonheilige [[Quintinus|Sint-Quintinus]]. Het tweede zegel toont de heilige en een kruis met in een schildhoek achttien blokjes. In 1558 werd Sint-Quintinus vervangen door een [[Helm (hoofddeksel)|helm]] met [[helmteken]]. In 1593 werd een [[Leeuw (heraldiek)|leeuw]] toegevoegd. Eind 18e eeuw werd het wapenschild van de adellijke familie [[De Villenfagne de Vogelsanck]], op dat moment de lokale heren, op het wapen afgebeeld.

 

 

De vlag van Zonhoven is gelijk aan het gemeentewapen. Ze heeft een blauwe achtergrond waarop een zon met een [[gezicht]] afgebeeld is. De zon op de vlag verwijst echter niet naar de zon in haar betekenis van ster, maar naar de ''Son''. Dat is afkomstig van ''Sonuwe'', een oude benaming van de [[Zonderikbeek]] die door de gemeente stroomt. De vlag is bij [[ministerieel besluit]] op 4 januari 1995 aan Zonhoven toegekend.<ref>[https://web.archive.org/web/20171222052421/https://heraldiek.onroerenderfgoed.be/node/992 Databank Heraldiek - Zonhoven (vlag)], geraadpleegd op 19 december 2017.</ref>

 

== Bekende Zonhovenaren ==

* [[Marilou Vanden Poel-Welkenhuysen]] (1941), voormalig parlementslid

* [[Wilfried Van Moer]] (1945-2021), voetballer

* [[Fred Bellefroid]] (1945-2022), beeldhouwer

* [[Rachid Tibari]] (1980), voetballer

* [[Charlotte Timmers]] (1988), actrice

 

== Externe links ==

 

== Referenties ==

}}

{{Commonscat|Zonhoven}}

{{Navigatie provincie Limburg (België)}}

{{Coor title dms|50|59|14|N|5|22|2|E|type:city_region:BE}}

 

[[Categorie:Plaats in Limburg (België)]]